Twintig jaar geleden was de Amerikaanse katholieke kerk een van de meest progressieve van de wereld, vandaag staat Joseph Strickland echt niet alleen. De Verenigde Staten vonden ooit de scheiding tussen kerk en staat uit en op het einde van de negentiende eeuw veroordeelde paus Leo XIII die ketterij nog onder de naam 'Amerikanisme'. Maar vandaag breekt men in Washington de muur tussen kerk en staat steen voor steen af. Bijna de helft van de Republikeinen wil van de VS officieel een Christelijke Natie maken, een ideologie die dan ook terecht christelijk nationalisme wordt genoemd. En ironisch genoeg beschrijft de term ook mooi wat Vladimir Poetin in Rusland met de orthodoxe kerk doet. Het is wellicht geen toeval dat de huidige tsaar nu ook een beetje de paus is van mensen die beschermd willen worden tegen dragqueens. In theocratieën is het eenvoudig voor slimme heersers om de religieuzen aan jouw kant te houden: je laat de staat betalen voor hun religieus onderwijs, geeft hen gelijk in een paar symbooldossiers (tegen vrouwen en homo's)  en voor de rest doe je wat je wilt. In een seculier land als de Verenigde Staten is het wat moeilijker, maar Trump heeft een belangrijke stap gezet door de evangelische achterban alles te geven wat die wil. En als de grondwet in de weg zit, is er nog altijd een conservatief hogergerechtshof.

En nu duiken er aan de beste Amerikaanse universiteiten ook nog eens integristen op. Het integrisme was (dachten we) een pauselijke doctrine uit de negentiende eeuw als verzet tegen de democratie en de vrijheid van godsdienst: een theocratie. Als we de mislukte experimenten in Spanje, Portugal en Ierland even buiten beschouwing laten, hebben we daar een eeuw lang niet zoveel meer van gehoord, maar kijk, vandaag is daar dan plots professor Adrian Vermeule van de Harvard Law School.

Deze specialist in grondwettelijk recht (die niet toevallig geboren werd in mei 68) pleit voor wat hij 'commongood constitutionalism' noemt, maar wat gewoon integrisme is: het Hoogste Goed (dat uiteraard een religieuze grondslag heeft) staat boven de individuele rechten, de democratie is toch op sterven na dood en moet dringend vervangen worden door een sterke leider en gehoorzame burgers, die we dan ook opnieuw onderdanen kunnen noemen. En die moeten niet veel anders doen dan gehoorzamen. Klaar.

Dat is nu het merkwaardige aan de situatie van de bisschop uit Texas en overigens ook van de afgescheurde volgelingen van de Priesterbroederschap Pius X die in Vlaanderen actief zijn. Als integristen geloven ze heel hard in gezag en traditie, maar ze verzetten zich tegen de autoriteit van de paus. Natuurlijk hebben ze daar iets op gevonden: als sedevacantisten geloven ze dat Pius X de laatste echte paus was: sinds meer dan honderd jaar zitten er alleen maar ketters op de Stoel van Sint Pieter. En hoe de broederschap dat zo zeker weet? Het is zo, omdat zij het zeggen. Daar ligt de zwakke plek van integristen: zij zijn bijzonder slecht in gehoorzamen en dat hebben ze gemeen met de meeste mensen. Ik ben zelf van nature helemaal niet volgzaam: als de gouverneur van West-Vlaanderen op tv zegt dat wij niet naar de overstromingen mogen gaan kijken, dan moet ik de neiging onderdrukken om onmiddellijk mijn autosleutels te zoeken. Dat verklaart ook waarom integristen zelf ongehoorzaam zijn, en vinden dat alle andere mensen hen moeten gehoorzamen. Maar was dat niet net de reden waarom we ooit mensenrechten en democratie hebben uitgevonden?