28 februari 2024
De honderdjarige oorlog tegen Palestina
Theodor Herzl, grondlegger van het zionisme stelde in 1885: ‘We moeten met zachte hand het particuliere eigendom op de gebieden die ons worden toegekend, onteigenen. We zullen proberen de straatarme bewoners over de grenzen te laten verdwijnen. Zowel het proces van onteigening als het verwijderen van de armen moet discreet en onopvallend gebeuren.’
Dit citaat staat in dit heel informatief, complex maar compleet boek van Rashid Khalidi over meer dan honderd jaar geschiedenis van het onderdrukte Palestijnse volk. Hij citeert ook uit een brief van zijn groot-grootoom Yusuf Diya al-Din Pasha al-Khalidi, burgemeester van Jerusalem, aan diezelfde Herzl: ‘In de naam van God, moge Palestina met rust gelaten worden.’
De schrijver vergelijkt de manier waarop joodse kolonisten, geïnspireerd door dat zionisme reeds vanaf het einde van de 19e eeuw Palestina binnensijpelen met de onfrisse praktijken van andere kolonisators uit de geschiedenis. De plaatselijke bevolking wordt meestal stilaan aan de kant geschoven, genegeerd, verbannen en vooral monddood gemaakt. In het geval van Palestina vergoelijkt de joodse overheerser zijn aanwezigheid met bijbelse argumenten of met de foute slogan ‘Een land zonder volk voor een volk zonder land.’ (‘terra nullius’).
Wie steunt en stuurt dit waanzinnig project en welke grootmachten hebben of hadden er baat bij? Ligt een algemeen antisemitisme in het Europa van eind 19e eeuw aan de basis van het zionisme? Hebben de toenmalige grootmachten zoals The British Empire met o.a. de Balfour verklaring een stevige duw gegeven? ‘Een thuisland voor de joden maar liefst niet in onze achtertuin!’ Niet nagekomen beloftes door de geallieerden gedaan tijdens de vernietiging van het Ottomaans imperium en de opmars van generaal Allenby op weg naar Jerusalem die ‘en passant’ de stad Gaza in puin legt? Toen reeds bommen op die sukkelaars! Tevergeefs verzetten de Palestijnen zich tegen de komst van steeds meer joodse kolonisten. De Arabische buurlanden kijken toe of strijden hun eigen ontvoogdingstrijd, glijden af naar dictaturen en worden voor het Westen goed bruikbare vazallen of olieleveranciers. De V.S. nemen in de regio stilaan de plaats in van de oude grootmachten.
‘Het spijt me, heren maar ik moet me verantwoorden tegenover honderdduizenden die graag willen dat het zionisme een succes wordt. Ik heb geen honderdduizenden Arabieren onder mijn kiezers.’!
U.S.-president Harry S. Truman (1884-1972)
Het boek gaat verder met een opsomming van feiten, gebeurtenissen, conflicten en oorlogen waarin de Palestijnen steeds de kop van jut zijn. Het dieptepunt is de ‘Nakba’ of catastrofe (1947) waarin in een eerste stadium zo’n 300.000 Palestijnen have en goed kwijt zijn, hun huizen vernield werden en ze in allerijl vluchtten naar de buurlanden. De joodse terreur van organisaties zoals Irgun, Haganah en Stein is nietsontziend en moordend. Palestijnse dorpen worden ofwel platgewalst ofwel ingenomen door kolonisten terwijl de Arabische burgemeesters worden kreupel geschoten. Het Westen, opgezadeld met het ‘Holocaust’ trauma en een schuldcomplex, kijkt toe en laat begaan. Sterker nog, in de literatuur wordt het beeld van de moedige beschaafde joodse kolonisator bejubeld en bewonderd. Hij ploegt en zaait met het geweer op de schouder ‘Het Beloofde Land’. Palestijnse bewoners? Nog nooit van gehoord!
Rashid Khalidi staat dikwijls op de eerste rij gedurende het verder verloop en de verschillende stadia van Palestijnse pogingen om het tij te keren. Hij benoemt de voornaamste spelers en/of tegenspelers maar kijkt ook diep in eigen boezem. De stugge en soms contraproductieve houding van boegbeelden zoals Yasser Arafat, moorddadige splintergroepen, verkeerde keuzes tijdens conflicten in de buurlanden en tweedracht; het verzwakt de Palestijnse beweging. Vooral de Libanese burgeroorlog, de militaire inmenging van Israël en de daaropvolgende gedwongen verbanning van de P.L.O.-top naar Tunesië brengt de leiders nog verder weg in de diaspora en nog zwakker aan de onderhandelingstafels. Als de eerste intifada uitbreekt blijkt plots hoe ver die top verwijderd is van het strijdtoneel in Palestina maar ook hoe die stenengooiers een kleine kentering betekenen in de opinievorming wereldwijd over het leed dat de Palestijnen is aangedaan en nooit stopt.
