14 december 2018
Thuis in muziek
´Kan kunst de wereld redden?’ vroeg Antwerpen Cultuurstad 1993 zich af. Vijfentwintig jaar later zoekt Alicja Gescinska in muziek het antwoord.
Alicja Gescinska, geboren in 1981 in Polen, vluchtte in 1988 met haar ouders naar België. Ze studeerde in 2007 af in de Moraalwetenschappen aan de Universiteit Gent. In 2012 promoveerde ze tot Doctor in de Wijsbegeerte aan de Universiteit Gent met een proefschrift over Scheler en Wojtyla. In de periode 2013-2016 werkte ze in de Verenigde Staten, eerst aan de Princeton University, later aan het Amherst College. Nog in 2016 maakte ze het levensbeschouwelijke tv-programma ‘Wanderlust’. In 2019 won ze met haar roman ‘Een soort van liefde’ de Debuutprijs (provincie Antwerpen).
Alicja Gescinska zegt van ‘Thuis in muziek’ dat het een oefening in menselijkheid is. Haar centrale vraag in dit essay is: kan muziek van ons een beter mens maken? Ze onderzoekt de rol van de muziek in onze persoonlijke en morele ontwikkeling. Volgens haar is muzikaliteit onlosmakelijk verbonden met de kern van het mens-zijn zelf. Ze vindt muziek dus meer dan louter tijdverdrijf
Hoewel we muziek beluisteren meestal beschouwen als ontspanning of zelfs als achtergrondinvulling, is het veel méér dan dat. Muziek is geen medicijn tegen kwaadaardigheid, maar kan wel een dialoog openen, mensen samenbrengen en zelfs leed verzachten. Het is niet toevallig dat we muziek uitvoeren tijdens belangrijke gebeurtenissen zoals huwelijk en dood. Gescinska is ervan overtuigd dat muziek inwerkt op het empathische vermogen.
Dit werk handelt over het spanningsveld tussen muziek en ethiek. De schrijfster grijpt terug naar verschillende filosofen, zoals Schopenhauer, die muziek beschouwde als de hoogste kunstvorm, terwijl Kant er dan weer niets van moest weten... Vaak wordt muziek argwanend bekeken omdat ze zo expliciet op de emoties inwerkt: Plato waarschuwde zelfs dat muziek zowel verderfelijk als verheffend kon zijn.
De schrijfster breekt een lans voor het verzamelen van meer achtergrondinformatie over de beluisterde werken. Natuurlijk zijn de verhaaltjes niet het belangrijkste, maar je kan bijvoorbeeld de melancholie van Chopin niet loskoppelen van diens ballingschap. De heimwee is te horen in zijn composities en het zou jammer zijn als je dergelijke meerwaarde niet zou kennen en ervaren.
Tenslotte benadrukt de auteur nog het belang van muziek in de opvoeding.
Tenslotte benadrukt de auteur nog het belang van muziek in de opvoeding.
“Wat we horen aan muziek, maakt wie we zijn of worden”. Gescinska pleit derhalve voor meer muziek op school als fundament bij de zelfontdekking. Want muziek maakt ons, vormt ons en we ontdekken en ontwikkelen onszelf met de muziek waar we naar luisteren.
Muziek kan dus het begrip van jezelf, de ander en je plaats in de wereld vergroten. Mensen maken muziek, maar diezelfde muziek maakt ook ons, mensen. Vanaf de wiegeliedjes volgen we de muzikale weg met zijn verbindende kracht.
Gescinska schreef een overtuigend verhaal. In snelle, vlotte zinnen weet ze haar ideeën te ontwikkelen. Het is aangenaam om haar te volgen op haar weg tussen componisten en filosofen. Dat ze vaak vertrekt vanuit de Poolse muziekwereld werkt enkel verrijkend.
Meer van Paul Van Aelst
Gescinska schreef een overtuigend verhaal. In snelle, vlotte zinnen weet ze haar ideeën te ontwikkelen. Het is aangenaam om haar te volgen op haar weg tussen componisten en filosofen. Dat ze vaak vertrekt vanuit de Poolse muziekwereld werkt enkel verrijkend.
