15 januari 2023
George Michael - Een leven
James Gavin (°1964) is een Amerikaanse schrijver en muziekbiograaf wiens werk verscheen in The New York Times, Time Out New York en Vanity Fair. Hij staat bekend om zijn niets verhullende ontboezemingen over de zielenroerselen van bekende muziekiconen, zoals Lena Thorne, Chet Baker en Peggy Lee. Zijn jongste boek “George Michael: A Life” is het meeslepende levensverhaal van de legendarische Britse popzanger, liedjesschrijver en muziekproducent.
George Michael stierf jong en ongelukkig in de Kerstnacht van 2016. Hij werd 53 jaar. Zijn carrière was lang daarvoor reeds om zeep. Bij zijn overlijden had Michael al drie jaar niet meer gezongen, zijn laatste studio-album was twaalf jaar oud. Hij zat thuis te blowen. Jarenlang kwam hij vooral in het nieuws met schandaaltjes, openbare seks, vreemde verkeersongevallen onder invloed en een (verloren) juridisch steekspel met zijn platenmaatschappij. Maar toch, hij had een fantastische soulstem, verkocht 120 miljoen platen, en zijn liedjes domineerden de hitlijsten van de jaren tachtig tot omstreeks het einde van de twintigste eeuw. Ook zijn duetten met andere wereldsterren, zoals Aretha Franklin, Elton John, Lisa Moorish, Mary J. Blige, Whitney Houston en Mutya Buena, waren een schot in de roos.
Wat ging er in godsnaam mis? James Gavin gaat in dit boek met zijn meedogenloze blik en de lens van een historicus op zoek naar verklaringen. Hij graaft eerst in de jeugdjaren van Georgios Kyriacos Panagiotou, geteisterd door zijn Grieks-Cypriotische vader die hem graag duidelijk maakte dat slappe jongetjes zoals hij niets kunnen en nooit ver zullen komen. Op school trok hij zich op aan zijn vriend Andrew Ridgeley, een populaire jongen die wél wist hoe hij zich moest kleden en zich stoer te gedragen. In 1981 richtte het duo Wham! op en scoorde drie jaar later met “Wake Me Up Before You Go-Go” hun eerste nummer 1-hit, gevolgd door de onsterfelijke kerstklassieker “Last Christmas”. Maar Michael oversteeg al snel zijn schoolvoorbeeld. Sommige critici begonnen zich zelfs af te vragen wat Andrew eigenlijk in Wham! deed, behalve een gitaar vasthouden.
De ballad “Careless Whisper” bereikte de eerste plek in bijna vijfentwintig landen en was de eerste single die Michael onder zijn eigen naam uitbracht. Na de ontbinding van Wham! zat zijn solocarrière helemaal op de rails: zijn eerste soloalbum “Faith” (1987) werd wereldwijd één van de best verkopende albums aller tijden en overladen met diverse onderscheidingen. Bovendien speelde hij goed in op de doorbraak van het televisienetwerk MTV (Music Television), dat zijn nummers met spraakmakende videoclips een extra dimensie gaf.
Daarna liep het fout. De zanger voelde zich miskend. Hij wilde serieus genomen worden en probeerde voor zichzelf een nieuw imago te creëren dat net zo fictief was als de rol van tienermeisjesidool die hij had gespeeld in Wham! Daarom kwam hij in 1990 met het album “Listen Without Prejudice Vol. 1” op de proppen, een dringend verzoek aan zijn fans om zijn oude imago te vergeten en de nieuwe George in hun armen te sluiten. Op dat album stonden vooral langzame, sombere liedjes: zijn pijn werd gesublimeerd in de muziek. Om de aandacht op de muziek te vestigen, wilde Michael niet met zijn hoofd op de hoes staan en niet meer in zijn eigen videoclips optreden. Hij wou over alles controle houden: muzikaal was hij een perfectionist, zijn privéleven hield hij angstvallig verborgen, hij besteedde obsessief veel aandacht aan zijn uiterlijk grenzend aan het pathologische. Beroemd zijn viel hem zwaar, tegelijk verlangde hij naar steeds meer glorie.
Naast de intimidaties van zijn vader, wijst Gavin op Michaels onderdrukte homoseksualiteit. Hij vreesde dat uit de kast komen zijn carrière zou schaden. Vanuit de tijd met Wham! bestond zijn aanhang immers voornamelijk uit meisjes en (jonge) vrouwen die zijn aantrekkelijk uiterlijk meenamen in hun waardering. Dus verscheen hij aanvankelijk met nepvriendinnen (o.m. Kathy Yeung die met hem optrad in de videoclip van “I Want Your Sex”) in het openbaar en veinsde voor de camera zijn geaardheid met een hetero-look. Ook zijn optredens waren berekend geseksualiseerd. Hij wist dat zijn fans stonden te gillen voor iemand die hij niet was en niet kon zijn. Ze waren gevallen voor het imago, maar dat was juist een leugen: een homoseksuele man in de verpakking van een hedendaagse Elvis. Zijn façade liep een flinke deuk op na stekelige tv-interviews en persconferenties.
Pas begin jaren 90 had hij zijn eerste serieuze relatie met een man, de Braziliaanse modeontwerper Anselmo Feleppa. Het was deze relatie die hem deed inzien dat hij zichzelf definitief zag als een homoseksuele man. In april 1992 gaf hij volgens velen een van zijn beste optredens ooit, op het Freddie Mercury Tribute Concert for Aids Awareness, georganiseerd ter nagedachtenis van de enige maanden daarvoor aan aids overleden Queen-zanger. Op dat moment wist hij ironisch genoeg ook nog maar net enkele maanden dat Feleppa aan diezelfde, toen nog vaak dodelijke ziekte leed. Er volgde een gitzwarte periode voor Michael wetende dat zijn liefde hem ontnomen zou gaan worden. Muziek maken lukte hem niet meer, hij kanaliseerde al zijn boosheid en frustratie in een rechtszaak tegen Sony, het bedrijf dat hem wereldberoemd en steenrijk had gemaakt. Hij verloor het pleit.
Het verlies van deze rechtszaak en het overlijden van Anselmo Feleppa in maart 1993 deden hem in een neerwaartse spiraal belanden: drugsverslaving, wisselende seksuele contacten, verkeersongelukken, “cottaging” in openbare gelegenheden. Het contrast tussen de sympathieke, onpretentieuze vent achter de schermen en het egocentrische en sikkeneurige icoon werd steeds groter. Hij kon het ook zelf nog moeilijk uit elkaar houden, stelt zijn biograaf. Zijn “Last Christmas” was in 2016 toen hij op Eerste Kerstdag overleed. Hij was een natuurlijke dood gestorven, zo luidde de officiële conclusie van de autopsie. Maar wel als gevolg van de voortdurende roofbouw op zijn lichaam.
“George Michael – Een leven” is een uitermate boeiend boek dat heel gedetailleerd toont hoe het pop-icoon dat alles onder controle wilde houden, door zijn worsteling met zijn jeugdjaren, homoseksualiteit, drugsverslaving en zichzelf, de grip steeds meer kwijt raakte. Met heel wat aandacht voor de muziek uit die tijd, wat vreemd genoeg niet gebruikelijk is in popbiografieën. Bovendien staat het vol anekdotes waarbij ik het niet kon laten om de erin genoemde optredens, interviews, foto’s en documentaires terug te zoeken op het internet…
Marc De Bock
Marc De Bock
Vertaler: Robert Neugarten
Meer van Marc De Bock
