2 september 2021
Morele illusies, deel 2: natuurlijkheid
Wat is natuurlijk? En is natuurlijk ook altijd goed, en onnatuurlijk altijd slecht?
Medicijnen, vaccins en tandpasta zijn onnatuurlijk, want mensen hebben die dingen uitgevonden en gemaakt. Is dat een reden om die middelen te mijden?
Sommigen beweren dat homoseksualiteit onnatuurlijk en daarom onverantwoord is. Maar wat is er dan precies onnatuurlijk aan? Als sommige dieren ook homoseksualiteit kennen, wordt homoseksualiteit dan plots wel natuurlijk? En als homoseksualiteit toch onnatuurlijk is, is samen muziek maken en gitaar spelen dan ook niet onnatuurlijk? En is het daarom immoreel?
Vlees eten is natuurlijk, want in de natuur wordt vlees gegeten. Is dit een rechtvaardiging voor het eten van vlees? Mogen dieren dan mensen doden en opeten? Zijn er dingen die dieren doen, en die dus natuurlijk zijn, maar die wij niet mogen doen omdat we ze onverantwoord vinden? Ons vlees komt van de veeteelt, maar die is erg onnatuurlijk, want de dieren worden opgesloten in donkere stallen, worden kunstmatig bevrucht, hebben een onnatuurlijk snelle spiergroei, krijgen antibiotica, eten speciaal ontwikkelde veevoeders en worden in vrachtwagens naar het slachthuis gebracht. Zijn plantaardige vleesvervangers even onnatuurlijk? Binnen enkele jaren kunnen we celkweekvlees eten. Dat is net hetzelfde spierweefsel als van een dier, maar wordt gemaakt zonder het hele dier te kweken. Enkel het vlees wordt gemaakt en niet de oneetbare delen zoals ingewanden, hersenen en staart. Vergelijk het met bananen: die worden gekweekt met enkel het vruchtvlees, maar niet de zaden. Is celkweekvlees daarom onnatuurlijk? Voor plantaardige vleesvervangers en celkweekvlees worden geen dieren gedood en is er geen dierenleed. Zijn deze voordelen voor het dierenwelzijn belangrijker dan de natuurlijkheid van dierlijk vlees afkomstig van een levende kip?
In de natuur is er veel dierenleed. Mogen wij die dieren helpen, en daarbij dus ingrijpen in de natuur? Of moeten we de natuur haar gang laten gaan? Wilde dieren vinden hun eigen welzijn belangrijk, want ze lijden niet graag en ze willen dingen die hen gelukkig maken. Daarom is het goed als wij het welzijn van wilde dieren ook belangrijk vinden. Maar zijn wilde dieren bekommerd om wat natuurlijk is? Beseft de natuur wat wij verstaan onder natuurlijkheid? Als wij weigeren om wilde dieren te helpen, omdat die hulp onnatuurlijk zou zijn en we natuurlijkheid waarderen, zeggen we dan niet dat onze eigen voorkeur voor natuurlijkheid belangrijker is dan het welzijn van anderen? Leggen we dan niet onze eigen voorkeur op aan de dieren in de natuur?
Morele illusies, deel 2: natuurlijkheid
Het spontane oordeel dat natuurlijke dingen goed zijn en onnatuurlijke dingen slecht, is een morele illusie vergelijkbaar met een vlekkenillusie. Deze optische illusie bevat zwart-witvlekken, maar sommigen zullen plots een hond (dalmatiër) erin herkennen. Sommige zwarte vlekken worden speciaal, want die vormen een patroon: ze behoren tot de hond. De vlekken van de hond staan symbool voor de natuurlijke dingen. De andere zwarte vlekken staan symbool voor de onnatuurlijke dingen. Het lijkt alsof de natuurlijke dingen een patroon vormen, dat ze overeenkomen met de goede dingen. Maar uiteindelijk zijn het allemaal maar vlekken, en is het onderscheid tussen hondenvlekken en andere vlekken een illusie, net zoals het onderscheid tussen natuurlijke dingen en onnatuurlijke dingen een illusie is. De illusie is hardnekkig: eens je de hond ziet, is het moeilijk om die hond niet meer te zien en om terug louter vlekken te zien. Eens je een patroon meent te herkennen en denkt te zien dat alle natuurlijke dingen goed zijn, is het moeilijk om die gedachte los te laten en van mening te veranderen.
Voor meer morele illusies; zie het boek Morele Illusies: waarom onze intuïties niet te vertrouwen zijn.
Lees hier deel 1 van deze driedelige reeks over morele illusies.
Meer van Stijn Bruers