28 september 2021
Een smerige waarheid
De stroom van onthullingen over de leugenstrategie van Facebook is met dit boek definitief gestart. Twee journalisten van de New York Times schreven op basis van interne verslagen en rapporten van Facebook een uitgebreid boek, dat we als onderzoeksjournalistiek kunnen omschrijven. In tijden van fakenieuws en oppervlakkige berichtgeving een welkome verademing. Hun conclusie: Facebook vertelt niet de volledige waarheid. De mooie doelstelling om mensen met elkaar te verbinden is in de realiteit gewoon een businessmodel om torenhoge winsten te genereren. En geld is macht. Een aanrader, maar soms erg technisch en langdradig.
De stroom van onthullingen over de leugenstrategie van Facebook is met dit boek definitief gestart. Twee journalisten van de New York Times schreven op basis van interne verslagen en rapporten van Facebook een uitgebreid boek, dat we als onderzoeksjournalistiek kunnen omschrijven. In tijden van fakenieuws en oppervlakkige berichtgeving een welkome verademing. Hun conclusie: Facebook vertelt niet de volledige waarheid. De mooie doelstelling om mensen met elkaar te verbinden is in de realiteit gewoon een businessmodel om torenhoge winsten te genereren. En geld is macht. Een aanrader, maar soms erg technisch en langdradig.
De oorsprong
Facebook is eenvoudig ontstaan: een slimme student kopieerde het lokale netwerksysteem van de universiteit om studenten met elkaar in contact te brengen door een foto op het netwerk te plaatsen en enkele gegevens. Het succes van de formule leidde tot grote innovaties in het gebruik van de computer. De eerste kwestie was het privacyprobleem. Wat zou er met de vele gegevens van de Facebookgebruikers gebeuren en hoe zouden die beschermd worden? Zuckerberg kwam er bij een hearing aan de universiteit vanaf met een berisping. Hij gaf geen antwoord op de fundamenteel inhoudelijke vraag: mag je gegevens van derden gebruiken voor andere doelstellingen dan de officieel aangekondigde? In het verdere succesverhaal van Facebook wordt dit een onderdeel van de verdedigingsstrategie: geef oppervlakkige antwoorden, vermijd en ontwijk fundamentele vragen.
Facebook is eenvoudig ontstaan: een slimme student kopieerde het lokale netwerksysteem van de universiteit om studenten met elkaar in contact te brengen door een foto op het netwerk te plaatsen en enkele gegevens. Het succes van de formule leidde tot grote innovaties in het gebruik van de computer. De eerste kwestie was het privacyprobleem. Wat zou er met de vele gegevens van de Facebookgebruikers gebeuren en hoe zouden die beschermd worden? Zuckerberg kwam er bij een hearing aan de universiteit vanaf met een berisping. Hij gaf geen antwoord op de fundamenteel inhoudelijke vraag: mag je gegevens van derden gebruiken voor andere doelstellingen dan de officieel aangekondigde? In het verdere succesverhaal van Facebook wordt dit een onderdeel van de verdedigingsstrategie: geef oppervlakkige antwoorden, vermijd en ontwijk fundamentele vragen.
Sandberg
Facebook groeit explosief en wordt geleid door Zuckerberg, een 23-jarige jongeman die zijn studies niet had afgemaakt en niet bepaald sociaal vaardig was. Sandberg, een ambitieuze vrouw die vanuit Google kwam, wordt belast met de interne structuur en het HR-beleid van Facebook. Zij bouwt een echte interne spionagedienst uit om de interne communicatie volledig onder controle te houden. Er waren toen 400 werknemers in dienst. In het boek lezen we hoe het er aan toe ging in het bedrijf: vrouwonvriendelijk, een sterke competitiesfeer, carrièregericht, een erg Amerikaanse bedrijfscultuur.
Facebook groeide uit tot een wereldwijd bedrijf dat miljoenen gegevens van particulieren onderzocht en monitorde voor commerciële bedrijven en adverteerders. Door het gebruik van algoritmen krijg je die berichten een advertenties te zien waar jij zelf, op basis van de gegevens die je zelf meedeelde, interesse voor hebt.
Facebook groeit explosief en wordt geleid door Zuckerberg, een 23-jarige jongeman die zijn studies niet had afgemaakt en niet bepaald sociaal vaardig was. Sandberg, een ambitieuze vrouw die vanuit Google kwam, wordt belast met de interne structuur en het HR-beleid van Facebook. Zij bouwt een echte interne spionagedienst uit om de interne communicatie volledig onder controle te houden. Er waren toen 400 werknemers in dienst. In het boek lezen we hoe het er aan toe ging in het bedrijf: vrouwonvriendelijk, een sterke competitiesfeer, carrièregericht, een erg Amerikaanse bedrijfscultuur.
