15 oktober 2023
Glorie en Heerlijkheid
Zelf zegt Erwin Mortier dat deze verhalen uit zijn vrolijke rommelbak komen. Hij beschouwt ze toch wel als volwaardig schrijverswerk. Hier vindt hij het plezier in vertellen, ze bieden hem verstrooiing tijdens het werken aan een boek. Ze vormen de speeltuin of het laboratorium in afwachting van een volgende roman. Je zal er dan ook minder zwaarwegende problematiek in terugvinden. Niettemin slaagt hij erin met deze schijnbaar lichtvoetige verhalen de mens in al zijn eenvoud én complexiteit te tekenen. Hij blijft een taalkunstenaar die weet door zorgvuldig gekozen woorden een beeld tevoorschijn te toveren.
Mortier zuigt de lezer mee in een wereld van koffietafels, engelenmakers, pastoors, jongenszweet en verlangens. Je vindt in die schetsen een heel herkenbaar en specifiek Vlaanderen terug. Het was de leefwereld van Mortier met de spanning tussen dorp en stad, zijn plattelandsbewoners en de hoofse stedelingen.
Een terugkerend thema in deze verhalenbundel is het ouder worden. Mortier beschrijft met jaloezie de jongens die puur, levenskrachtig en dierlijk zijn. Daartegenover staat dan de verteller/schrijver, die deze verloren wereld vanop afstand moet aanzien. Zelf zou hij het liefst de 18-jarige bleekneus blijven die hij ooit was.
Dikwijls zijn het verhalen die als muziek rustig voortkabbelen: “treuzelen is denken dat we de tijd in het gareel kunnen houden”. Mortier doet beroep op de piepkleine tuinkabouter om zijn surrealistische verbeelding op los te vieren. Hier kan hij zijn gevoelens verbergen achter schijnbaar de grootste onzin. Ontdaan van hun fantasie blijven deze stukjes echter de ziel van de schrijver blootleggen. Descartes wordt tegenover Montaigne geplaatst met een duidelijke voorkeur voor deze laatste.
Mortier zet de lezer herhaaldelijk op het verkeerde been of drukt hem met een omweg – dikwijls omfloerst – met de neus op de feiten van deze kille wereld. Het verhaal dat dit boek zijn titel meegaf, zet de lezer van bij het begin in een fantasiewereld vast en zo wil Mortier het, het hele boek door. Glorie en Heerlijkheid gaat over een kardinaal die wakker wordt als paus. Hoewel het een zeer lichtvoetig verhaal is, is de onderliggende kritiek genadeloos. Zo ook in De engelenmaakster over een vroedvrouw die zoveel jonge meisjes heeft geholpen.
Er wordt heel wat gestorven in dit boek. Het einde van een leven of een afwezig kind is dikwijls de start van een ontroerend verhaal. Mortier toont zich een ware analist van de ziel, die weinig op heeft met de gediplomeerde psychiaters, zoals in de twee verhalen over Inger. Hier maakt Mortier onverbiddelijk de rekening van de eigen opleiding tot psychiatrisch verpleegkundige. Hij is de ervaringsdeskundige die spreekt.
De negentien verhalen zijn een prachtige bundeling en doen de ondertitel “Eindelijk ook verhalen” alle eer aan. Je stapt zo in de wonderbaarlijke wereld van Erwin Mortier, die hij louter met zijn verbeelding weet te creëren. Glorie en Heerlijkheid is dan ook vooral een heerlijk boek om te lezen. De verhalen zie je zo voor je ogen afspelen, gevoed met de poëtische taal van Mortier.
Paul Van Aelst
Meer van Paul Van Aelst
Paul Van Aelst
