10 maart 2022
De lengte van een oceaan: stemmen en stemmingen in Amerika
VRT-journalist Björn Soenens brengt in een zestigtal korte teksten de Verenigde Staten in beeld. Een in vele opzichten dualistisch land. Rijk versus arm (een bonus op Wall Street overschrijdt het jaarloon van miljoenen Amerikanen), republikein versus democraat (of ook: pro of anti-Trump), blank tegen zwart, levensvreugde contra ellende, Fox News versus CNN, Amerika tegenover de rest van de wereld. De ene die een dure iced latte koopt en de andere die even later de kartonnen beker uit de vuilnisbak grist in de hoop enkele calorieën te vinden.
Het leven in de States begint voor velen met schulden. Leningen worden aangegaan om studies mogelijk te maken. De kostprijs voor publieke universiteiten bedraagt gemiddeld 21.000 dollar per jaar, niet verwonderlijk dat afgestudeerden nadien jaren er hard moeten voor werken om hun studie af te betalen. Of mensen die ziek zijn en hun zorg niet kunnen betalen. Die enkel nog bij het Remote Area Medical (RAM) terechtkunnen, een mobiele organisatie die op giften en vrijwilligers draait en gratis medische zorg biedt. De tand die al drie jaar aan het rotten is eindelijk laten trekken, want bij de tandarts kost het 1.000 dollar. Wat een verademing, en een iets frissere adem. De prijs van een ingreep in het ziekenhuis varieert overigens heel sterk van ziekenhuis tot ziekenhuis, en slechter nog, de prijs krijg je pas ná de ingreep te horen. Het is moeilijk geen schulden te maken in de Verenigde Staten.
Soenens brengt ook de invloed van diverse presidenten en ambtsperiodes in beeld. Hij plaatst kanttekeningen bij het beleid van Bill Clinton, die een record aantal mensen terechtstelde met de doodstraf. Of bij Barack Obama, die weliswaar zorgde voor vele positieve evoluties en het revolutionaire Obamacare lanceerde, maar tegelijk verantwoordelijk was voor enkele nefaste beslissingen waardoor de inkomensongelijkheid verder steeg.
Ook het persoonlijke leven van Björn Soenens uit zich in het boek. De titel, de lengte van de oceaan, symboliseert de afstand tussen Soenens en zijn familie. In het bijzonder wanneer één van de ouders ziek is en komt te overlijden. Dan zit je daar aan de andere kant van de oceaan. Zijn leven als journalist in Amerika verwijderde hem van zijn gezin, met uitzondering van zijn vrouw die samen met hem in New York leeft. Een plek waar ze hun favoriete cafeetjes hebben, en ondertussen getuige zijn van het dagelijkse leven van de New Yorkers. Als je dacht dat huurprijzen in Gent of Londen door het dak geschoten zijn, heb je de vastgoedmarkt in New York nog niet bekeken. 238 miljoen dollar voor een penthouse. Toegegeven, dat is een recordbedrag. En die onvoorstelbare flats staan bovendien vaak leeg, ze zijn aangeschaft door hyperrijke mensen die willen pochen.
Ik hou enorm van de Verenigde Staten als reisbestemming. Het is een fantastisch mooi en in vele opzichten aangenaam land. Maar het boek zet de harde kant van het leven daar in de verf. Een kant waar ik in noord en zuid, oost en west al getuige van was. Hamburgerbaantjes, schulden, vervuiling, racisme, kromme structuren, 200 drugsdoden per dag en een ware opiatencrisis, gedempte wanhoop. Ik voel me opeens heel erg in de watten gelegd, hier in België. Tegelijkertijd lees je ook de begrijpbare liefde voor Amerika in Soenens' boek. Voor Georgia O’Keeffe, de Rocky Mountains, Dolly Parton, de vrijheid, de ontembare ondernemingszin… Een verrijkende literaire roadtrip!
Gwenny Cooman
Meer van Gwenny Cooman
Gwenny Cooman