‘Tegenover de kolos die de Israëlische staat is, staat een gekoloniseerd volk dat geen gelijke rechten heeft en niet zijn recht op nationale zelfbeschikking kan uitoefenen, en dat al sinds de tijd dat het idee van zelfbeschikking na de Eerste Wereldoorlog wereldwijd postvatte.’
Rashid Khalidi
De interne conflicten stapelen zich op. De Palestijnse leiders raken verdeeld of worden tot compromissen gedwongen al of niet onder druk van de V.S. De joodse lobby’s steunen en financieren de staat Israël waarin geen plaats meer is voor de oorspronkelijke bewoners. Sterker nog, het zwakke Palestijns bestuur van slechts een klein stukje Palestina moet onder het oog van één der sterkste legermachten ter wereld zelf garant staan voor de veiligheid van arrogante kolonisten. Er komen vredesbesprekingen, compromissen of opgedrongen afspraken (Oslo, Madrid, camp David) waarin meteen duidelijk wordt dat de V.S. steeds de kant van Israël kiezen. De Palestijnse leiders incluis Yasser Arafat laten zich meermaals in de luren leggen tot grote woede van de achterban in o.a. Gaza en de westelijke Jordaanoever. De P.L.O. en Fatah verliezen terrein en Hamas, nota bene een door Israël gesteunde beweging om de P.L.O. te verzwakken, wint tot hun eigen verwondering plots een verkiezing.
‘Maar anders dan in 1947 en 1967 hadden Palestijnse leiders zich deze keer tot medeplichtigheid met hun tegenstanders laten bewegen. Dit wijst erop dat veel kiezers eenvoudigweg de zittende Fatah-mensen weg wilden hebben: hun strategie was mislukt en de mensen vonden dat ze corrupt waren en niet naar de wensen van het volk luisterden.’
Rashid Khalidi
Dit boek verscheen in 2020, vertaling in 2023 en dus net voor de huidige oorlog in Gaza. De inhoudstafel start met ‘De eerste oorlogsverklaring 1917-1939’ en eindigt met: ‘De zesde oorlogsverklaring: 2000-2014’. De schrijver concludeert: ‘Een eeuw oorlog tegen de Palestijnen’. Ondertussen en gezien de huidige vreselijke situatie is dit boek net op tijd een onmisbaar naslagwerk om het conflict tussen beide volkeren, kolonisator en onderdrukte ten gronde te begrijpen. Wat er nu gebeurt in Gaza en wat daar de gevolgen van zullen zijn is beangstigend. Voor het eerst wordt wat betreft de Palestijnen, het woord genocide gebruikt! ‘Honderd jaar oorlog tegen Palestina!’ Niks veranderd!
‘De honderdjarige oorlog tegen Palestina is geen verhaal van slachtofferschap, noch probeert het de fouten van Palestijnse leiders of de opkomst van nationalistische bewegingen aan beide kanten te ontkennen. Maar door de geschiedenis op een heldere manier in kaart te brengen vanuit Palestijns perspectief, geeft dit boek, een nieuwe kijk op een conflict dat tot op heden voortduurt.’
Flaptekst
Ik bezocht iets meer dan 10 jaar geleden de regio, niet als toerist, maar vooral als reiziger. We verbleven toen dichtbij de Damascuspoort in een eeuwenoud Palestijns hotelletje, zaten plots gevaarlijk klem tussen betogers en tegenbetogers tijdens weeral een relletje in de oude stad Jeruzalem en namen nadien een gammele bus naar Ramallah. We werden bij een checkpoint in Bethlehem door een Israëlisch blond poppemieke in IDF uniform afgesnauwd en stapten door de grauwe straatjes van bezet Hebron met snipers op ons gericht in het gezelschap van een Fatah militant. We hadden heel veel moeite om bij het binnenrijden van Palestijns Jericho de thee en de gastvrijheid van de Palestijnse grenscontrole te negeren. Ik probeerde toen te begrijpen en dat lukte me nu na het lezen en herlezen van dit boek steeds beter; maar… nog niet helemaal.
Michel Ackaert
Meer van Michel Ackaert
Michel Ackaert
