15 april 2021
Wild jaar
Koen Arts leefde 365 dagen buiten en schreef er een boek over: ‘Wild Jaar’. Hij is docent aan de universiteit van Wageningen en doet daar onderzoek naar de relatie mens – natuur. Zijn echtgenote Gina studeerde biologie en ecologie en bekwaamde zich in wetenschapscommunicatie.
Hoewel ze beiden zeer begaan waren met de natuur, voelden zij aan dat ze de verbinding met die natuur aan het verliezen waren. Ze raakten verstrikt in de academische wereld. Om daaraan te ontsnappen, beslisten ze een ‘wild jaar’ te organiseren met twee zelf opgelegde regels: gemiddeld 50 procent van de dag buiten zijn en alle nachten buiten slapen, in alle vier de seizoenen.
Ze startten in het najaar van 2016 en trokken in Nederland van streek naar streek. Ze deden niet enkel (primitieve) natuurcampings aan, maar zetten hun tent ook dikwijls op in de achtertuinen van vrienden en familie. Ze sliepen dan wel buiten, maar gebruikten alle voorzieningen – zoals douches, wasmachines – van hun gastheer.
De idee achter het experiment was om wildheid te vinden in een land zonder wildernis. Wilde natuur bestaat eigenlijk niet in Nederland. De natuur die zij kennen, is de natuur van kijken, niet van aanraken: afgebakende natuurgebieden, met bordjes erbij.
Tijdens dat wilde jaar waren ze niet bezig met bewondering, maar vooral met praktische zaken: koken en afwassen, zorgen voor verwarming en alles droog houden. Vuur en vocht bleken de grootste hinderpalen bij het “natuurtekortsyndroom”.
De idee achter het experiment was om wildheid te vinden in een land zonder wildernis. Wilde natuur bestaat eigenlijk niet in Nederland. De natuur die zij kennen, is de natuur van kijken, niet van aanraken: afgebakende natuurgebieden, met bordjes erbij.
Tijdens dat wilde jaar waren ze niet bezig met bewondering, maar vooral met praktische zaken: koken en afwassen, zorgen voor verwarming en alles droog houden. Vuur en vocht bleken de grootste hinderpalen bij het “natuurtekortsyndroom”.
En ja, het ging bij hen wel degelijk om de combinatie van natuur(beleving) met het dagelijkse bestaan. Zowel het woord ‘natuur’ als het begrip ‘wild’ zijn een sociale constructie, samengesteld uit vele verschillende elementen, daar waar de mens – kunstmatige – scheidslijnen probeert te trekken. Arts en zijn echtgenote hebben die grenzen weggevlakt en de natuur in hun dagelijkse leven binnengebracht.
Tijdens dat jaar sterft echter Arts’ vader aan vergevorderde kanker. Dit afscheid wordt door hem bijzonder ontroerend en indrukwekkend beschreven. Ondanks dat het verstand ánders zegt, duurt het leven niet eeuwig. Gevoelens overheersen na het overlijden: tegelijkertijd is er opluchting, verdriet, blijheid, teleurstelling, verslagenheid, woede, dankbaarheid en alles ertussenin en erbovenop. Dat besef komt in pijnlijke golfbewegingen.
Tijdens dat jaar sterft echter Arts’ vader aan vergevorderde kanker. Dit afscheid wordt door hem bijzonder ontroerend en indrukwekkend beschreven. Ondanks dat het verstand ánders zegt, duurt het leven niet eeuwig. Gevoelens overheersen na het overlijden: tegelijkertijd is er opluchting, verdriet, blijheid, teleurstelling, verslagenheid, woede, dankbaarheid en alles ertussenin en erbovenop. Dat besef komt in pijnlijke golfbewegingen.
Tijdens één van de wandelingen stelt de schrijver ook vast hoe inheemse natuurcultuur en natuurreligies zijn vernietigd in naam van een profeet die 3.000 km verder is geboren. Hoeveel rijker zou het begrip van en zorg voor de natuur niet zijn geweest zonder deze invasie?
Koen Arts schrijft dit boek in een zeer vlotte, gemakkelijk leesbare taal. Je beleeft eigenlijk bijna samen met hen dit avontuur. Deze mensen maakten de overstap van denken en doceren over natuur naar leven in of met de natuur, met maximale buitentijd.
Gina heeft bij ieder hoofdstuk een klein, sierlijk tekeningetje gemaakt.
Meer van Paul Van Aelst
Koen Arts schrijft dit boek in een zeer vlotte, gemakkelijk leesbare taal. Je beleeft eigenlijk bijna samen met hen dit avontuur. Deze mensen maakten de overstap van denken en doceren over natuur naar leven in of met de natuur, met maximale buitentijd.
Gina heeft bij ieder hoofdstuk een klein, sierlijk tekeningetje gemaakt.
