Om te weten waar zijn denken en doen naar uit gaan, volstaat het even te kijken welke onderwerpen hij in zijn boeken behandelde: Brazilië, De Mexicaanse Revolutie, de Arabische Lente, Moeder Theresa (die plots veel minder “heilig” werd), Israël en Palestina, kolonialisme, Lumumba, Afghanistan, Vietnam, Korea, Irak, Columbia, Bolivia, Guatemala en – als een rode draad doorheen al deze boeken- de Verenigde Staten.

Vijay Prashad komt uit een gegoede Indische familie, deed zijn middelbare school aan een Indische elite kostschool, studeerde dan verder in de V.S. en behaalde zijn Phd aan de “University of Chicago”. Om daarna al zijn energie te steken in het propageren van zijn visie over de strijd naar een wereldsocialisme en zijn kritiek op het huidig nefaste neo-liberalisme. Je kan hem best onderbrengen in de rij van kritische, linkse intellectuelen zoals Chomsky, Martha Nussbaum, Arundathi Roy, Sitglitz, Zinn. Hij is even uitgesproken, even scherp wanneer hij het over de rol van de Verenigde Staten heeft en over het blinde, gulzige Kapitalisme. Hij schrijft met een onbedwingbare energie en gedrevenheid. Hij kent de hedendaagse geschiedenis door en door en heeft er een nuchtere, feitelijke visie op ontwikkeld, die hij voortdurend en vol passie brengt, gestoffeerd met een onuitputtelijke voorraad feiten en cijfermateriaal. Zijn teksten en boeken hebben een zeker literair gehalte die het lezen toegankelijker maken en hij heeft de gave eerder moeilijke dingen om te zetten in eenvoudige taal. Weinigen zullen kunnen beweren dat ze niet konden begrijpen wat hij zo nadrukkelijk wilde zeggen.

Dit boek gaat over de Democratische Stroming, een proces dat ideaal zou zijn om leven en maatschappij op onze wereldbol in harmonische banen te leiden en te laten bloeien en groeien. Maar dat proces werd en wordt telkens aan flarden geschoten door duistere krachten. Welke zijn die krachten, waarom zijn die telkens gericht tegen landen die hun eigen lot in handen willen nemen, welke middelen worden er gebruikt en waarom zijn die zo onmenselijk en verschrikkelijk? Welke macht is zo groot, rijk en immoreel om zo te werk te gaan en dat te kunnen blijven doen?

In een voorwoord geeft Evo Morales, voormalig president van Bolivia, al een antwoord en een zeer duidelijk idee over inhoud en strekking van het boek. Hij is daar erg geschikt voor, want hij mocht de werking van de tegenkrachten aan den lijve ondervinden. Hij werd ooit met 70% van de stemmen tot president verkozen, voerde een duidelijk linkse, sociale politiek. Wat natuurlijk niet naar de zin was van de VS. Hij won ook de volgende verkiezingen maar zag zich genoodzaakt naar het buitenland te vertrekken na een dreigend aanhoudingsbevel en coup van het leger.
Morales schrijft: “In dit boek toont Prashad hoe de Verenigde Staten actief deelnamen aan het vermoorden van sociale leiders in Afrika, Azië en Latijns-Amerika en hoe Washington bloedbaden aanrichtte onder volkeren die weigerden zich te onderwerpen aan de waanzinnige, zakelijke belangen van multinationale ondernemingen die hen in de armoede stortten.”

In een eerste deel beschrijft Vijay Prashad het ontstaan en evolutie van het idee dat een persoon (directeur, koning, keizer, paus) of instelling (land, regering, baas, bank, kerk) het recht heeft om macht uit te oefenen over een ander iemand (vrouw, werknemer, burger, kind ) of groep van personen (onderdanen, ploeg, vakbond, arbeiders). Dat recht was eerst verkregen van God, daarna door oorlog, kolonisatie, sancties of gewoon omdat men vond dat men als meer hoogstaande beschaving die macht mocht uitoefenen. Koloniseren mocht dus en was een goed excuus om zonder gewetensbezwaren de bevolking te onderwerpen en zich de rijkdommen van het land toe te eigenen. Zoals gebeurde met “onze” koning Leopold en “onze” Kongo. Of er was het verhaal “Westerse Suprematie”. Die was er gewoon en moest in stand gehouden worden. “Absolute suprematie moet het objectief zijn van de VS-politiek”; “De internationale wetgeving moet de inheemse bevolking als onbeschaafd behandelen” en Kipling’s “white man’s burden: de “wilde”, “half devil and half child.” Of je vindt een andere theorie uit, de Monroe-doctrine waarmee de VS zich het recht toekende om op het hele Amerikaanse continent in te grijpen wanneer de belangen van het land, de vrede en veiligheid in gevaar kwamen.” (Wikipedia)

