21 mei 2021
Het is allemaal de schuld van de Chinezen. En andere dooddoeners over het klimaat
Op 21 januari 2019 zei Tine Hens in De Afspraak dat “de klimaat- en biodiversiteitscrisis, twee existentiële bedreigingen, met elkaar en de menselijke aanwezigheid op de planeet verbonden zijn”. De feiten waren voldoende wetenschappelijk vastgesteld, dus moest er aan “klimaatontkenners” geen aandacht besteed worden.
_Ontplofte mailbox
Die nacht ontplofte haar mailbox en werd de kiem voor dit boek gelegd. Tine is journalist en schreef al enkele jaren over de klimaatverandering. Ze gaf reeds tientallen lezingen en merkte dat telkens dezelfde vragen en bezwaren terugkwamen.
Die zaten ook die nacht in haar mailbox, soms erg onvriendelijk verwoord. Ze destilleerde 10 dooddoeners en klopte vervolgens aan bij klimaatwetenschappers over de hele wereld.
Die zaten ook die nacht in haar mailbox, soms erg onvriendelijk verwoord. Ze destilleerde 10 dooddoeners en klopte vervolgens aan bij klimaatwetenschappers over de hele wereld.
_Google
Een andere reden tot het schrijven van dit boek, was de impact die Google heeft op de vorming van een mening. Hoe weet je als leek wat wetenschap is en wat niet?
Tine laat wetenschappers aan het woord, wat betekent dat zij hun standpunten ook moesten verdedigen - zelfs soms moesten herzien - tot er overeenstemming was met de bevindingen van hun collega’s of met de realiteit.
Tine laat wetenschappers aan het woord, wat betekent dat zij hun standpunten ook moesten verdedigen - zelfs soms moesten herzien - tot er overeenstemming was met de bevindingen van hun collega’s of met de realiteit.
_Technologie zal ons redden
“Technologie zal ons redden”. Deze stelling is één van de 10 en een erg geloofwaardige. Het feit dat ook zonnepanelen en windmolens vervuilend zijn en dus geen oplossing zijn voor niet-vervuilende energie, is ook zo’n stelling waarin ikzelf geloofde - tot ik dit boek las.
België is te klein om impact te hebben, dus het is de schuld van de Chinezen want die zijn met zoveel méér. Dat lijkt aannemelijk tot je leest wat er zo allemaal uitstoot van CO2 teweeg brengt en hoe die zich opstapelt in de atmosfeer. Dan blijkt België tot 1908 de vijfde plaats te bezetten met een serieuze uitstoot van CO2 als nevenproduct van de industriële ontwikkeling.
Is de overbevolking niet een groter probleem dan het klimaat? Ook die stelling brengt Tine aan het wankelen door er onder andere op te wijzen dat “een zesde van de wereldbevolking zo arm is dat hun ecologische voetafdruk kleiner is dan die van onze koelkast” (p. 73).
België is te klein om impact te hebben, dus het is de schuld van de Chinezen want die zijn met zoveel méér. Dat lijkt aannemelijk tot je leest wat er zo allemaal uitstoot van CO2 teweeg brengt en hoe die zich opstapelt in de atmosfeer. Dan blijkt België tot 1908 de vijfde plaats te bezetten met een serieuze uitstoot van CO2 als nevenproduct van de industriële ontwikkeling.
Is de overbevolking niet een groter probleem dan het klimaat? Ook die stelling brengt Tine aan het wankelen door er onder andere op te wijzen dat “een zesde van de wereldbevolking zo arm is dat hun ecologische voetafdruk kleiner is dan die van onze koelkast” (p. 73).
_Humor en ernst
Bovenstaand citaat geeft een indruk van de speelse manier waarop Hens soms het onderwerp benadert. Ook de kaft en de illustraties liggen in die lijn.
Het onderwerp an sich is zeer ernstig, maar de toon varieert van luchtig tot ironisch, sarcastisch en zelfs cynisch. Een toehoorder in een lezing merkte op dat de planeet zichzelf wel zal redden. “Als alle mensen dood zijn?” was de cynische repliek van Tine. (te lezen op p. 202 in een hoofdstuk dat handelt over de dooddoener dat het te laat is om nog iets te doen)
Een goed verhaal moet de lezer meenemen, we moeten ons kunnen indenken hoe het eraan toegaat en daarin slaagt ze: dikwijls wordt het inderdaad verteld alsof we erbij zitten. Een voorbeeld. In elk hoofdstuk worden wetenschappers aan het woord gelaten. In plaats van ze droogweg te citeren, lezen we “… legt Bodribb uit terwijl hij op de pauzeknop drukt” of “schampert hij” (op p. 49 over hoeveel CO2 goed zou zijn voor de planten). Op p. 91 volgen we Tine op een treinreis van Luik naar Seraing: “Als relicten van verloren productiviteit klauwen roestige transportbanden en fabriekstorens in de lucht”. Mooi verwoord!
