20 december 2023
Naar de wuppe?
Het PISA-rapport van 2022 is binnen. Vlaanderen komt er niet goed uit. Het niveau van Vlaamse leerlingen voor lezen, wiskunde en wetenschappen ging nog nooit zo snel achteruit.
Het niveau was zelfs nog nooit zo laag sinds 2003, en het daalt sneller dan in andere landen.
We staan tussen de achtste en elfde plaats voor wiskunde. De leesvaardigheid daalt het sterkst. Dit wordt dan nog eens bevestigd door een ander internationaal onderzoek. Een derde van de jongens haalt niet het niveau van gewenste leesvaardigheid. Tijd om te panikeren dus. 'De volgende generatie Vlamingen is de eerste die dommer zal zijn dan de vorige’, aldus professor psychologie Wouter Duyck.
En dan ga ik naar mijn werk, sta ik voor de klas, en wat merk ik? Dezelfde adolescenten als twintig jaar geleden. Onzekere, naar baggere muziek luisterende Homines Sapientes Puberenses.
Maar eveneens zijn ze de meest leergierige, nieuwsgierige, digital native jongeren. Die stuk voor stuk, op hun manier, oprecht, oprecht hun best doen.
Jongeren met wie je de beste gesprekken ter wereld kan hebben, zolang je maar de tijd neemt om naar ze te luisteren.
Wat is er dan aan de hand?
Maar eveneens zijn ze de meest leergierige, nieuwsgierige, digital native jongeren. Die stuk voor stuk, op hun manier, oprecht, oprecht hun best doen.
Jongeren met wie je de beste gesprekken ter wereld kan hebben, zolang je maar de tijd neemt om naar ze te luisteren.
Wat is er dan aan de hand?
Hoog tijd om ons af te vragen wat dat PISA- onderzoek feitelijk is.
The Programme for International Student Assessment is een studie die in het leven is geroepen door de OESO, de organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling, in 2003.
Ik herhaal, de organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling. Oh, sorry, en landbouw.
De OESO zelf is een organisatie, die in het leven is geroepen ter uitvoering van het Marshall-plan, in 1948. De organisatie werd destijds verworpen door de Sovjet-Unie.
Onderwijs moet in de eerste plaats in functie staan van tewerkstelling, 'employability’ heet dat. Letterlijk vanop de website: 'De activiteiten worden aangestuurd door een secretariaat bestaande uit economische en beleidsanalisten die vertrouwd zijn met alle aspecten van de economie’. Toetsen met een duidelijke (vrije markt) economische, samenwerkende, gehoorzame visie. Vanuit deze visie legt men toetsen over wetenschap , wiskunde , en lees- en samenwerkend probleemoplossend denken af, opdat leerlingen later 'real life challenges’ aankunnen. Dit aan 15- jarigen vanuit alle onderwijsniveaus.
Hoe vreemd allemaal.
The Programme for International Student Assessment is een studie die in het leven is geroepen door de OESO, de organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling, in 2003.
Ik herhaal, de organisatie voor economische samenwerking en ontwikkeling. Oh, sorry, en landbouw.
De OESO zelf is een organisatie, die in het leven is geroepen ter uitvoering van het Marshall-plan, in 1948. De organisatie werd destijds verworpen door de Sovjet-Unie.
Onderwijs moet in de eerste plaats in functie staan van tewerkstelling, 'employability’ heet dat. Letterlijk vanop de website: 'De activiteiten worden aangestuurd door een secretariaat bestaande uit economische en beleidsanalisten die vertrouwd zijn met alle aspecten van de economie’. Toetsen met een duidelijke (vrije markt) economische, samenwerkende, gehoorzame visie. Vanuit deze visie legt men toetsen over wetenschap , wiskunde , en lees- en samenwerkend probleemoplossend denken af, opdat leerlingen later 'real life challenges’ aankunnen. Dit aan 15- jarigen vanuit alle onderwijsniveaus.
Hoe vreemd allemaal.
Het valt niet te ontkennen: het onderzoek legt veel bloot. Maar zijn de resultaten werkelijk zo dramatisch? Niet echt als je onze resultaten vergelijkt met andere landen. Overal ter wereld is een daling waar te nemen. Vlaanderen staat wel nog bij de top voor wiskunde. En inderdaad, leesvaardigheid zakt spectaculair. Werk aan de winkel dus.
Maar… willen we wel bij die top horen? De koningen van "employability” worden? De top zijn nu landen zoals Singapore, Japan, China. Willen we landen imiteren waar kritisch denken er letterlijk uitgedrild wordt? Waar gehoorzame kinderen gehoorzame werknemers worden? Ik voel het nu al aan, we zullen deze hervormingen naar drillen meemaken. Ik hoor de leerkrachten Nederlands, wiskunde en wetenschappen hun kans grijpen. En terecht, begrijp me niet mis. Maar hou wel rekening met een reëel gevaar. De reden waarom drillen in de eerste plaats is afgebouwd. Het is een moeilijke evenwichtsoefening tussen gehoorzaamheid en discipline, en kritisch denken en creativiteit. En daar zou minstens even veel aandacht aan mogen worden besteed. Want deze vaardigheden lijken me economisch minstens even handig.
