3 april 2023
Spoetnikliefde
Spoetnik was de eerste kunstmaan, gelanceerd door de toenmalige Sovjet-Unie, en de naam betekent in het Russisch “reisgenoot”. Spoetnik 2 had het hondje Laïka aan boord en aangezien de kunstmaan niet kon terugkeren stond zijn dood op voorhand vast.
In het boek, met als titel Spoetnikliefde weeft Murakami zijn verhaal rond drie individuen die elkaar vinden, maar ook geboren zijn om elkaar weer te verliezen.
Haruki Murakami werd in 1949 geboren in Kiote en groeide op in Kobe. Zijn vader was de zoon van een boeddhistisch priester en zijn moeder was de dochter van een koopman uit Osaka. Beiden gaven les in Japanse literatuur. Murakami was echter meer geïnteresseerd in de Amerikaanse literatuur. Hierdoor maakte hij zich een westerse schrijfstijl eigen waarmee hij zich onderscheidde van zijn Japanse tijdgenoten.
Murakami volgde een opleiding toneel aan de Waseda-universiteit in Tokyo. Hij begon te werken in een platenzaak en na zijn studies opende hij in Tokyo samen met zijn vrouw een jazzbar.
Ook in dit boek is muziek belangrijk. Hoewel Murakami nergens expliciet verwijst naar The doors of perception van Aldous Huxley, voel je de muziek van The Doors doorheen de tekst. Beiden hadden als leidraad “There are things known and there are things unknown, and in between are the doors of perception”. Murakami voegt zich bij hen en het verhaal is zijn zoektocht naar de doorgang tussen werkelijkheid en onderbewuste.
Boeken met een fantastisch, magisch-realistische achtergrond pakken nogal eens ongeloofwaardig uit. Murakami is echter een ware verhalenverteller en kan zelfs de eigenaardigste gebeurtenissen geloofwaardig overbrengen. In het hele boek komen slechts drie figuren voor: K, Sumire en Mioe. Het zijn drie eenzame mensen die als satellieten om elkaar heen draaien zonder echt bij elkaar te kunnen komen.
Verlangen staat centraal in het verhaal. Complexe en onbeantwoorde liefdesrelaties balanceren tussen hoop en werkelijkheid. Het verhaal begint eenvoudig en zelfs oppervlakkig, maar Murakami slorpt de lezer volledig op in de zoektocht waarin de grens tussen droom en werkelijkheid niet meer herkenbaar is. Hij laat de lezer zelf bepalen wat droom of verlangen is en wat werkelijkheid. Nooit zal hij schrijven waar Sumire nu echt naar verdwenen is. Uiteindelijk is er berusting en de drie protagonisten zullen elkaar nooit vinden. Het verhaal is tegelijk somber en hoopvol. Elk personage leeft in een zelf gekozen sociaal isolement zoals ook eenzaamheid en vervreemding in de maatschappij heerst. Toch kan er ook contact optreden, gezocht of toevallig, en dat opent dan de deur tussen droom en werkelijkheid. Zo luisterden wij ook naar de biep-biep toen de Spoetnik overvloog.
Spoetnikliefde is een mooi en vooral prettig boek om lezen. Murakami heeft hier een aantrekkelijke, bijna anekdotische vertelstijl en dat nodigt uit tot snel verder lezen. Je vergeet er even de sleur van het reële leven bij en je kan op zoek gaan naar de deur op weg naar een andere droomwereld. Op nauwelijks 200 bladzijden brengt Murakami het leven van zijn drie personages en het is aan de lezer om die verder te laten leven, in wat voor wereld dan ook.
Paul Van Aelst
Paul Van Aelst
Vertaald door: Elbrich Fennema
Meer van Paul Van Aelst