Het onderwerp an sich is zeer ernstig, maar de toon varieert van luchtig tot ironisch, sarcastisch en zelfs cynisch. Een toehoorder in een lezing merkte op dat de planeet zichzelf wel zal redden. “Als alle mensen dood zijn?” was de cynische repliek van Tine. (te lezen op p. 202 in een hoofdstuk dat handelt over de dooddoener dat het te laat is om nog iets te doen)
Een goed verhaal moet de lezer meenemen, we moeten ons kunnen indenken hoe het eraan toegaat en daarin slaagt ze: dikwijls wordt het inderdaad verteld alsof we erbij zitten. Een voorbeeld. In elk hoofdstuk worden wetenschappers aan het woord gelaten. In plaats van ze droogweg te citeren, lezen we “… legt Bodribb uit terwijl hij op de pauzeknop drukt” of “schampert hij” (op p. 49 over hoeveel CO2 goed zou zijn voor de planten). Op p. 91 volgen we Tine op een treinreis van Luik naar Seraing: “Als relicten van verloren productiviteit klauwen roestige transportbanden en fabriekstorens in de lucht”. Mooi verwoord!
_Alarmisme
Het boek zou niet volledig zijn als er geen oplossingen voorgesteld zouden worden, al staan die niet netjes opgelijst in een nawoord of iets dergelijks. Het laatste hoofdstuk over alarmisme zegt duidelijk dat we ons denken moeten omschakelen en ons er bewust van worden dat “alarmisme is accepteren dat het sprookje van ‘vooruitgang door meer en groter’ in het Westen uitgeleefd is”. (p. 239). Ieder van ons moet meedoen, op de juiste manier. Zij bewijst in dit hoofdstuk dat het idee van de “dikke truiendag” eigenlijk toch compleet fout zit.
_Politiek
Natuurlijk hebben nationale leiders een enorme verantwoordelijkheid. Toen Tine op De Afspraak van 11 mei 2021 haar “zelfhulpboek bij klimaatverwarring” kwam toelichten, zat ook Jan Jambon aan tafel. Wat haar de gelegenheid gaf hem opnieuw te confronteren met de voor haar ongelukkige uitspraak uit 2019 dat technologie de oplossing zou bieden (hoofdstuk 5). Jambon duikt op bij meerdere voorbeelden van de 10 dooddoeners en de toon wordt dan spottend tot sarcastisch.
Je kan de auteur niet van positieve vooringenomenheid wat betreft de N-VA betichten, want ook Bart (Mijnheer!) De Wever krijgt ervan langs, telkens met de toevoeging van de naam van de partij. Het lijkt of de N-VA de enige partij is die nadenkt over het klimaat en dus foute uitspraken doet, want ook Zuhal Demir wordt (op p. 232) op één lijn gezet met Trump. Trump bashing is mondiaal georkestreerd, zijn slecht klimaatbeleid vind je dus om de andere pagina.
Veel beter komt Joke Schauvliege ervan af. Haar intussen beroemde uitspraak “bomen dienen om gekapt te worden” staat er wél, maar zonder haar naam of de naam van haar partij (CD&V) te vernoemen.
Ik ben trouwens geen politici tegengekomen die gefeliciteerd worden om hun aanpak. Allemaal schijnen ze bezield door het idee dat de economie moet groeien, indien nodig ten koste van het klimaat.
Je kan de auteur niet van positieve vooringenomenheid wat betreft de N-VA betichten, want ook Bart (Mijnheer!) De Wever krijgt ervan langs, telkens met de toevoeging van de naam van de partij. Het lijkt of de N-VA de enige partij is die nadenkt over het klimaat en dus foute uitspraken doet, want ook Zuhal Demir wordt (op p. 232) op één lijn gezet met Trump. Trump bashing is mondiaal georkestreerd, zijn slecht klimaatbeleid vind je dus om de andere pagina.
Veel beter komt Joke Schauvliege ervan af. Haar intussen beroemde uitspraak “bomen dienen om gekapt te worden” staat er wél, maar zonder haar naam of de naam van haar partij (CD&V) te vernoemen.
Ik ben trouwens geen politici tegengekomen die gefeliciteerd worden om hun aanpak. Allemaal schijnen ze bezield door het idee dat de economie moet groeien, indien nodig ten koste van het klimaat.
_Alarmisme
“Alarmisme is de meest adequate houding.” Hens hoopt dat dit boek zal bijdragen tot het besef dat Greta Thunberg in 2018 geen paniek zaaide, maar integendeel met haar Skölstrejk för Klimatet de vinger legde op de kloof tussen “wetenschappelijke kennis over de ecologische crisis waarin we ons bevinden en het publieke besef daarover” (p. 229).
Ze raadt ons aan de toespraken van de jonge Zweedse te lezen en te herlezen.
Ze raadt ons aan de toespraken van de jonge Zweedse te lezen en te herlezen.
_Besluit
Tine Hens hamert erop dat de beheersing van onze impact op het klimaat zou zorgen voor een schonere en betere wereld, en niet zozeer voor verlies van comfort. Het zou vooruitgang betekenen, geen terugval naar duistere tijden.
Voor de lectuur van dit boek geloofde ik in één of meer dooddoeners, maar nu niet meer. Hens heeft dus zeker al 1 lezer overtuigd!
Er is geen register, enkel een bibliografie. Om de Klimaatbingo te kunnen spelen, knip je de achterflap in stukken.
Meer van Gerda Sterk
Voor de lectuur van dit boek geloofde ik in één of meer dooddoeners, maar nu niet meer. Hens heeft dus zeker al 1 lezer overtuigd!
Er is geen register, enkel een bibliografie. Om de Klimaatbingo te kunnen spelen, knip je de achterflap in stukken.