Maar… willen we wel bij die top horen? De koningen van "employability” worden? De top zijn nu landen zoals Singapore, Japan, China. Willen we landen imiteren waar kritisch denken er letterlijk uitgedrild wordt? Waar gehoorzame kinderen gehoorzame werknemers worden? Ik voel het nu al aan, we zullen deze hervormingen naar drillen meemaken. Ik hoor de leerkrachten Nederlands, wiskunde en wetenschappen hun kans grijpen. En terecht, begrijp me niet mis. Maar hou wel rekening met een reëel gevaar. De reden waarom drillen in de eerste plaats is afgebouwd. Het is een moeilijke evenwichtsoefening tussen gehoorzaamheid en discipline, en kritisch denken en creativiteit. En daar zou minstens even veel aandacht aan mogen worden besteed. Want deze vaardigheden lijken me economisch minstens even handig.
Is het werkelijk zo erg voor Vlaanderen dat we minder scoren? Ja en nee. Ja, omdat het ons exportproduct, en dat is degelijk opgeleide jongeren, bemoeilijkt. Maar dit resultaat kan evengoed net aangeven dat we, ondanks COVID, keihard ons best doen om nieuwkomers op te vangen en op te leiden. Kan het zijn dat economische immigratie net een teken van welvaart van een land is? Hoe meer werkenden, hoe meer belasting om vergrijzing op te vangen, toch?
De tijden veranderen tevens. De jeugd zoekt een weg naar een digitale Far West met een nieuwe taal. Het digitale Esperanto.
En zijn er geen andere denkpistes dan drillen mogelijk? Hier wat vragen.
Ten eerste, het geld. Zoveel belastinggeld, en zo weinig resultaat? Welke meanders maakt die subsidiëring toch allemaal? Ik snap nog steeds niet goed hoe die subsidiëring in het Vrije Onderwijs werkt. Of geld dat in straaltjes verdwijnt in pedagogische cellen, raden , centrale besturen, lokale besturen, ondersteunende besturen?
Of bij omkaderend personeel. Ik geef nog maar amper 13 jaar les, en wat heb ik al allemaal gezien … Creatieve directeurs, taalcoördinatoren, innovatiedirecteurs. Adviseurs, ondersteuners, externen, hoofden van leerlingenbegeleiding, TAC -teams ... De niet altijd transparante inrichtende machten. Een sliert van HR-consultants, nascholingsexperts , synergieën, coaches, zincoaches, life coaches, u-noemt-het-we-hebben-het coaches.
Die overdosis aan pedagogische modellen. Is een nieuw model per kwartaal nodig? Of een wekelijkse bijdrage of blogpost? Ik laat maar een ballonnetje op.
Wat is het nut van onderwijskoepels nu weer?
Worden jongeren ook nog degelijk opgeleid als leerkracht? Om inhoud te kunnen combineren met creativiteit? Leer-kracht?
Hoe is het gesteld met de maatschappelijke status van leerkrachten? Waarom werken we ons te pletter en zijn we vaak het slachtoffer van wantrouwen van ouders en inspecties?
Ten eerste, het geld. Zoveel belastinggeld, en zo weinig resultaat? Welke meanders maakt die subsidiëring toch allemaal? Ik snap nog steeds niet goed hoe die subsidiëring in het Vrije Onderwijs werkt. Of geld dat in straaltjes verdwijnt in pedagogische cellen, raden , centrale besturen, lokale besturen, ondersteunende besturen?
Of bij omkaderend personeel. Ik geef nog maar amper 13 jaar les, en wat heb ik al allemaal gezien … Creatieve directeurs, taalcoördinatoren, innovatiedirecteurs. Adviseurs, ondersteuners, externen, hoofden van leerlingenbegeleiding, TAC -teams ... De niet altijd transparante inrichtende machten. Een sliert van HR-consultants, nascholingsexperts , synergieën, coaches, zincoaches, life coaches, u-noemt-het-we-hebben-het coaches.
Die overdosis aan pedagogische modellen. Is een nieuw model per kwartaal nodig? Of een wekelijkse bijdrage of blogpost? Ik laat maar een ballonnetje op.
Wat is het nut van onderwijskoepels nu weer?
Worden jongeren ook nog degelijk opgeleid als leerkracht? Om inhoud te kunnen combineren met creativiteit? Leer-kracht?
Hoe is het gesteld met de maatschappelijke status van leerkrachten? Waarom werken we ons te pletter en zijn we vaak het slachtoffer van wantrouwen van ouders en inspecties?
En tenslotte, verkiezingsjaar 2024 komt eraan, en dat wil zeggen … beloftes en hervormingen.
Waarom verlangen we dat leerlingen meer drillen en herhalen, terwijl leerkrachten zelf die tijd niet krijgen? Om de leerstof die ze geven te optimaliseren? Om hun leerplannen te begrijpen? Om kennis beter door te geven?
Meer van Corentin Verdegem
Waarom verlangen we dat leerlingen meer drillen en herhalen, terwijl leerkrachten zelf die tijd niet krijgen? Om de leerstof die ze geven te optimaliseren? Om hun leerplannen te begrijpen? Om kennis beter door te geven?