1 juni 2023
Shakespeare in scène gezet
Al lijkt het waanzin, er zit systeem in.
Wie houdt van Shakespeare moet dit boek lezen. Wie wegens vooroordelen niet van de Bard houdt, zou het zeker moeten lezen. "Shakespeare is saai, totaal verouderd, en elitair" dat zijn drie van de meest voorkomende vooroordelen die Deburchgrave aangeeft als een reden om dit boek te schrijven. Dan volgen 12 hoofdstukken en een annex, waarin hij m.i. duidelijk aantoont waarom het "grootste Engelse exportproduct aller tijden" actueler is dan ooit.
De thema's van liefde, haat, jaloezie, verdriet en al die andere zwaktes en sterktes zijn zo universeel dat tot op heden dagelijks ergens ter wereld een stuk wordt opgevoerd dat uit Williams pen vloeide. 400 jaar geleden schreef de man uit Stratford 37 toneelstukken (waarschijnlijk méér, maar zoveel zijn er bewaard gebleven). De honderden boeken die over de "Zwaan van Avon" geschreven zijn gaan niet alleen over de inhoud, maar ook over de grote vraag: wie was de man die zich achter de naam Shakespeare schuilhoudt?!
Natuurlijk vraagt ook Deburchgrave zich dat af, maar hij voegt een andere dimensie toe, die doorgaans heel wat minder aandacht krijgt: wat te denken over de films geïnspireerd door het werk van de Engelsman?
Natuurlijk vraagt ook Deburchgrave zich dat af, maar hij voegt een andere dimensie toe, die doorgaans heel wat minder aandacht krijgt: wat te denken over de films geïnspireerd door het werk van de Engelsman?
Wie was William?
Hoe kan het dat een eenvoudige man uit Stratford niet alleen 37 toneelstukken schreef, maar ook nog 154 briljante sonnetten en 5 narratieve gedichten? Vele beroemdheden stelden zich die vraag en S. Freud (de man die op alles een antwoord had) wist het: het is Edward de Vere, 17e graaf van Oxford. Omdat de zielenknijper niet alleen staat in die mening, overschouwt Deburchgrave deze en andere aanspraken. Niet geheel zonder humor komt hij ook uit bij de Antwerpenaar Haecx. Lees het boek om te begrijpen dat die allusie op enige grond berust en ook dat het goed mogelijk was dat Shakespeare zijn liefdesgedichten niet aan een vrouw schreef, maar aan een man (hoofdstuk 7).
Hoe kan het dat een eenvoudige man uit Stratford niet alleen 37 toneelstukken schreef, maar ook nog 154 briljante sonnetten en 5 narratieve gedichten? Vele beroemdheden stelden zich die vraag en S. Freud (de man die op alles een antwoord had) wist het: het is Edward de Vere, 17e graaf van Oxford. Omdat de zielenknijper niet alleen staat in die mening, overschouwt Deburchgrave deze en andere aanspraken. Niet geheel zonder humor komt hij ook uit bij de Antwerpenaar Haecx. Lees het boek om te begrijpen dat die allusie op enige grond berust en ook dat het goed mogelijk was dat Shakespeare zijn liefdesgedichten niet aan een vrouw schreef, maar aan een man (hoofdstuk 7).
To be or not to be
Wie Shakespeare was zal een interessant raadsel blijven, maar over zijn werken kan nagedacht worden. Dat is wat de auteur doet in de volgende hoofdstukken. Hij focust eerst op zijn eigen top 3: Hamlet, Julius Caesar, Macbeth. Na een inleidend overzicht krijgen ze elk hun eigen hoofdstuk. Ook hier is hij niet de eerste commentator die al de mogelijke betekenissen van "Zijn of niet zijn" onderzoekt. Is Hamlet inderdaad zelfmoord aan het overwegen, of verschuilt zich "achter het meest opgezochte citaat op internet" een ander motief?
Wie Shakespeare was zal een interessant raadsel blijven, maar over zijn werken kan nagedacht worden. Dat is wat de auteur doet in de volgende hoofdstukken. Hij focust eerst op zijn eigen top 3: Hamlet, Julius Caesar, Macbeth. Na een inleidend overzicht krijgen ze elk hun eigen hoofdstuk. Ook hier is hij niet de eerste commentator die al de mogelijke betekenissen van "Zijn of niet zijn" onderzoekt. Is Hamlet inderdaad zelfmoord aan het overwegen, of verschuilt zich "achter het meest opgezochte citaat op internet" een ander motief?
