18 januari 2023
Ongekend. Over vrouwen in de natuurwetenschap die over het hoofd werden gezien.
Of het nu dankzij de Metoo-beweging is of niet, maar ik krijg de laatste tijd een aantal boeken ter recensie aangeboden die wijzen op het belang van vrouwen en hoe dat belang al zeker 2000 jaar onder de mat geschoven wordt door onze masculiene samenleving.
Prehistorica Patou-Mathis probeert in De onzichtbaarheid van de vrouw van de prehistorie tot nu zelfs te bewijzen dat de menselijke geschiedenis zoals we die nu aanvaarden, totaal door een mannelijke bril gezien wordt. Dat is nu precies wat deze auteur ook aantoont, met de bewijzen erbij!
Natuurwetenschap
Van der Heijden voert maar liefst 32 vrouwen ten tonele die sinds de 18de eeuw belangrijke bijdragen geleverd hebben in de natuurwetenschappen, die ofwel over het hoofd gezien werden, of - nog erger - door hun mannelijke collega's opgeëist werden. We verbinden Einstein met de relativiteitstheorie, Mendelejev met periodieke systemen en de kat met Schrödinger, maar niemand zou Alice Ball verbinden met een eerste redelijk effectief middel tegen lepra, of Agnes Clerke met een nog altijd toonaangevend boek over sterrenkunde. Deze vrouwen doorbraken de rol van moeder, verzorgster, dienares van de echtgenoot dankzij hun eigen inzet, maar ook dankzij hun familie of een weldenkende mentor.
Van der Heijden voert maar liefst 32 vrouwen ten tonele die sinds de 18de eeuw belangrijke bijdragen geleverd hebben in de natuurwetenschappen, die ofwel over het hoofd gezien werden, of - nog erger - door hun mannelijke collega's opgeëist werden. We verbinden Einstein met de relativiteitstheorie, Mendelejev met periodieke systemen en de kat met Schrödinger, maar niemand zou Alice Ball verbinden met een eerste redelijk effectief middel tegen lepra, of Agnes Clerke met een nog altijd toonaangevend boek over sterrenkunde. Deze vrouwen doorbraken de rol van moeder, verzorgster, dienares van de echtgenoot dankzij hun eigen inzet, maar ook dankzij hun familie of een weldenkende mentor.
Vrouwen voor het voetlicht
In NRC Handelsblad haalde Van der Heijden de afgelopen jaren vrouwen voor het voetlicht. In haar voorwoord schrijft ze dat ze héél veel reacties kreeg, van zowel vrouwen die haar overdreven feministisch vonden als van anderen die haar toejuichten. Dit boek is een bundeling van de biografische schetsen, aangevuld met een lang essay dat als een vlijmscherpe inleiding kan gelden. Daarin schrijft ze onder meer dat ze de paar bekende vrouwen, zoals Marie Curie, niet behandelt, maar wél haar dochter Irène Joliot-Curie, die veel minder bekend is.
Voor ons, moderne vrouwen, is het moeilijk voor te stellen dat vrouwen tot de 20e eeuw hebben moeten wachten om toegang tot universitair onderwijs te krijgen, laat staan dat ze er een leerstoel zouden bekleden.
In NRC Handelsblad haalde Van der Heijden de afgelopen jaren vrouwen voor het voetlicht. In haar voorwoord schrijft ze dat ze héél veel reacties kreeg, van zowel vrouwen die haar overdreven feministisch vonden als van anderen die haar toejuichten. Dit boek is een bundeling van de biografische schetsen, aangevuld met een lang essay dat als een vlijmscherpe inleiding kan gelden. Daarin schrijft ze onder meer dat ze de paar bekende vrouwen, zoals Marie Curie, niet behandelt, maar wél haar dochter Irène Joliot-Curie, die veel minder bekend is.
Voor ons, moderne vrouwen, is het moeilijk voor te stellen dat vrouwen tot de 20e eeuw hebben moeten wachten om toegang tot universitair onderwijs te krijgen, laat staan dat ze er een leerstoel zouden bekleden.
Margriet van der Heijden is deeltjesfysicus, hoogleraar wetenschapscommunicatie aan de TU/e, en docent aan Amsterdam University College. Ze schrijft regelmatig voor NRC Handelsblad en schreef het voor de Libris Geschiedenis Prijs genomineerde boek Denken is verrukkelijk.
Gerda Sterk
Meer van Gerda Sterk
Gerda Sterk
