13 oktober 2023
Goudjakhals. Songs of freedom.
Deze zes verhalen hebben allemaal als onderliggend thema migratie, weg zijn uit je eigen land, geen plek vinden. “Goudjakhals” is een mozaïek van “Songs”. Ieder “lied” heeft een andere vorm, een ander personage, een eigen klank en karakter. Ieder afzonderlijk overtuigend neergepoot en samen toch nog een roman.
De flaptekst zegt zeer juist: “Het boek gaat van de fonkelnieuwe grachten van Amsterdam in de Gouden Eeuw en de zonnige, dansende eilanden Aruba en Curaçao naar de kapotgeschoten straten van Beirut en Aleppo en de erbarmelijke omstandigheden in een opvangkamp op Lesbos.”
In “GPS” - het eerste van de zes “liederen”- leef je mee met Jiwan, een vluchteling uit Irak, die al drie jaar vastzit op een Grieks eiland na een boottocht overleefd te hebben in een boot met plaats voor 400 mensen, maar waar meer dan 1000 in gepropt worden. “Overal hing de stank van pis en kots”. De boot kapseist, honderden verdrinken. De overlevenden wachten op asielaanvraag en kennen jaren van ontbering, vernederingen, opstanden, zelfmoorden. Dit lied wordt verteld door het stemmetje van een eenheid A.I. die zich in de GPS van Jiwan komen nestelen is. “381 dagen, 9 uur, 12 minuten en 47 seconden was ik de technische getuige van je kampleven.” Van een origineel idee gesproken.
In lied 2 “Het silvere koord” is “Zwarte Sjaan”, een volbloedige, populaire zwarte hoer aan het woord. Ze werkt in Amsterdam, in de zeventiende eeuw, in één van de “ontelbare plaatsen waar de meisjes van plezier in bedrijf waren en hoerenlopers vertier zochten.” Aan de galg vertelt ze haar verhaal in een eigen koeterwaals. “Waarom mot je mij hebbe om te tekene?” “Nog eve en ze souwe het vonnis gaan voltrekke.”
Song 3 “Chatilat Road”. In een lange monoloog vertelt een Palestijnse taxichauffeur in Beiroet aan een klant uit Nederland die op vakantie is alles over de toestand van de Palestijnen in Libanon en Beiroet. Hij kidnappte hem om een handtekening te krijgen voor een uitreisvisum voor zijn broertje. Pakkend, ruw, realistisch en blijkbaar het belangrijkste verhaal en thema in het boek, als je het aantal pagina’s telt en de impact die het bij de lezer nalaat.
Lied 4 “De host”, is het lied van Tarek. Een experimenteel, postmodern verhaal dat bestaat uit brieven, transcripten van gesprekken met patiënten, persoonlijke notities en zelfs het script van een podcast. Een Kafkaiaanse tocht doorheen gekke asielprocedures en onverkwikkelijke Nederlandse administratie. Niet verbazend dat hij een dissociatieve identiteitsstoornis ontwikkelt met vier verschillende, intelligente personages die op het einde van het verhaal een lang gedicht schrijven. Het is een schrijnend verhaal waardoor de machteloosheid je naar de keel grijpt.
Het vijfde verhaal is een brief van Julien Ignatio aan zijn idool en voorbeeld, schrijver Gerard Reve.
Verhaal 6 “Radio Gaga” vertelt over Ma Mercedes, die een “rumshop” runt op Aruba. Ze denkt aan de jongste zoon die in Nederland studeert en maakt zich zorgen.
Goudjackhals is een indrukwekkend boek. Niet alleen omdat schrijver er in lukt zo indringend te schrijven rond een niet bepaald aantrekkelijk thema (asielzoekers, vluchtelingen, mensen die elders een nieuw bestaan willen beginnen, zwervers) dat je geboeid, gefascineerd, bewonderend blijft lezen. Julien Ignatio schrijft cassant, op het scherp van het mes, soms sappig soms grimmig, onthutsend.
Daarnaast schrijft hij met evenveel talent ook lyrisch-poëtisch stukken. “Vanuit het Oosten kroop een grote cruiseboot als een slak langs de kustlijn. Dichterbij breidde de wazige luchtspiegeling die boven de baai hing zich uit als een olievlek. Verhit door de brandende ochtendzon trilde het Delfts blauwe water verblindend.”
De schrijver ziet het zelf zo: “Daarnaast heeft taal voor mij ook alles te maken met muziek, met ritme en klank, met poëzie… Stijl is voor mij niet alleen de buitenkant. Belangrijker dan wat je vertelt is hoe je het vertelt. Dat is in het dagelijks leven ook zo.”
Een collega recensent weet het robust samen te vatten: “A series of interconnected migrant stories, like beads on a necklace. Written with a warm heart, a clear head and the tribal soul of a Carribean warrior.”
Ik kan het niet beter verwoorden…
Lezen.
Victor De Raeymaeker
Meer van Victor De Raeymaeker
Ik kan het niet beter verwoorden…
Lezen.
Victor De Raeymaeker