Facebook groeide uit tot een wereldwijd bedrijf dat miljoenen gegevens van particulieren onderzocht en monitorde voor commerciële bedrijven en adverteerders. Door het gebruik van algoritmen krijg je die berichten een advertenties te zien waar jij zelf, op basis van de gegevens die je zelf meedeelde, interesse voor hebt.
De Russen
Maar het systeem van Facebook blijkt ook efficiënt om de opinie en zelfs het stemgedrag van burgers te beïnvloeden. Kort door de bocht: Rusland ziet graag de conservatieve presidentskandidaat Trump de verkiezingen winnen en koopt daarvoor advertentieruimte op Facebook. Als we de uitgaven van de politieke partijen in ons land bekijken, zien we dat extremistische partijen en standpunten heel wat investeren in Facebook. Het Amerikaans congres onderzocht uitvoerig of Facebook de Amerikaanse verkiezingen via de verkoop van advertenties aan de Russen heeft beïnvloed. Opnieuw ontwijkt facebook bij dat onderzoek alle vragen en geeft het nietszeggende antwoorden op details. Vandaag blijkt uit interne onderzoeken en documenten dat Facebook dit zelf onderzocht en tot verrassende conclusies kwam. De Russen en Trump hebben bewust Facebook gebruikt om fakenieuws te verspreiden. Maar Facebook weigert de verantwoordelijkheid voor de publicatie en de uitoefening van de controle op de inhoud.
Maar het systeem van Facebook blijkt ook efficiënt om de opinie en zelfs het stemgedrag van burgers te beïnvloeden. Kort door de bocht: Rusland ziet graag de conservatieve presidentskandidaat Trump de verkiezingen winnen en koopt daarvoor advertentieruimte op Facebook. Als we de uitgaven van de politieke partijen in ons land bekijken, zien we dat extremistische partijen en standpunten heel wat investeren in Facebook. Het Amerikaans congres onderzocht uitvoerig of Facebook de Amerikaanse verkiezingen via de verkoop van advertenties aan de Russen heeft beïnvloed. Opnieuw ontwijkt facebook bij dat onderzoek alle vragen en geeft het nietszeggende antwoorden op details. Vandaag blijkt uit interne onderzoeken en documenten dat Facebook dit zelf onderzocht en tot verrassende conclusies kwam. De Russen en Trump hebben bewust Facebook gebruikt om fakenieuws te verspreiden. Maar Facebook weigert de verantwoordelijkheid voor de publicatie en de uitoefening van de controle op de inhoud.
Haatverspreiding
De oorzaak van het desinformatieprobleem lag natuurlijk bij de ontwikkelde technologie. Het platform was erop ingesteld om elk bericht dat een emotie opriep zo veel mogelijk te verspreiden, zelfs als dit een haatzaaiend bericht was. De algoritmen bevoordeelden sensatiezucht. Het maakte niet uit of een gebruiker op een link klikte omdat hij nieuwsgierig, geschokt of betrokken was. Het systeem zag alleen dat het bericht veel gelezen was en plaatse het vaker op de Facebookpagina’s van de gebruikers. Met deze interne studie van Facebook was aangetoond dat emotionele besmetting kon plaatsvinden zonder directe interactie tussen mensen. Dit legt opnieuw de vraag voor of dergelijke bedrijven niet meer aan staatscontrole moeten onderworpen worden? Want van binnenuit zal dit niet komen. Het platform is gebouwd op een onverzoenlijke tegenstrijdigheid: de officiële doelstelling om mensen te verbinden om de wereld te verbeteren, tegenover de onverzadigbare winsthonger.
Lieven Vanhoutte
Meer van Lieven Vanhoutte
De oorzaak van het desinformatieprobleem lag natuurlijk bij de ontwikkelde technologie. Het platform was erop ingesteld om elk bericht dat een emotie opriep zo veel mogelijk te verspreiden, zelfs als dit een haatzaaiend bericht was. De algoritmen bevoordeelden sensatiezucht. Het maakte niet uit of een gebruiker op een link klikte omdat hij nieuwsgierig, geschokt of betrokken was. Het systeem zag alleen dat het bericht veel gelezen was en plaatse het vaker op de Facebookpagina’s van de gebruikers. Met deze interne studie van Facebook was aangetoond dat emotionele besmetting kon plaatsvinden zonder directe interactie tussen mensen. Dit legt opnieuw de vraag voor of dergelijke bedrijven niet meer aan staatscontrole moeten onderworpen worden? Want van binnenuit zal dit niet komen. Het platform is gebouwd op een onverzoenlijke tegenstrijdigheid: de officiële doelstelling om mensen te verbinden om de wereld te verbeteren, tegenover de onverzadigbare winsthonger.
Lieven Vanhoutte
