Je kan het je moeilijk indenken, maar de avonturen van Nero maakten echt deel uit van het dagelijks leven, toen,   in het zo simpele Vlaanderen van 1948. Het verscheen iedere dag in de krant met twee “strips” boven elkaar en iedere dag eindigede het op een spannend moment. Het was het eerste item dat door iedereen gelezen werd. Toen Marc Sleen voor een andere krant ging werken ontketende dat zelfs een proces tussen de twee kranten, want de krant die hij verliet, wist dat ze duizenden lezers zou verliezen. Die “lezers” waren trouwens niet alleen volwassenen maar ook jongeren. Mijn vrienden en ikzelf hadden iedere dag wat te zeggen over “de laatste” van Nero op weg naar school en er werd zelfs onder ons regelmatig een Nero-quiz georganiseerd.

Wie had er toen kunnen denken dat Nero in nog 217 albums zijn gangetje zou gaan en Sleen toch ergens de erkenning zou krijgen waar hij zo naar verlangde. Toen ik met een groepje jongeren een interview van hem ging afnemen bij hem thuis in Bosvoorde – niettegenstaande het feit dat hij die guitige, bijzonder aangename, geestige, warme gastheer en vlotte prater en verteller was – kon hij toch niet nalaten nogal bitter uit de hoek te komen over die algemene perceptie dat Vandersteen en Hergé – in overtreffende trap - “hoger” ingeschat werden dan hijzelf. Het feit dat hij – in omgekeerde volgorde - wel de populairste en meest gelezen was van de drie, volstond duidelijk niet.

Maar hij tekende zo ongelooflijk veel strips: Oktaaf Keunink, De Lustige Kapoentjes, Fonske, en jarenlang elke zomer een dagelijkse cartoon over de Ronde van Frankrijk. Het kon niet anders dan aan dat helse ritme slordig te zijn, rommelig, onverzorgd. Hij nam duidelijk niet de tijd om een lat te gebruiken om een rechte lijn te tekenen en hij moet toch ook soms zijn hoofd geschud hebben voor sommige flagrante, in het oog springende fouten als hij later zijn strips nog eens te zien kreeg. Hij introduceerde nieuwe figuren die enkele verhalen verder plots verdwenen, zonder boe of ba, vergat soms de samenstelling van een gezin en soms was er wel eens iemand die van naam veranderd was… Maar in de grond deed er dat allemaal niet toe. Wat telde was wat zijn “helden” deden en zegden, hoe ze leefden, en zijn rake, volkse humor. Wat Sleen tekende, van fritkot tot politiekers, gazet en koers, begreep iedere Vlaming, herkende zichzelf erin en kon ermee lachen. In feite maakte die spontaniteit deel uit van de charme van de strips en het is dan ook begrijpelijk dat in dit boek verschillende “bekende” lezers zoals Hugo Claus zegden dat ze de oudere strips beter vonden dan de huidige. Het geeft niet dat Nero in een auto rijdt van onbepaald merk of dat de historische gebouwen er niet meetkundig juist opstaan. Je weet zeer goed dat Nero door Leuven stapt en het stadhuis van Leuven doet bijzonder écht aan, ook voor Leuvenaars.

Het heeft dan ook geen zin in Sleen’s strips een diepere betekenis te gaan zoeken en er een profeet van te maken of hem te gaan betichten van racisme. De oudere generatie bekent dat niet graag, maar hoe Sleen de Congolezen voorstelde, was hoe iedere Belg ze zag: mensen die ver weg, overzee, in Afrika leefden, arm en onontwikkeld waren en die onze hulp nodig hadden, desnoods met hoofdknikkende “missiebusjes” in de winkels en de scholen en het verzamelen van zilverpapier. Als Sleen racist was, was toen iedereen racist. Zo kreeg een getrouwde man het cliché opgeplakt van de vader die na zijn werk op zijn pantoffels de krant zat te lezen in een zetel, of die op café ging en door een boze vrouw met deegrol opgewacht werd als hij ’s nachts weer thuiskwam. Iedereen wist dat dat niet écht zo was, maar net zoals met “de heks van een schoonmoeder” deed men toch alsof.

En natuurlijk monkelden ze bij het lezen van een bende die “Wij zijn gezworen kameraden” aan ’t zingen waren, want dat zongen ze zelf op minder plechtige momenten en ze hoorden inderdaad zeggen: “Dien tiep kan’t nogal zeggen hé” en “Verdikke”, en “autostop” doen was bijzonder populair. En iedereen herkent karakters en namen zoals “Jef Pedal”, “Balk”, “Madam Pheip” en “Madame Blanche.”

Deze nieuwe “ultieme editie” is natuurlijk veel te “sjiek”, maar het is toch een plezier dat soort erkenning tastbaar in handen te hebben. Het leest ook feestelijk fris, ergens alsof het nog “nieuw” is, op prachtig wit papier en met inkttekeningen die dank zij de digitale kunde van  Jos Vanspauwen zo uit de pen van Sleen zouden kunnen gekomen te zijn…

De commentaren onder de strips van de hand van Noël Slangen en Yves Kerremans halen er een levende Sleen bij door te putten uit die blijkbaar onuitputtelijke voorraad van anekdoten en weetjes die ze als goede kennissen en vrienden van Sleen verzameld hadden.

Een “Ratttenkasteel” om van te genieten.

Victor De Raeymaeker