Geert Stadeus en Stijn Van der Stockt
Victor De Raeymaeker
Non-fictie
  • 682 keer bekeken
  • minuten leestijd
  • Reacties

Waardering

13 juli 2023 De Vlaamse Canon. Een aanzet tot.
Ze hadden het idee opgevat in navolging van het hoogst populaire en geestige “Het begin van alles” van Graeber en Wengrow een Vlaamse versie te schrijven. “Ze” waren de schrijvers Stijn Van der Stockt, Geert Stadeus en Sam De Graeve.
Ze wilden natuurlijk ook inspelen op de plannen van de regering om een Vlaamse Canon te schrijven en de heibel die ontstaan was toen dit bekend werd. “Machinaties van uiterst rechts natuurlijk die op die manier propaganda wilden verspreiden voor hun ideeën en mensen en vooral de jeugdige, ontvankelijke zieltjes van schoolkinderen wilden indoctrineren met een verderfelijke “eigen Vlaemsch volk” reflex. Het woord Canon droeg in zich ook zoiets van een lijst dingen die men moest leren en kennen, een soort geloofsbelijdenis en tien geboden samen.
Dat sprak mensen met een speelse, aangeboren humor-reflex natuurlijk aan en in 2020 verscheen deze “aanzet tot” Canon al: “Een niet wetenschappelijke, niet-ideologische, niet exhaustieve, niet-definitieve, niet-geniete, niet-geïllustreerde en daardoor al bij al niet al te dure encyclopedie van onze grandeur in kleine dingen”, omschrijvingen die meteen de teneur en het  humorgehalte van deze 412 pagina ’s dikke en een 200-tal alfabetisch gerangschikte onderwerpen bevattende “encyclopedie” weergeeft. Het soort subtiele humor waar niet iedereen toe in staat is en die zowel cassant als warm gevoelig is, kan je proeven in de volgende subtiele aankondiging in het voorwoord: “Onvoorzien overleed Geert Stadeus al te snel na het verschijnen van deze canon. Zijn vriend en familie konden deze niet aangekondigde actie maar matig waarderen. Hij wordt verschrikkelijk gemist. Zijn empathie, zijn humor, zijn wijsheid, zijn pen.”
Dit boek is een monument van dit soort humor vol gevoelige ernst. Humor is immers altijd gestoeld op ernstige feiten, op onkunde, op droefheid, op “verdriet op zijn kop gezet”, zoals Felix Timmermans het ooit zei: Chaplin valt over een banaanschil en doet zich pijn. De toeschouwer lacht.
Echt goeie humor is niet iets dwaas. Het spruit voort uit intelligentie. Met goeie humor leer je ook veel. Het toont het andere gezicht van de feiten. Het wijst aan wat verborgen was. Het verplicht je tot hersengymnastiek. Tot relativering. Alles wordt dus niet cynisch kapotgelachen. We moeten kunnen lachen met wat we liefhebben. Het soort humor dus dat Geert Stadeus rijkelijk kon scheppen en waarvan dit boek propvol zit.
Vooraleer je begint te lezen, geef ik je even een willekeurige greep uit de inhoudsopgave. Dan is het meteen duidelijk dat in deze Canon enkel bij uitstek datgene behandeld wordt dat puur Vlaams en natuurlijk voor de gemiddelde Vlaming hoogst belangrijk is.
Aardappelen, amai, aperitief, Ambiorix, bakschieten, Nonkel Bob, Aster Berkhof, Brabo, BV, Walter Capiau, Kim Clijsters, Cyriel Verschaeve, Danseart-Vlaming, Rode Duivels, “en goed van eten”, Eternit, Faciliteitsgemeente, Geuze, goesting, Ferre Grignard, Guldensporenslag, F.C. De Kampioenen, Tom Waes, Tante Terry, Will Tura, Eddy Wally, Suske en Wiske, Urbanus, het weer, witloof, Waregem Koerse, De kleine zelfstandige, “wat we zelf doen, doen we beter”, Permeke.
