23 juli 2022
De wilde vaart. Op zoek naar de veerkracht van Suriname.
Tessa Leuwsha werd in Nederland geboren uit een Afro-Surinaamse vader en een Nederlandse moeder. Zij woont reeds lang in Suriname samen met haar echtgenoot Sizano Zalma (bedrijvig in de toeristische sector) en werkt als cultureel attaché bij de Nederlandse ambassade in Paramaribo. Verschillende boeken verschenen van haar hand, waarbij steeds de focus ligt op Suriname, de plaats van haar roots en haar muze.
Sizano verzorgt toeristische trips en baat tevens een lodge uit, ver in het binnenland. Samen met enkele vrienden verwerft het echtpaar een verlaten, ver afgelegen plantage, Frederiksdorp, met de bedoeling er, na renovatie, een hotel te exploiteren om zo de verlaten plantage nieuw leven in te blazen. Dit project slorpt hun laatste spaarcenten op en dan slaat het noodlot, in de vorm van de corona pandemie, toe. Ook in Suriname valt het economische leven volledig stil en ligt de toeristische sector op apegapen, terwijl de regering blijkbaar geen financieel vangnet ontplooit.
Het koppel besluit hals over kop een boottocht door Suriname te maken, een vlucht uit de werkelijkheid.
Zij varen de Surinamerivier en de Commewijnrivier af en laten de lezer kennis maken met een grotendeels verlaten binnenland: verlaten plantages, gesloten en verloederde fabrieken, prachtige directeurswoningen in verval, verwaarloosde huizen met roestige dakplaten, overwoekerde werktuigen. Suriname en onderhoud, twee zaken die moeilijk met elkaar overweg kunnen. Het land en zijn infrastructuur zijn in verval, het resultaat van jarenlang wanbeheer van dictator Désiré Bouterse.
Zij varen de Surinamerivier en de Commewijnrivier af en laten de lezer kennis maken met een grotendeels verlaten binnenland: verlaten plantages, gesloten en verloederde fabrieken, prachtige directeurswoningen in verval, verwaarloosde huizen met roestige dakplaten, overwoekerde werktuigen. Suriname en onderhoud, twee zaken die moeilijk met elkaar overweg kunnen. Het land en zijn infrastructuur zijn in verval, het resultaat van jarenlang wanbeheer van dictator Désiré Bouterse.
Niet alles is negatief. Er is de prachtige natuur. De vriendelijke bevolking die in uiterst moeilijke omstandigheden het hoofd boven water tracht te houden, gastvrij en bereid het weinige dat ze hebben te delen met hun familie en vrienden. Een speciale vermelding verdienen de vrouwen van Suriname die vaak alleen moeten instaan voor het gezin, de vader of vaders zijn met de noorderzon verdwenen. Ze waren en zijn sterk, onafhankelijk en mondig. Mannen maken soms deel uit van hun leven, maar net zo goed ook niet.
De auteur vindt bij hen de veerkracht om het hoofd te bieden aan haar persoonlijke problemen, veroorzaakt door de pandemie. Zij komt tot inzicht dat vluchten voor de problemen geen zin heeft: men moet onheil gewoon trotseren, er niet voor weglopen. Het leven gaat door als de pandemie uitgeraasd is.
Herhaaldelijk wordt er verwezen naar de strijd tegen de slavernij, ook een uiting van veerkracht en levensdrift. De vrijheidsstrijders vielen voortdurend plantages aan om de slaven te bevrijden, waarbij ook dikwijls de eigenaar met zijn gezin afgeslacht werd. De Nederlandse repressie was hard maar ondoelmatig bij het vervolgen van guerrilla- strijders die zich ophielden in moerassen en in het tropisch regenwoud. Eerst in 1863 werd de slavernij in Suriname afgeschaft, waarna de “bevrijde” slaven verplicht waren nog tien jaar de plantagevelden te bewerken, zij het dan tegen vergoeding.
De lezer dient geen grondige kijk op de hedendaagse samenleving van Suriname te verwachten. Daarvoor is het werk te fragmentarisch, te anekdotisch, te oppervlakkig. Alleen de bevolking van de oevers, inhammen en kreken van de bezochte waterlopen komt in beeld, slechts een klein gedeelte van de totale bevolking. Hoe redden de inwoners van een grote stad zoals Paramaribo zich? Vertonen zij ook de veerkracht die de auteur in de bezochte dorpjes aangetroffen heeft?
Tenslotte blijft de lezer ook op zijn honger zitten met betrekking tot het uiteindelijke resultaat. Heeft de auteur de kracht gevonden om samen met haar echtgenoot de restauratie van plantage Frederiksdorp, tot een goed einde te brengen? Of zal dit het voorwerp uitmaken van een volgende roman?
Al met al aangename vakantielectuur, mede dank zij de vlotte pen van de auteur.
Ignace Claessens
Meer van Ignace Claessens
Al met al aangename vakantielectuur, mede dank zij de vlotte pen van de auteur.
Ignace Claessens