In het tweede en derde deel krijg je, in korte hoofdstukken, de gevolgen van een dergelijk denken. Een twintigtal teksten over feitelijke gebeurtenissen die op je neerkomen als een waterval, kort, ongelooflijk, onthullend, onthutsend. Het verslag van nog maar eens een staatsgreep, opgezet door de V.S., het verhaal van enorme sommen geld uitgegeven door de V.S om stakingen, demonstraties en campagnes te organiseren die leiden tot de val een regering van wie de V.S. vinden dat ze een “bedreiging” vormen. Die “bedreiging” bestond eerst uit het communisme dat er op uit was het kapitalisme te vernietigen, desnoods met een nucleaire oorlog. De USSR had immers atoomwapens en ze zouden zeker niet aarzelen die als oorlogswapen te gebruiken, terwijl de atoomwapens van de V.S. enkel “defensieve” wapens waren. Toen dan bleek dat de USSR toch niet zo machtig was als de Verenigde Staten altijd hadden beweerd, de Berlijnse muur instortte en het kapitalisme en het “Vrije Westen” als grote overwinnaars uit de Koude Oorlog tevoorschijn kwamen, moest er natuurlijk een andere “bedreiging” gevonden worden om het hoofd te bieden. Dat werd de “War on drugs”, waarmee inmenging in de binnenlandse zaken, economie, politiek, verkiezingen, politiek van vooral landen in de achtertuin van de V.S. zoals Zuid Amerika, konden verrechtvaardigd worden. Toen de anti-drugscampagne toch niet altijd voldoende gewicht in de weegschaal kon leggen, kwam 9/11 als een geschenk uit de hemel gevallen. Voor een land zoals de V.S, dat nog nooit oorlog in eigen land had moeten ervaren, was het gemakkelijk de bevolking ervan te overtuigen dat dit oorlog was. Het werd dus “War on Terror” en terroristen – echte of vermeende - zaten altijd ergens dreigend te wachten om toe te slaan. 
Al tientallen jaren bedenken de VS zo uitvluchten en fabels om hun criminele politieke en militaire interventies goed te praten.

Het is verbijsterend wat Vijay Prashad vanuit zijn uitgebreide documentatie en jaren schrijven, conversaties in praatprogramma’s en voor studentenpubliek, campagnes tegen het criminele gedrag van het imperialisme, controverses in de pers, enz. heeft verzameld. “Ik ben al vele decennia en op vele manieren actief in de linkse beweging. Als ik een lijstje zou maken van al mijn bronnen, zou dit boek van 235pagina’s haast dubbel zo dik zijn geworden”. Wat tevoorschijn komt uit deze vloed van artikels, quotes uit brieven, artikels, telegrammen, gelekte verslagen en nota’s, gesprekken met regeringsbronnen en mensen die op het einde van hun leven eerlijk genoeg waren om te bekennen dat ze verschrikkelijke dingen gedaan hadden, meegewerkt hadden om van de wereld een puinhoop te maken en er wilden over praten, dat doet de schellen van je ogen vallen. Daar verschijnt niet de goeie, ouwe Uncle Sam die wel eens blundert terwijl hij het eigenlijk goed meent, maar een kille berekenende machiavellistisch liegende, bedriegende, moordende schurk Amerika die maar één ding wil en dat is de wereld beheersen en er uit roven wat te roven valt. Waar alle middelen voor geoorloofd zijn, zoals je kan lezen in het “Handboek voor een machtsovername.  “Bewerk de publieke opinie. Zorg dat de generaals er klaar voor zijn. Breng de economie aan het wankelen. Ontken alle betrokkenheid. Organiseer massademonstraties. Aarzel niet te moorden.” Met daarbij een opruimlijst van vermoedelijk linkse sympathisanten.

Het CIA-dossier is een ijzingwekkend document met onder andere “a study of assasination”: “Absolute efficiëntie wordt bereikt door de zenuwen in de nek te breken. Of met een mes de keel over te snijden.” Wat niet wil zeggen dat dat het ergste, wreedste wapen is. In het hoofdstuk “Een bank in plaats van een tank” kan je eindelijk eens te weten komen hoe de VS zo maar “sancties” kunnen treffen tegen gelijk welk land, hoe erg ze de bevolking treffen en hoe vernietigend de gevolgen ervan kunnen zijn.

Een van afmetingen bescheiden ogend boekje maar eentje dat met elke bladzijde die je leest je kijk op en je kennis van wat er eigenlijk gebeurt in de wereld bijstelt en op veel gebieden totaal verandert.

Victor De Raeymaeker