14 december 2018
De herkomst van Anderen
Dit is een moeilijk boek, omdat er vooral reacties in staan op haar vorige boeken. Ik heb de eerdere werken van Toni Morrison zélf niet gelezen, dus dan weet je soms amper waarover de schrijfster het heeft. Een repliek op kritieken op eerdere stellingen is in zo´n geval moeilijk te volgen. Een uitzondering hierop vind je als lezer wel in het laatste en zesde hoofdstuk, "Het huis van de vreemden ". Dit onderdeel behandelt de vluchtelingenproblematiek en hoe we ons daarbij gedragen.
Ik zou het schaamrood op de wangen moeten krijgen: Toni Morrison is een Amerikaanse schrijfster die niet alleen de Nobelprijs literatuur won, maar ook nog ongeveer alle belangrijkste prijzen die er bestaan. Zij schreef romans, kortverhalen en kinderverhalen en is zowat de enige zwarte schrijfster die over racisme en het geweld in de Amerikaanse samenleving schreef. Zij rekent af met alle oordelen en vooroordelen van racisten: wetenschappelijke bewijzen en onderbouw, historische verklaringen, kolonialisme, paternalisme en romantische verklaringen.
Een godsdienstige saus is nooit ver weg - blijkbaar een must in de Amerikaanse samenleving. God is liefde, de erfzonde en het schuldbesef vormen de morele grond voor de veroordeling van het racisme. Dit ligt wel even buiten mijn overtuiging en leefwereld.
Een godsdienstige saus is nooit ver weg - blijkbaar een must in de Amerikaanse samenleving. God is liefde, de erfzonde en het schuldbesef vormen de morele grond voor de veroordeling van het racisme. Dit ligt wel even buiten mijn overtuiging en leefwereld.
Het laatste hoofdstuk maakt echter veel goed. Amper 16 bladzijden lang, maar echt beklijvend gebracht, waarbij de vluchtelingenproblematiek wordt geanalyseerd tot in de essentie. Vluchtelingen zijn op de vlucht voor oorlog.
Zestig miljoen mensen zijn wereldwijd op de vlucht, waarvan de helft kinderen. Om de vluchtelingen te begrijpen moeten we de rollen omdraaien en denken dat wij naar Afrika moeten vluchten. Daar wacht ons een gewone jongen op die ons in zijn armen zal sluiten en zeggen: "Je wist toch wel dat ik op je wachtte?"
Dit is geen oplossing voor de vluchtelingenproblematiek en hoe wij er sociaal en maatschappelijk/politiek mee omgaan. Maar het geeft wél aan dat de kern van het probleem bij ons en onze houding ligt en niet bij de vluchtelingen.
Meer van Lieven Vanhoutte
