8 maart 2024
Vrouwenlijven
Auteur, columniste en radiopresentatrice (Klara) Heleen Debruyne schreef deze blogtekst ter gelegenheid van de Internationale Vrouwendag (8 maart). Het thema van haar tekst sluit aan bij de conferentie 'Mijn lijf, mijn regels', over (ingrijpende) overgangsmomenten van de vrouw, die plaatsvindt op zaterdag 16 maart 2024, in de AthenA-zaal van het GO! Koninklijk Atheneum Antwerpen. Heleen is daar ook gastvrouw en moderator van dienst. Inschrijven kunt u meteen via de link onderaan deze pagina.
Endometriose. Zware PMS. Overgangsklachten. Zwangerschapscomplicaties. Vulvodynie. Maandelijks bloed en alles om dat mee op te vangen. Na eeuwenlang benepen zwijgen over wat twee X-chromosomen met onze lijven en onze levens doen, kan ik tegenwoordig geen debatavond meer betreden, feed of krant openen zonder aan m'n eigen lijfelijkheid herinnerd te worden. Eindelijk.
Er is een enorme inhaalslag te maken op het vlak van wetenschap en kennis over hoe vrouwenlijven functioneren, over waar ze last van hebben en vooral hoe ze daarbij geholpen kunnen worden. Die kennisachterstand zorgt voor ongemak en lijden, en, misschien wel even erg: het gevoel niet serieus genomen te worden.
En toch baart die nieuwe focus op lichamelijkheid me ook zorgen. Als we conservatieve krachten eraan herinneren dat ons lijf ons inderdaad soms parten speelt, maken we dan geen slapende honden wakker? Reiken we geen argumenten aan om ons weer naar de haard te sturen, of, naar de haard in combinatie met een slecht betaald deeltijdsbaantje in de zorg – we zijn tenslotte 2024.
(lees verder onder de afbeelding)
(lees verder onder de afbeelding)
© Ulrike Bolenz, 'Vijf continenten, vijf lachende vrouwen'
Doorheen de geschiedenis werden vrouwen vaak gereduceerd tot lichaam. Religieuze leiders, artsen, wetenschappers, filosofen en politici zagen de vrouw als aardser, lichamelijker, minder rationeel dan de man. We werden geregeerd door driften en zwervende baarmoeders, waren te fragiel om te kunnen werken, te veel een zogend dier om te stemmen, laat staan om de politiek in te gaan. Dat was het paradigma waarin Johanna Naber (1859-1941) opgroeide. Zij was furieus voorvechtster voor vrouwenstemrecht en verzette tegen de staatkundige en economische bevoogding van vrouwen. Om nieuwe rollen in de samenleving op te kunnen nemen, vond Jacobs, moesten vrouwen sterk zijn, van geest en van lichaam. Een gezond en rein lichaam konden zij ontwikkelen door wilskracht en hard werken. Naber zelf kon nooit de ideale vrouw worden die ze voor ogen zag: ze liep door een kinderziekte mank. Voor een erkenning van allerlei typische vrouwenkwalen was er in haar discours dus geen plaats. Niet onbegrijpelijk dus, als je ziet tegen welke ideeën Naber moest opboksen. Invloedrijke psychiaters verkondigden in haar tijd nog steeds dat de vrouw slap was, te veel prooi van haar lichaam en haar seksuele driften, om ooit gelijkwaardig te kunnen zijn.
Niet onbegrijpelijk dus ook, dat vrouwen die in de jaren tachtig van de twintigste eeuw carrière wilden maken zich verstopten in pakken met schoudervullingen. Dat veel feministen van mijn moeders generatie liever doodvallen dan aan collega’s toe te geven dat ze opvliegers hebben. Dat er in de toiletten van bedrijven en overheidsinstellingen nog steeds geen mandjes met maandverbanden of tampons staan.
We moeten zeker praten over wat onze hormonen met ons doen. Ook de farma-industrie en universiteiten hebben een verantwoordelijkheid om eeuwenlang onder de mat geschoven kwalen en klachten eindelijk grondig te gaan onderzoeken. Maar als het maatschappelijke gesprek niet verder gaat dan dat, lopen we inderdaad het risico om weer weggezet te worden als bloedende, hyperventilerende hysterica’s. (Ze zullen het misschien niet zo cru meer uitdrukken, maar wel denken.)
Want waar hebben we het meeste last van? Van de eb en vloed van onze lijven? Of van het feit dat we die eb en vloed moeten negeren om onze lijven in een moordend werkritme te dwingen, en tussendoor nog het grootste deel van het huishouden en de zorg voor de kinderen op ons nemen? En hoe goed is dat hele systeem eigenlijk voor mensen met een andere set chromosomen? Is dat niet de grote blinde vlek: dat niet alleen vrouwen gestuurd werden door hun lijven, maar iedereen?
_Mijn lijf, mijn regels
Mijn lijf, mijn regels
Op zaterdag 16 maart, van 9.30 tot 14 uur, vindt in de AthenA-zaal van het GO! Koninklijk Atheneum Antwerpen een conferentie plaats over (ingrijpende) overgangsperioden van de vrouw en wat die cruciale momenten betekenen voor lichaam en geest, voor gezondheid en (sociaal) welbevinden?
Thema's en sprekers
- Voorbehoedsmiddelen: met Ymke Snauwaert, cgso
- Menstruatie: met Zina Van Beek, cgso
- Zwangerschap: met Veerle Decorte, De Kraamvogel
- Abortus: met Francoise Dedrie, Luna vzw
- Vruchtbaarheidsbehandelingen: met Diane de Neubourg, UZA, en Els Lambrecht, ervaringsdeskundige
- Menopauze: met Leen Steyaert, siris
Gastvrouw en moderator
Heleen Debruyne, auteur en journaliste Klara
Heleen Debruyne, auteur en journaliste Klara
Comedy
Nele Goossens brengt En nu?, haar vierde onewomanshow
Nele Goossens brengt En nu?, haar vierde onewomanshow
Bekijk hier de gedetailleerde e-flyer.
Info en inschrijvingen
Toegang gratis. Inschrijven (verplicht) via deze link, via [email protected] of T 03 233 70 32 (tijdens kantooruren).
Meer van Heleen Debruyne
Toegang gratis. Inschrijven (verplicht) via deze link, via [email protected] of T 03 233 70 32 (tijdens kantooruren).