15 oktober 2023
De opstand van Tula. De vrijheidsstrijd op Curaçao 1795.
Robin Raven is de auteur van verschillende boeken rond het koloniale verleden van Nederland. Zijn interesse voor dit onderwerp gaat terug op zijn ouders, afkomstig van Java en Sulawesi. Als gewezen leraar in het basisonderwijs staat hij ook bekend als auteur van verschillende kinderboeken.
De tot slaaf gemaakte Tula is bij ons, maar ook in Nederland, weinig bekend. Sinds 2010 is hij nochtans de nationale held van Curaçao, boegbeeld van de anti-slavernij.
In 1795 legde hij het werk neer op de plantage van zijn eigenaar en met een groeiend aantal volgelingen rukte hij op naar Willemstad, zetel van de Nederlandse overheid en van de bezettingsmacht. De amper bewapende en ongestructureerde opstandelingen waren geen partij voor de Nederlanders en werden binnen de kortste keren in de pan gehakt.
Tula kon aanvankelijk ontkomen maar werd na verraad gearresteerd en na marteling, samen met zijn voornaamste medestanders geëxecuteerd. Zo kwam vlug een einde aan de slavenopstand en werd de orde hersteld op Curaçao.
Dat de slaven op het einde van de 18e eeuw in opstand kwamen was geen toeval. In 1795 had Frankrijk Nederland bezet en de Bataafse Republiek uitgeroepen. Onder invloed van de ideeën van de Franse Revolutie had Frankrijk in 1794 de slavernij afgeschaft. De slaven op Curaçao beschouwden zich, na de inlijving van het moederland door Frankrijk, ook als vrije burgers en kwamen in opstand. Hun eigenaars beschouwden hen nog steeds als hun bezit waar zij naar goeddunken konden mee omspringen.
Slaven mochten niet leren lezen noch leren schrijven. De katholieke godsdienst diende alle mogelijke Afrikaanse invloeden uit hun ziel weg te branden.
“Een slaaf is geen mens maar een product. Zoiets als een hamer of een wiel. Als een hamer of een wiel stukgaat, koop je gewoon een nieuwe. Zo gaat dat ook met slaven.”
Ook de Nederlandse overheid had enkel misprijzen voor de slaven:
“Deze mensen, als je ze zo kunt noemen, zijn geestelijk vervormd en incapabel. Zij zullen nooit begrijpen wat wij begrijpen!”
“Een slaaf is geen mens maar een product. Zoiets als een hamer of een wiel. Als een hamer of een wiel stukgaat, koop je gewoon een nieuwe. Zo gaat dat ook met slaven.”
Ook de Nederlandse overheid had enkel misprijzen voor de slaven:
“Deze mensen, als je ze zo kunt noemen, zijn geestelijk vervormd en incapabel. Zij zullen nooit begrijpen wat wij begrijpen!”
Tot daar de historische feiten waar de auteur zijn fantasie op los heeft gelaten. Zo omringt hij de hoofdfiguur met allerhande medestanders zonder enige historische verantwoording. Hij gaat zelfs zo ver de verzetsleider Tula te laten communiceren met geesten en met de zielen van overleden familieleden…
Daarbij wordt weinig zin voor nuance aan de dag gelegd en is subtiliteit ver te zoeken. De zwart-wit voorstelling van de slavenhouders en de slaven is gewoon stuitend.
De Nederlanders zijn, zonder enige uitzondering, uitermate wreed, vals, achterbaks en enkel uit op eigenbelang. De slaven daarentegen, en vooral Tula, zijn als broers en zusters voor elkaar. Zij gedragen zich edelmoedig en onbaatzuchtig. Zonder uitzondering offeren zij zich voor elkaar op en delen het weinige voedsel tot de laatste gram.
Dergelijke fantasievolle, kritiekloze benadering verwacht men niet van een historisch boek waarbij de naakte feiten, beweegredenen en onderlinge verbanden moeten primeren.
Uitstekende literatuur voor de leeftijd van 12 tot 15 jaar.
Ignace Claessens
Meer van Ignace Claessens
Uitstekende literatuur voor de leeftijd van 12 tot 15 jaar.
Ignace Claessens
