5 augustus 2024
Homo digitalis – Hoe digitalisering ons meer mens maakt
We hoeven niet bang te zijn. Dat is de boodschap die Thierry Geerts verkondigt in zijn boek “Homo digitalis”. Volgens hem moeten we de versnelde digitalisering in onze samenleving niet vrezen maar juist omarmen om een betere versie van onszelf te worden. Digitalisering kan ons meer mens maken, oppert hij.
De auteur studeerde af aan de VUB als Solvay Business Engineer en werd al snel algemeen directeur van een industrieel wasserijbedrijf. Met de komst van het internet in het midden van de jaren negentig heroriënteerde hij zich op de media-industrie en bekleedde hij verschillende managementfuncties bij de VUM (nu Mediahuis), uitgever van kranten als De Standaard en Het Nieuwsblad. Sinds 2011 stond hij aan het hoofd van Google in België en Luxemburg, het bedrijf dat veel meer is geworden dan alleen een zoekmachine. Op 31 maart 2024 verliet hij Google.
In 2018 publiceerde hij zijn eerste boek onder de titel Digitalis. Daarin schetste hij de krijtlijnen van onze digitale wereld. Drie jaar later, in volle pandemie, verscheen als opvolger Homo digitalis. Over de impact van de digitale revolutie op mens en maatschappij met de klemtoon op de manier waarop technologie het welzijn van de mens kan verhogen.
Het werk heeft een duidelijke structuur. Geerts focust eerst op de “homo digitalis” zelf, vervolgens zoomt hij uit en kijkt hij naar de technologische veranderingen in de omgeving waarin dit nieuwe menselijke type leeft. Aan het eind van het boek concentreert hij zich op datgene wat zowel de burgers, de bedrijven en de werkgevers als Vlaanderen, België en Europa kunnen doen om de boot niet te missen. Dit zorgt voor een heldere en samenhangende verhaallijn die de lezer stap voor stap meeneemt doorheen de wereld van digitale transformatie.
Geerts verklaart dat hij het boek in de eerste plaats heeft geschreven uit bekommernis om het succes van het hedendaagse populisme. Populisten exploiteren de angsten en de onzekerheden van mensen. En waarvoor zijn mensen vandaag angstig en onzeker? Inderdaad, digitalisering. Want die voltrekt zich in hoog tempo en heeft een reële impact op het concrete leven van mensen, terwijl tegelijkertijd de meesten geen kennis hebben van de onderliggende technologie die haar aanstuurt. En dus zijn mensen wantrouwig, omdat ze het gevoel hebben er geen vat op te hebben.
Worden we straks allemaal cyborgs? Moeten al die digitale snufjes? Maakt het internet ons dommer? Ontwricht de digitalisering onze samenleving? Biedt digitale technologie voor iedereen gelijke kansen? Maakt technologie de klimaat- en milieuproblematiek niet alleen maar groter? Leidt Digitalis tot Big Brother? Dit zijn enkele van de vele vragen die Geerts aan bod laat komen waarmee de angsten en onzekerheden van vele mensen vertaald worden. Hij weet ze allemaal gevat te counteren door uit te leggen dat technologie geen bedreiging dient te zijn, maar net unieke kansen schept om onze levenskwaliteit te verbeteren. En dat illustreert hij met talrijke voorbeelden die de meest hardnekkige sceptici moeten overtuigen.
Denk maar aan slimme energiebesparende steden, innovatieve levensreddende toepassingen in de gezondheidszorg, de mogelijkheid om gepersonaliseerd onderwijs aan te bieden en klimaatpositieve bedrijven die meer broeikasgassen uit de atmosfeer halen dan ze uitstoten. Maar als we één ding moeten onthouden, benadrukt hij, dan is het wel dat het grootste gevaar niet in de technologie schuilt, maar wel in de mens zelf. We zijn immers nog altijd afhankelijk van wat de mens ermee doet en het is belangrijk in te zien dat de democratie zoals we ze kennen, geen vaststaand gegeven is. We zijn door heel donkere tijden moeten gaan om het belang ervan te beseffen, maar kunnen nog altijd opnieuw naar zo’n dieptepunt afglijden.
Geerts haalt hier en daar enkele nadelen aan die met digitalisering gepaard kunnen gaan maar hij richt zich toch vooral op de gunstige aspecten ervan. Hij gelooft immers sterk in het potentieel van technologie om de wereld beter te maken. Zijn optimisme spat als het ware van de bladzijden! Dat kan bij sommige lezers echter overkomen als een eenzijdige kijk op de dingen en zelfs de indruk wekken dat hij bepaalde gevaren en risico’s van de digitalisering onderschat of te licht interpreteert. Zo wordt er in het boek bijvoorbeeld geen bespreking gewijd aan maatregelen die nodig zijn ter voorbereiding van situaties waarbij digitale infrastructuur verstoord raakt of uitvalt en maatschappelijke destabilisering dreigt te ontstaan.
Geerts’ conclusie kunnen we louter bijtreden: de technologie is neutraal, het is aan de mens om er bewust en verantwoord mee om te gaan. Doen we dat, dan zal de digitalisering ons gelukkiger maken, met meer tijd voor creativiteit, diepgang, zorg en de zaken die er écht toe doen. Dan worden we meer mens. Alleszins een nobele humanistische betrachting…
Homo digitalis is prikkelend en informatief met een positieve visie op onze digitale toekomst. Bedoeld en toegankelijk voor een breed publiek, van technologische leken tot experten. Ondanks enkele kanttekeningen in kritische reflectie, levert dit boek beslist een waardevolle bijdrage aan het debat over de rol van digitalisering in onze maatschappij.
Marc De Bock
Meer van Marc De Bock
Marc De Bock
