13 oktober 2023
Charlotte
Het leven van Pia de Jong en haar man Robbert Dijkgraaf ging 22 jaar geleden “van majeur naar mineur" zo schrijft ze.
Majeur, want ze waren een gelukkig gezinnetje, met twee zoontjes van twee en vier jaar. Het leven neemt een bepaalde richting als ze een oud, eerder verkrot huis ontdekken, in een hoerenbuurt. Het heeft wel een mooi uitzicht, een slaapkamer waar Pia en haar man zich inbeelden hoe de kinderen op het bed komen buitelen, een kinderkamer… Spontaan besluiten ze het toch te kopen en dat blijkt een goede beslissing te zijn, want het wordt hun cocon, een tijdloze plek en ze wonen en leven er heel gelukkig. “Het huis voegt zich om ons gezin.”
Dan bevalt Pia van een meisje. Op de onderrug van het kindje ontdekt de verloskundige een plekje dat bij lichte druk blauw kleurt en dat het begin van een ongeneeslijke ziekte blijkt te zijn, een zeldzame vorm van leukemie, waarover enkele weken later de oncoloog enkel kan zeggen: “We hebben eigenlijk niets te bieden. Deze kindertjes wordt futlozer, op het laatst spugen ze bloed en gaan ze dood.”
Net zoals bij de beslissing om het huis te kopen, reageert Pia totaal intuïtief: “We gaan geen verdere behandeling beginnen. Dokters zijn geprogrammeerd om toch altijd nog wat te doen”, reageert ze. Als lezer wisten we al dat dit ogenblik zou komen, want bij het “Woord Vooraf” deed de schrijfster iets heel ongewoons. Ze kondigde aan “met vreugde” door middel van een “spoileralert” dat haar dochtertje, Charlotte, zou geboren worden met een ongeneeslijke ziekte. Wat het eigenaardig effect heeft dat de gebeurtenis, als die komt, een wrange bijsmaak krijgt.
Pia beschrijft haar reactie op de voorstellen tot behandeling, in een interview. “Ik dacht meteen: dat gaan we niet doen. Je wordt er ziek van, maar bij zo'n kindje maakt het ook nog van alles stuk. Als ze toch doodgaat, dacht ik, laten we haar dan niet belasten met akelige behandelingen. We namen haar mee en deden niets, behalve heel veel van haar houden. Ik werd een moederdier dat alleen aan haar kind dacht en zich verder nergens iets van aantrok. Ik leefde in een symbiose met mijn baby'tje en mijn kinderen van twee en vier jaar. Ik spon een cocon om ons gezin. We waren samen, de gordijnen gingen dicht en binnen was het lekker warm en gezellig. Op die manier kon ik sterk zijn."
Dan ontdekt haar man dat een jongetje met dezelfde ziekte, zonder behandeling, niet doodging maar gezond bleef en nu 8 jaar oud is. Ze weten wel dat het maar één geval is en misschien uitzonderlijk, maar op een vreemde manier geeft dat veel hoop. Het onwerkelijke van dit alles is, dat het verhaal van Charlotte geen verhaal is, maar echt gebeurd. Het is een autobiografische roman. Pia de Jong vertelt een zeer belangrijke fase uit haar eigen leven en hoe ze niets doen. Ze omringen het kindje met liefde en zorg en laten het verder gewoon opgroeien.
Zoveel jaren later is Charlotte een gezonde jonge vrouw en van die vreemde ziekte is er geen spoor meer. Het had natuurlijk anders kunnen uitdraaien, maar toch is het ondertussen de regel geworden, dat men bij dergelijke zeldzame gevallen niet ingrijpt.
Pia De Jong is een rasechte vertelster. Niet alleen omdat ze onfeilbaar ontdekt wat in het gewone leven toch “anders” is. Maar ze is op haar best is bij het inkleuren van situaties en gebeurtenissen, zoals het vinden van dat huis, hun burcht, in een toch wel ongewone buurt bevolkt door ongewone mensen die toegelaten worden tot huis en haard en de fragiele kern ervan, het wonderbaarlijk levende en gezonde kind.
Doorheen het boek toont ze een bijzondere gevoeligheid voor het grotere dat gebeurt, verborgen in de kleine zaken, de onafwendbaarheid van het lot, de dood, waar ze daarna zelf zal mee te maken krijgen, wijsheden die bewust of onbewust uitgesproken worden. Zoals die man zei: 'Je moet niet alleen maar wachten op haar dood, je moet ook haar leven vieren'.
Doorheen het boek toont ze een bijzondere gevoeligheid voor het grotere dat gebeurt, verborgen in de kleine zaken, de onafwendbaarheid van het lot, de dood, waar ze daarna zelf zal mee te maken krijgen, wijsheden die bewust of onbewust uitgesproken worden. Zoals die man zei: 'Je moet niet alleen maar wachten op haar dood, je moet ook haar leven vieren'.
De redenen waarom haar boeken zo populair zijn, zijn duidelijk. Ze laat zich niet imponeren door het blijkbaar onafwendbare. Het boze wordt kordaat aangepakt, er zit veel moois in het gewone alledaagse, mensen zijn beter dan ze lijken, harmonie en liefde voor elkaar bestaan toch wel.
Die kwaliteiten zijn soms ook gebreken. De personages zijn iets te mooi en dat tast het waarheidsgehalte van het verhaal aan. Pia de Jong vertelt te goed, te overvloedig. Ze past de overdrijving, het voornaamste ingrediënt van de vertelling, te gul toe.
Die kwaliteiten zijn soms ook gebreken. De personages zijn iets te mooi en dat tast het waarheidsgehalte van het verhaal aan. Pia de Jong vertelt te goed, te overvloedig. Ze past de overdrijving, het voornaamste ingrediënt van de vertelling, te gul toe.
In een interview zegt Pia het zo: “Ik wilde absoluut geen hosannaverhaal in de zin van: hoera, het is goed afgelopen, het leven is mooi. Nee, de wereld kan een lelijke plek zijn. Op dit moment zitten er ouders wanhopig in een ziekenhuis bij hun kind. Het loopt niet altijd goed af. Ik wilde beschrijven hoe kwetsbaar je dan bent. Het boek moest te lezen zijn voor mensen die iets soortgelijks meemaken.”
Daar is ze in gelukt en ze schreef een knap boek, dat vele mensen een hart onder de riem zal steken en misschien weer zal doen geloven in het goede.
Victor De Raeymaeker
Meer van Victor De Raeymaeker
Victor De Raeymaeker