Natuurlijk is dat niet alles. Een “volledige” canon kan je niet opstellen. Maar “Vlaamser” dan dit kan moeilijk.
- Een klein sprankeltje van wat deze Canon zo gul laat stromen. Waar je kan om lachen en ondertussen leer je ook wat. Terwijl de Engelsen elk probleem van tafel vegen door een keteltje thee te zetten, lossen de problemen zich in Vlaanderen vanzelf op, zo zeggen wij, “met tijd en boterhammen”.
- In de folklore hebben de Bokkenrijders een soort Robin-Hood allure gekregen. Wraakengelen die stalen van de rijken om het aan de armen te geven. Waarschijnlijk was het gewoon een bende sukkelaars die tot gauwdiefstallen, roofmoord en afpersing werd gedreven bij gebrek aan andere vormen van sociale zekerheid. Intussen is de orde hersteld en stelen de rijken als vanouds weer van der armen, zoals het hoort.
- Van het kookboek van de Vrouwengilde werden 2,9 miljoen exemplaren verkocht.
- Rock Werchter werd door de plaatselijke Chirogroep begonnen. Een Scoutsfuif in Bilzen groeide uit tot “Jazz Bilzen.” Ondertussen zijn er in Vlaanderen op dit ogenblik ongeveer 280 festivals en 16.500 vierkante meter festivalterrein. “Een mooi woord voor een weide waar de rest van het jaar het gras beter groeit door menselijke excretie”.
- La Esterella, “het zingende naaistertje”, was de eerste Vlaamse zangeres die op televisie kwam.
- Eternit is de merknaam van asbestcement verwerkt door een fabriek in Kapelle-op-den-bos. “Asbest. Thuis best. Het is prachtig materiaal dat vele voordelen biedt.” Het enige nadeel is dat je er dood van gaat.
- “Containerpark”. Meer dan 95 Vlamingen op 100 wonen op minder dan vijf kilometer van een containerpark, waardoor je in Vlaanderen vlotter van je klein, gevaarlijk afval afgeraakt dan van een gesprongen appendix. Het hele grondgebied telt intussen zo’n 335 containerparken, ofwel ruim vier keer meer dan culturele centra.”  
- “Claus” (Hugo). Zijn bekendste werk is ongetwijfeld “Het verdriet van België” waarin Claus schreef over collaboratie en naoorlogse repressie, onderwerpen waarover in Vlaanderen zoveel mogelijk gezwegen wordt. De Vlaming nam wraak door de roman massaal te kopen om hem vervolgens lekker niet te lezen.
- “Cyclocross”. De sport ontstond vermoedelijk toen een baanrenner zijn vrouw in bed betrapte met een andere baanrenner, en dat deze laatste enkel kon ontsnappen door over omheiningen te springen met zijn fiets over de schouder en door velden en modder te rijden. Vooral Vlaamse rijders gaan met de prijzen lopen, waaronder de meest gegeerde wie als eerste naar de douches mag.
- Aandacht ook voor de knappe biografieën die onder een zekere luchtigheid verborgen zitten: Elschot, Breugel, Ensor, La Esterella, Guido Gezelle. Idem met wat je te lezen krijgt over schilderkunst en literatuur.
- Nog een laatste bedenking: vermits humor vertrekt vanuit een gekend gegeven, zal je meest deugd hebben aan dit boek als je kan bogen op een gezonde dosis algemene kennis.
Lezen, dus. Ook aangewezen als prettig geschenk of, als je wil bijdragen tot de verspreiding van een zo nodige gezonde relativering.

Victor De Raeymaeker
Geert Stadeus en Stijn Van der Stockt
Victor De Raeymaeker
Non-fictie
-
_Victor De Raeymaeker - Recensent
Meer van Victor De Raeymaeker

_Van zelfde auteur

_Nieuwste recensies

Bekijk alle nieuwe recensies