De auteur weeft de levens van de daadkrachtige dames door elkaar in acht delen die telkens ongeveer één jaar omvatten. Elk hoofdstuk krijgt een kenschetsende naam toebedeeld, aangevuld met een korte treffende typering van de gemoedstoestand op dat moment van elke filosofe.  Hij beschrijft strikt de vooroorlogse periode en de drie eerste jaren van WOII . Het boek eindigt met een korte ‘corridor’ naar hun verdere leven. De Beauvoir en Arendt zijn genoegzaam bekend en hoeven nauwelijks voorgesteld te worden. De Beauvoir is de helft van de veelbeschreven tandem met Sartre en schreef het feministische werk ‘Le deuxième sexe’.  Hannah Arendt’s denken heeft wereldwijd invloed en wint nog steeds aan betekenis. Ayn Rand schreef het overbekende, gecontesteerde ‘ The Fountainhead’. Minst bekend – voor mij althans - is de sterk geëngageerde ‘rode’ Simone Weil.

De vier vrouwen worden vanaf hun vroegste jeugd gekweld door zelftwijfel. En vooral door de vraag: ‘Wat is het uiteindelijk toch dat mij zo anders maakt? Wat is het wat ik in tegenstelling tot alle anderen kennelijk niet kan begrijpen en niet kan leven?’ Diep vanbinnen zijn ze er zich niettemin van bewust dat niet zij het te verbeteren probleem zijn, maar de anderen. Misschien wel alle anderen. Dit zet hen ertoe aan dit steeds dringender wordend onbehagen om te zetten in geschreven taal.

De taal van het boek zelf is af en toe wat moeilijk leesbaar, het lijkt alsof de komma’s op waren.  Lang uitgesponnen zinnen herlezen om ze te begrijpen is soms noodzakelijk. Het vraagt ook interesse in de thema’s die de vrouwen beroeren. Thema’s die uiteraard veelal van filosofische aard zijn en die de lezer automatisch en ongewild aansporen tot nadenken. De achtergrond  van de naderende en later daadwerkelijke oorlog is het perfecte en harde decor om de eveneens harde strijd op allerlei fronten van de vrouwelijke wijsgeren te illustreren. Eilenberger koos relevante fragmenten uit hun geschriften. Het is duidelijk dat ze onderlinge raakpunten hadden, tegelijkertijd zijn ze vier verschillende protagonisten van deze uitgave én van hún tijd. Het boek is niettemin heel actueel. Simone Weil wijst op de verhouding tussen spreken en oorlogszuchtig handelen. Grenzen worden overschreden. ‘Kan er eigenlijk wel sprake zijn van zoiets als een rechtvaardige oorlog en dus gerechtvaardigde oorlogsdoelen?’

Eilenberger construeerde een knap werk, met feilloos sterke overgangen tussen de hoofdstukken. Goed idee om de levens van de vier in één boek te verwerken, gekoppeld aan een complexe periode én gelardeerd met wijsgerige vraagstukken. Dat laatste is natuurlijk een logisch gevolg van de constant denkende en twijfelende vrouwen. De beschreven periode is bijna een eeuw geleden, maar de vragen en de conclusies blijven hetzelfde en bovendien relevant.

Weil heeft als geen ander inzicht in de vernederde, van elke waardigheid beroofde mens. Enkel zij kunnen volgens haar de waarheid spreken.

Rand stelt zich de vraag hoe filosofisch gecompliceerde vraagstukken in fictie aan de orde gesteld kunnen worden zonder de belangstelling van het brede publiek te verliezen.

Arendt toont scepsis tegenover elke vorm van ondoordachte omarming van politieke ideologieën of bewegingen.

De Beauvoir worstelt met de vraag wie ze als persoon was zonder Sartre. Niets ook op de wereld vermag de afstand tussen het eigen bestaan en dat van de ander helemaal overbruggen, er blijft altijd een kloof bestaan.

Dit is slechts één voorbeeld uit hun vierkoppige gedachtegang. Voor meer, zie boek. Niet echt een ‘gemakkelijk’ boek in meerdere betekenissen van het woord, maar interessant om er in deze eveneens woelige tijden in te duiken. Wat ik mis in de uitgave is een proloog en/of een nawoord. Wolfram Eilenberger valt meteen met de deur in huis en trekt ze na zijn  puike prestatie meteen weer op abrupte wijze potdicht. Waarom schreef hij dit boek? Hoe kwam hij op het idee deze schrijfsters samen te portretteren? Met wie of wat is hij akkoord en met wie of wat niet?  Een voor- of nabeschouwing had het boek completer gemaakt. Tenzij hij de intentie had om de hoogte van het vuur van hun vrijheid volledig en alleen door de vier vrouwen te laten bepalen.

Sophia De Wolf