12 september 2023
Wijsheid voor iedere dag, geschreven en geselecteerd door Leo Tolstoj
Gedurende de laatste jaren van zijn leven hield Tolstoj een boek op zijn bureau waarin hij wijze gedachten noteerde.
Mijn religie is mijn liefde voor al wat leeft
In deze wijze woorden van Ibrahim van Córdoba vinden we twee kerngedachten van Tolstoj: religie en liefde. Er zijn zoveel gedachten in verband met godsdienst en meer bepaald ontleend aan bijbelse teksten, dat het soms lijkt alsof je propaganda voor een christelijke vereniging aan het lezen bent. Pas als je je verdiept in het leven van deze Russische schrijver wordt duidelijk dat hij zo erg streed tegen al wat hem niet aanstond in de Russisch-orthodoxe Kerk, dat het hem zelfs een excommunicatie opleverde in 1901.
In deze wijze woorden van Ibrahim van Córdoba vinden we twee kerngedachten van Tolstoj: religie en liefde. Er zijn zoveel gedachten in verband met godsdienst en meer bepaald ontleend aan bijbelse teksten, dat het soms lijkt alsof je propaganda voor een christelijke vereniging aan het lezen bent. Pas als je je verdiept in het leven van deze Russische schrijver wordt duidelijk dat hij zo erg streed tegen al wat hem niet aanstond in de Russisch-orthodoxe Kerk, dat het hem zelfs een excommunicatie opleverde in 1901.
Theo Veenhof is de eerste die dit boek - gebaseerd op een editie uit 1910 - in het Nederlands vertaalde. Per dag kunnen we nadenken over een vijftal bedenkingen, al koos hij ervoor niet het hele boek te vertalen. Hij verantwoordt zijn selectie. “Ik nam alleen dagteksten op die een nieuwe en verrassende aanvulling op het al zo omvangrijke en hoogwaardige aanbod van Tolstoj in Nederlandse vertaling zijn". Het hele boek opnemen zou niet aantrekkelijk zijn voor een hedendaagse lezer. "De leescultuur van 2023 is niet die van 1908" en dus heeft Veenhof zich ook laten gidsen door de Engelse vertaling uit 1997.
Niet-ondertekende teksten zijn van Tolstoj zelf. Hij markeerde cursief de gedachten die voor hem van belang waren en ook dat heeft de vertaler behouden.
Niet-ondertekende teksten zijn van Tolstoj zelf. Hij markeerde cursief de gedachten die voor hem van belang waren en ook dat heeft de vertaler behouden.
Wetenschap deelt tegenwoordig diploma's uit voor nietsnutterij
Het is vreemd om teksten aan te treffen die het nut van wetenschap in vraag lijken te stellen, maar bedenk dat de dagelijkse lectuur vooral bedoeld is om je te laten nadenken, om tot rust te komen, om "een weldadig, verheffend gevoel te krijgen", zoals de Russische auteur van wereldberoemde romans het in zijn inleiding schrijft. Hij wil je bijbrengen wat een goed, spiritueel leven inhoudt. Het is dus een warm boek. Tolstoj komt op voor geweldloosheid, tegen oorlog, voor de waarde van liefde, voor meer respect voor dier en mens. Hij groeit hoe langer hoe meer naar afwijzing van kerkelijke instellingen toe en kiest die aforismen uit die de essentie van een religie volgens hem inhouden: het geloof in God, in een ziel, in het bovennatuurlijke, in de kracht van het gebed, maar zeker ook in naastenliefde, nederigheid, waarheid.
Het is vreemd om teksten aan te treffen die het nut van wetenschap in vraag lijken te stellen, maar bedenk dat de dagelijkse lectuur vooral bedoeld is om je te laten nadenken, om tot rust te komen, om "een weldadig, verheffend gevoel te krijgen", zoals de Russische auteur van wereldberoemde romans het in zijn inleiding schrijft. Hij wil je bijbrengen wat een goed, spiritueel leven inhoudt. Het is dus een warm boek. Tolstoj komt op voor geweldloosheid, tegen oorlog, voor de waarde van liefde, voor meer respect voor dier en mens. Hij groeit hoe langer hoe meer naar afwijzing van kerkelijke instellingen toe en kiest die aforismen uit die de essentie van een religie volgens hem inhouden: het geloof in God, in een ziel, in het bovennatuurlijke, in de kracht van het gebed, maar zeker ook in naastenliefde, nederigheid, waarheid.
Door Tolstoj aangehaalde auteurs en bronnen met een korte duiding staan na 31 december. Dit boek zou een mooi geschenk kunnen zijn voor wie ervoor open staat.
Gerda Sterk
Gerda Sterk
Vertaling Theo Veenhof
Meer van Gerda Sterk