Macbeth: fair is foul and foul is fair
Welk stuk Deburchgrave ook bespreekt, de verwijzing naar een film is nooit veraf, want "Shakespeare is de meest verfilmde (toneel)schrijver ter wereld met ongeveer 500 film- en tv-adaptaties, ook daar waar je ze niet verwacht: West Side Story (1961). De literatuur heeft er weinig aandacht voor en dat wil hij rechtzetten. Hij heeft het over Kenneth Brannagh, over Lawrence Olivier, Orson Welles en vele anderen. Zijn eigen top 3 sluit hij af met een lijst verfilmingen. Heeft hij het verder b.v. over de vloek van Macbeth, dan gaat hij na of die geldt voor drie uitstekende verfilmingen.
Welk stuk Deburchgrave ook bespreekt, de verwijzing naar een film is nooit veraf, want "Shakespeare is de meest verfilmde (toneel)schrijver ter wereld met ongeveer 500 film- en tv-adaptaties, ook daar waar je ze niet verwacht: West Side Story (1961). De literatuur heeft er weinig aandacht voor en dat wil hij rechtzetten. Hij heeft het over Kenneth Brannagh, over Lawrence Olivier, Orson Welles en vele anderen. Zijn eigen top 3 sluit hij af met een lijst verfilmingen. Heeft hij het verder b.v. over de vloek van Macbeth, dan gaat hij na of die geldt voor drie uitstekende verfilmingen.
A Shakespeare quote a day, keeps Alzheimer away
In de laatste hoofdstukken vraagt hij zich af of de Bard een antisemiet was, of hij echt geloofde in al het bovennatuurlijke dat hij ten tonele voert, of slechte mensen onze sympathie nog waard zijn, wie waren de koningen naar wie de 10 drama's vernoemd zijn? Door de geschiedenis van het O-vormige theater, The Globe, in Londen verweeft hij persoonlijke ervaringen. Zowel grappig als interessant is het hoofdstuk over de talrijke quotes die je in alle mogelijke omstandigheden kan gebruiken. Regelmatig wordt een langere tekst uit een toneel of gedicht afgedrukt (met vertaling), waaraan beschouwingen worden vastgeknoopt.
In de laatste hoofdstukken vraagt hij zich af of de Bard een antisemiet was, of hij echt geloofde in al het bovennatuurlijke dat hij ten tonele voert, of slechte mensen onze sympathie nog waard zijn, wie waren de koningen naar wie de 10 drama's vernoemd zijn? Door de geschiedenis van het O-vormige theater, The Globe, in Londen verweeft hij persoonlijke ervaringen. Zowel grappig als interessant is het hoofdstuk over de talrijke quotes die je in alle mogelijke omstandigheden kan gebruiken. Regelmatig wordt een langere tekst uit een toneel of gedicht afgedrukt (met vertaling), waaraan beschouwingen worden vastgeknoopt.
Alles is geschreven met enthousiasme en expertise. Of de lezer(es) al overtuigd is van de blijvende waarde van Shakespeare of niet, Deburchgrave sleept ons mee in zijn betoog. Niet te missen zijn de talloze verwijzingen naar YouTube onderaan de blz. Ik heb het geprobeerd en zag de indrukwekkende Benedict Cumberbatch de zeven fasen van een mensenleven debiteren.
In een annex vinden we wat een klassieke plot is: het Hollywoodmodel a.d.h.v. Shakespeare in love (John Madden, 1998).
In een annex vinden we wat een klassieke plot is: het Hollywoodmodel a.d.h.v. Shakespeare in love (John Madden, 1998).
Registers van personen, films, teksten van Shakespeare, teksten van anderen, begrippen en citaten maken van dit boek een handig naslagwerk.
Engelse teksten krijgen 9 keer op 10 een Nederlandse vertaling mee, waarvoor gebruik is gemaakt van verschillende bronnen, o.a. die van Courteaux.
Gerda Sterk
Engelse teksten krijgen 9 keer op 10 een Nederlandse vertaling mee, waarvoor gebruik is gemaakt van verschillende bronnen, o.a. die van Courteaux.
Gerda Sterk
Karel Deburchgrave
Karel Deburchgrave (1947) studeerde Germaanse filologie en is Fulbright alumnus van de Universiteit in Minneapolis-St. Paul. Hij is filmdocent en recensent in Vlaanderen en Nederland en was voorzitter van het filmtijdschrift Filmmagie. Hij zit geregeld in de Signis Film Jury op o.m. de filmfestivals van Karlovy Vary, Berlijn, Hong Kong, Washington dc en Venetië.
Meer van Gerda Sterk
