20 mei 2023
De Vuurpijl
Het vervolg op de U-straal.
In 1943 tekende E.P. Jacobs voor het weekblad Bravo illustraties bij korte verhalen. In Bravo verscheen ook het populaire Amerikaanse stripverhaal Flash Gordon. De Duitse bezetter besliste dat die invoer vanuit Amerika moest stoppen. Jacobs tekende er dus vlug een einde aan. Hij zal zeker niet kunnen raden hebben dat dit kleine feitje beslissend zou zijn voor wat hij voor de rest van zijn leven zou doen en voor zijn latere bekendheid.
Zijn carrière als operazanger was ook al bruusk stopgezet door de oorlog en tekenaar worden in een eerder nieuw genre op 39-jarige leeftijd was dus niet vanzelfsprekend. Nu Flash Gordon was afgerond, moest dit in Bravo vervangen worden en dus tekende hij een sterk op Flash Gordon lijkende eigen sciencefictionstrip, de U-straal. Iedere week twee pagina’s met avonturen in de ruimte, waarin de helden, Majoor Walton, sergeant MacDuff, hun dienaar Adji, de schurk kapitein Dagon, de mooie prinses Ica te maken krijgen met vreemde, reusachtige monsterachtige dieren, ondoordringbaar oerwoud, ruwe gebergtes, onderaardse grotten en tempels, aapachtige stammen, goden en – vreemd genoeg tussen al dit oer-gedoe - supersonische vliegtuigen. Onze helden hebben ook altijd wel een revolver of ander schiettuig ter beschikking. De strip had veel succes en wordt gezien als de voorloper van de reeks Blake en Mortimer, B&M die uiteindelijk van Jacobs het soort cultfiguur zal maken die hij nu is in de stripwereld. Samen met Hergé, met wie hij nog samenwerkte aan de avonturen van Kuifje wordt hij beschouwd als de schepper van een tekenstijl die de “klare lijn” genoemd wordt.
Een herdruk van de vorige uitgave van de U-straal, zoals die nu in de rekken van de stripwinkels ligt (zo luidt de sales-talk) zou men inderdaad een “remake” kunnen noemen. Tekst en tekeningen zijn inderdaad meer dan dertig jaar oud, de lay-out is licht gewijzigd, kleuren en druk zijn modern en nieuw. We doen dus mee - want zo zou men net ook kunnen stellen – aan “Retromode”: nostalgie naar een tijd die voorbij is, een tijd toen de strip - alhoewel gekruid met sciencefiction en uiterst vernuftige snufjes van de moderne techniek - nog heel poëtisch en heel naïef mocht zijn. De U-Straal is een jeugdwerk van Ed.P. Jacobs en het bevat al de kwaliteiten van een jeugdwerk: eerlijk, direct, soms dramatisch, soms oppervlakkig en soms naïef maar altijd boeiend.
De U-straal mag dan wel een voorloper en wegbereider van de B&M-albums geweest zijn en is al knap getekend, maar is maar een zwak maaksel, vergeleken met de volwaardige B&M’s van Jacobs. Het betekent heel weinig als verhaal. De “avonturen” die de helden beleven, kunnen op ieder ogenblik gelijk welke richting uitgaan, iedere aflevering moet eindigen op een “cliff hanger” of spannend moment (in de Amerikaanse Flash Gordon-serie van Alex Raymond zelfs aangekondigd met bijvoorbeeld: “Next week: Danger lurks!!” De helden worden om de haverklap bedreigd door een volgend enorm “gevaar”, er wordt voortdurend gevochten, geschoten, het moet allemaal buitenmaats en opwindend zijn.
Ter vergelijking zijn de B&M-albums van Jacobs uiterst verzorgd, het verhaal zit knap in elkaar, heeft een duidelijke spanningsboog, de tekeningen zijn tot in de kleinste details uitgewerkt. Het resultaat van verregaand opzoekingswerk door Jacobs, die dikwijls verre reizen ondernam om ter plekke te gaan schetsen en tekenen. Deze zorg en zorgvuldigheid zijn waarschijnlijk een factor die mee aan de grondslag ligt van de populariteit van B&M en de reden waarom de vele tekenaars van de vervolgalbums voelen dat ze zo zwaar onder druk komen te staan en spreken van “verantwoordelijkheid” en “taak” en uitgeput zijn na het scheppen van een nieuw verhaal. Terwijl er weinigen zijn die de kwaliteit van de authentieke B&M’s benaderen. (Lees het prachtige album Erfenis van Jacobs) Jacobs tekende veel langer aan een album dan het huidige verkoops- en winstritme het toelaten. Tegen de stripgebruiken in, vulde Jacobs zijn frames met veel tekst, zowel verhalende als wat gezegd wordt in de spraakballons en ook dit is uiterst functioneel, gepland, verzorgd, quasi literair.
Dit allemaal om het nieuwe album van de Blake en Mortimer, De Vuurpijl enigszins te plaatsen.
"De Vuurpijl is het vervolg op de U-Straal naar de personages van Edgar P. Jacobs”, zegt zeer correct de ondertitel van de strip. Meer mag je als lezer niet verwachten. Het is geen B&M-album, maar een tamelijk goed vervolgverhaal op de Flash Gordon-kloon die Jacobs zo lang geleden tekende om een door de oorlog leeggekomen plek in het weekblad Bravo te vullen.
"De Vuurpijl is het vervolg op de U-Straal naar de personages van Edgar P. Jacobs”, zegt zeer correct de ondertitel van de strip. Meer mag je als lezer niet verwachten. Het is geen B&M-album, maar een tamelijk goed vervolgverhaal op de Flash Gordon-kloon die Jacobs zo lang geleden tekende om een door de oorlog leeggekomen plek in het weekblad Bravo te vullen.
Het is dus ook maar dat. Een eerder druk, oppervlakkig, met actie volgepropt sciencefictionachtig ruimteverhaal met dezelfde ingrediënten en personages die na 80 jaar! (roept de promotie uit) hun rolletje nog eens mogen spelen zonder te verwachten dat je ook echt met ze gaat meeleven.
De U-Straal was destijds een opwarmer die het echte Jacobs-élan in gang zette en niet te vergelijken was met de Blake en Mortimer-albums die daarna zouden volgen. De vuurpijl is een vervolg daarop, dat wel mee zal verkopen in de huidige stroom van populariteit van Blake en Mortimer en Jacobs.
Een vluchtig lezertje voor nieuwsgierigen en Jacobsverzamelaars.
Victor De Raeymaeker
Meer van Victor De Raeymaeker
De U-Straal was destijds een opwarmer die het echte Jacobs-élan in gang zette en niet te vergelijken was met de Blake en Mortimer-albums die daarna zouden volgen. De vuurpijl is een vervolg daarop, dat wel mee zal verkopen in de huidige stroom van populariteit van Blake en Mortimer en Jacobs.
Een vluchtig lezertje voor nieuwsgierigen en Jacobsverzamelaars.
Victor De Raeymaeker
