19 mei 2022
Willem Elsschot in Parijs
Eric Rinckhout (°1956) is journalist. Tot 2016 was hij cultuurredacteur bij De Morgen. Hij schreef over beeldende kunst, architectuur en literatuur. Reeds op jonge leeftijd was hij gefascineerd door de Vlaamse romanschrijver en dichter Willem Elsschot. Rinckhout publiceerde hiervoor reeds enkele werken over Elsschot en is ook de auteur van de Antwerpse Dwaallicht-wandeling.
In ”Willem Elsschot in Parijs” gaat Rinckhout op zoek naar de “Villa des Roses”. Dit pension is het decor voor de eerste roman van Elsschot. Van 1906 tot 1908 zal hij hier verblijven. De “Villa” stond in Parijs, maar werd helaas reeds in 1910 gesloopt. “Villa des Roses” herbergt in het gelijknamig boek een internationale selectie aan gasten. De persoonlijke trekjes, droeve en komische gebeurtenissen, worden uitvoerig beschreven. De komst van een nieuwe meid zorgt voor heel wat commotie. Ze wordt ingepalmd door de jonge Duitser pensiongast en zal vanaf dan de hoofdfiguur in het boek worden.
“Villa des Roses” is een Nederlandstalige succesklassieker, nochtans bij verschijnen op de katholieke index geplaatst. Hier wordt zowel de charme van een familiepension ingekleurd als het leven in een grootstad uitgebeeld, zoals die beiden nu niet meer bestaan. Elsschot beschrijft heel sarcastisch de bekrompen en kleinburgerlijke moraal in het begin van de vorige eeuw. Hij slaagt erin de verhalen spannend en mooi aansluitend voor te stellen. “Villa des Roses”, verschenen in 1910, was en is een schitterende en nog steeds vlot leesbare roman.
In zijn werk tracht Eric Rinckhout het verblijf van Willem Elsschot in Parijs te kaderen. Ook in dit boek speelt de “Villa” een hoofdrol. Rinckhout gaat erg grondig te werk. Hij trekt naar Parijs en zoekt daar in verschillende archieven alles op wat hij over het pension en zijn bewoners kan terugvinden. Hij legt duidelijke verbanden en zoekt de grens op tussen wat fictie en wat realiteit was. Samen met Rinckhout treden we in de Parijse voetstappen van Elsschot. We volgen beide auteurs door hun geschiedenis, de een als auteur, de ander als vorser. Rinckhout is daar weliswaar een eeuw na Elsschot. We drinken, eten en wandelen als het ware in gezelschap van beide schrijvers. Rinckhout doet niet onder voor zijn grote voorbeeld. En hoewel hij Elsschot bewondert, zal hij de kritiek niet sparen over diens houding tegenover partner en zoon.
Hou je van Elsschot? Hou je van Parijs? Dan zal dit werk je zeker bevallen. Het is echter wel van belang dat je het boek “Villa des Roses” gelezen hebt. Hierbij is de titel van dit werk “Willem Elsschot in Parijs” enigszins misleidend. In dit boek gaat het immers enkel over de relatie van Elsschot en de “Villa”. Beide protagonisten zitten in Parijs verankerd.
“Willem Elsschot in Parijs” is opgebouwd als een wetenschappelijk werk. Rinckhout gaat minutieus te werk en overspoelt de lezer met details, zonder te vervelen. Ook zijn opzoekwerk in de verschillende archieven verlenen het werk authenticiteit. Rinckhout gaat zeker niet overhaast te werk, maar pluist alles nauwgezet uit en komt daardoor zeer overtuigend over. Hij verhaalt ook over de personen, gebeurtenissen waarover hij niets terugvond en waar hij zijn intuïtie volgde. Zo laat hij Elsschot Parijs verlaten met het inzicht wat hij in werkelijkheid zijn partner Fine aandeed. Fine, die hij misschien wel voor ogen had toen hij over de romanfiguur Louise schreef. Bijna terloops krijg je heel veel informatie over de man Alfons De Ridder, achter de schrijver Willem Elsschot, mee.
In het boek is een register van figuren opgenomen waarmee Elsschot in zijn Parijse periode in verband kan gebracht worden. Verder is er een uitgebreid bronnenbestand. Ook zijn er 16 pagina’s duidelijke foto’s van Elsschot en Parijs die de tekst ondersteunen.
Na dit boek kan je niet anders dan even in de “Villa des Roses” te bladeren en te lezen. De grote verdienste van dit werk is dan ook het onder de aandacht brengen van Elsschot. Het zet aan tot het lezen – op zijn minst van één – van zijn boeken.
Paul Van Aelst
Meer van Paul Van Aelst
Paul Van Aelst
