28 september 2021
Bommen in Brussel - Vijf jaar na de aanslagen - 22-03-2016
Joanie de Rijke is een Nederlandse (oorlogs)journaliste. In november 2008, op 43-jarige leeftijd, werd ze ontvoerd en zes dagen vastgehouden door de Afghaanse Talibanrebellen die ze wilde interviewen. Bovendien werd ze door de leider verkracht. Over haar ervaringen schreef ze het boek “In handen van de Taliban” dat in mei 2009 uitkwam. Haar tweede boek “Pakistan, het gevaarlijkste land ter wereld”, verscheen in 2012. Ze reisde ook naar Syrië voor haar werk. Op 2 oktober 2016 was ze getuige van de dood van fotojournalist Jeroen Oerlemans toen deze in Sirte (Lybië) door een sluipschutter van Islamitische Staat (IS) werd geveld. De Limburgse Tine Gregoor is bedrijfsarts bij de groep IDEWE en consultatie-arts bij Kind en Gezin. Op 22 maart 2016 is Tine toevallig in de buurt als een bomaanslag wordt gepleegd in het metrostation Maalbeek. Zij staat er een MUG-team bij met de verzorging van de meest getroffen slachtoffers. Later ontmoet ze Joanie de Rijke tijdens een interview. De twee worden zelfs vriendinnen.
In juni 2020 beslissen ze om samen een boek te schrijven over de aanslagen op de luchthaven van Zaventem en op een treinstel in metrostation Maalbeek waarbij in totaal 32 mensen (exclusief de drie daders) het leven verloren en ongeveer 340 personen gewond raakten. Hun medische en journalistieke achtergronden vullen elkaar mooi aan. Het is de geboorte van “Bommen in Brussel”. Het boek is in de eerste plaats een hommage aan zij die omkwamen tijdens de aanslagen van 22 maart 2016 en aan Jeroen Oerlemans, voornoemd. Het prachtige voorwoord wordt verzorgd door de Indiase stewardess Nidhi Chaphekar wiens iconische foto pal na de explosies de wereld rondging. Via de ervaringen van talrijke personen die destijds betrokken waren proberen de Rijke en Gregoor vooral een inkijk te geven in de gigantische molen van de hulpverlening die na de aanslagen op gang kwam en de emoties die het allemaal losmaakte.
Sommige getuigenissen worden uitgelicht onder de titel “Het verhaal van …”. Zoals dat van de Amerikaans-Franse para-amazone Beatrice de Lavalette, coach en psychotherapeute Kristin Verellen, de Marokkaans-Belgische metrobestuurder Mohamed El Bachiri en metrobestuurster Cindy Bulinckx. Ook wordt er aandacht besteed aan de “gelukzakken” die het allemaal overleefd hebben: de leerkrachten Michelle Godderie en John Parren en hun 26 studenten. Maar zij zitten nog altijd met een trauma. Een afzonderlijk hoofdstuk gaat trouwens dieper in op de lichamelijke en mentale gevolgen van traumatische ervaringen alsmede op de wijze waarop ze kunnen behandeld worden. Verder leren we dat Olivier Lauwers, ambtenaar bij de dienst Slachtofferhulp van de FOD Justitie, met honderden slachtoffers in contact kwam en voor hen bijzonder verdienstelijk werk verrichtte, in het bijzonder wat de schadeloosstelling betreft.
De auteurs hebben de zware verhalen bewust afgewisseld met meer neutrale inzichten van beleidsmakers en magistraten, o.a. voormalig minister van Justitie Koen Geens alsook de procureurs Ine Van Wymersch en Frédéric Van Leeuw. Bijzonder interessant zijn de beschouwingen over de veiligheid in ons land, anno 2021, waarbij onder meer Jaak Raes (administrateur-generaal van de Staatsveiligheid), Cyrille Frijnaut (emeritus criminologie en strafrecht aan de KU Leuven) en Paul Van Tigchelt, hoofd van het OCAD (Orgaan voor de Coördinatie van de Analyse van de Dreiging) aan het woord komen. Michèle Coninsx, directeur van het VN-Directoraat voor het Antiterrorismecomité, waarschuwt voor de razendsnelle toename van de invloed van IS en Al-Qaeda via splinterbewegingen, vooral in West-Afrika, Centraal-Afrika en Oost-Afrika. Zij wijst erop waakzaam te blijven en niet op onze lauweren te rusten.
Het nawoord is weggelegd voor Caroline Pauwels, rector Vrije Universiteit Brussel. Zij blikt terug op die eerste dagen na de aanslagen in Brussel: de gedeelde angst en onzekerheid, de verbondenheid en spontane solidariteit. En looft de veerkracht van de Brusselaars, vijf jaar na de onvergetelijke terreur in de hoofdstad.
“Bommen in Brussel” is een schitterend boek dat ons met de neus op de gruwel van 22 maart 2016 drukt. Het biedt zowel een terug- als vooruitblik. Aan de hand van pakkende getuigenissen en heldere analyses. Maar ook met aandacht voor de pijnpunten, inzonderheid de psychologische begeleiding van de slachtoffers en hun administratieve lijdensweg om financiële compensatie te bekomen…
Marc De Bock
Meer van Marc De Bock
Marc De Bock
