25 februari 2021
De reis van onze genen. Onze geschiedenis en die van onze voorouders
Dankzij een nieuwe wetenschapstak kunnen we de geschiedenis van onze voorouders nauwkeurig en factueel reconstrueren uit oude DNA gegevens: de archeogenetica, vooral gebaseerd op authentiek botmateriaal, biedt ons niet alleen een compleet nieuwe blik op onze oorsprong, maar ook de weerslag hiervan op onze huidige genen.
Het DNA van elke Europeaan is niet alleen een weerspiegeling van onze allerprilste oorsprong, het is tevens de kaart van de migratiestromen van Afrika langs Europa en de Beringstraat tot Zuid-Amerika.
De verovering van de wereld gaat over enorme afstanden en een tijdslijn van duizenden jaren, voor het eerst gedocumenteerd op harde feiten, die zelfs dodelijke conflicten en verwoestende epidemieën kunnen vastleggen.
Buiten het bewijs dat genen van de neanderthalers in ons huizen, legt deze nieuwe genetische analyse de basis voor de identificatie van de oervolkeren en het reeds vroege (420.000 jaar terug) ontstaan van onze hybride herkomst.
Dat leidt tot een conclusie waarmee we nog moeten leren omgaan: de genetica wordt hiermee een wezenlijk onderdeel van de geschiedschrijving.
De verovering van de wereld gaat over enorme afstanden en een tijdslijn van duizenden jaren, voor het eerst gedocumenteerd op harde feiten, die zelfs dodelijke conflicten en verwoestende epidemieën kunnen vastleggen.
Buiten het bewijs dat genen van de neanderthalers in ons huizen, legt deze nieuwe genetische analyse de basis voor de identificatie van de oervolkeren en het reeds vroege (420.000 jaar terug) ontstaan van onze hybride herkomst.
Dat leidt tot een conclusie waarmee we nog moeten leren omgaan: de genetica wordt hiermee een wezenlijk onderdeel van de geschiedschrijving.
Als we goed naar de genetische data kijken, zien we een complex samenspel van migratie en culturele uitwisseling waarbij afbakening naar populatie onmogelijk zijn.
We hebben allen een migratieachtergrond en onze genen getuigen daarvan.
Mijlpalen zijn hier de mutaties die de geschiedenis concreet vastleggen.
Toch is er nog heel wat werk aan de winkel als men de afstand tussen oermoeder en oer-Adam op 100.000 jaar brengt, dus graven maar! Bovendien is erfelijk materiaal van een voorouder van tien generaties niet meer op te sporen in een actueel genoom.
We hebben allen een migratieachtergrond en onze genen getuigen daarvan.
Mijlpalen zijn hier de mutaties die de geschiedenis concreet vastleggen.
Toch is er nog heel wat werk aan de winkel als men de afstand tussen oermoeder en oer-Adam op 100.000 jaar brengt, dus graven maar! Bovendien is erfelijk materiaal van een voorouder van tien generaties niet meer op te sporen in een actueel genoom.
Het is pionierswerk hoe we individuele vondsten kunnen koppelen aan de migratiestromen en deze kaart stapvoets kunnen reconstrueren door het conflict tussen jagers-verzamelaars en landbouwers- veehouders prachtig in kaart te brengen.
De correlatie met de ijstijden en de bronstijd komt hier overtuigend uit de verf. Het is een klare en gefundeerde kijk op het neolithicum.
De auteurs breken wel een lans voor het naast elkaar bestaan van bijvoorbeeld jagers en herdersvolkeren en parallelle samenlevingen met hun gewelddadige interacties van mens en dier.
Het africhten van hond en paard maakte een heel verschil in het beheersen van de jacht en het territorium. Dit gaf dan aanleiding tot de expansie van de steppevolkeren, en leidde uiteindelijk tot de grootste genetische omslag die Europa ooit heeft gekend.
De correlatie met de ijstijden en de bronstijd komt hier overtuigend uit de verf. Het is een klare en gefundeerde kijk op het neolithicum.
De auteurs breken wel een lans voor het naast elkaar bestaan van bijvoorbeeld jagers en herdersvolkeren en parallelle samenlevingen met hun gewelddadige interacties van mens en dier.
Het africhten van hond en paard maakte een heel verschil in het beheersen van de jacht en het territorium. Dit gaf dan aanleiding tot de expansie van de steppevolkeren, en leidde uiteindelijk tot de grootste genetische omslag die Europa ooit heeft gekend.
Eerder theoretisch is het hoofdstuk over de oorsprong van de Indo-Germaanse talen, nu nog speculatief. Zo ook de passages met bespiegelingen over de patriarchale structuren en het prille begin van de comsumptiemaatschappij.
De migratiestromen en het groeiende handelsverkeer brachten in hun zog epidemieën mee; dit kan met DNA uit botten worden aangetoond. Laten we ook bedenken dat de ontcijfering van het pestgenoom nog maar van 2011 dateert!
Het is nu feitelijk bevestigd dat de ondergang van het Romeinse Rijk en de pre-Columbiaanse culturen ook deels aan epidemieën te wijten zou zijn.
De migratiestromen en het groeiende handelsverkeer brachten in hun zog epidemieën mee; dit kan met DNA uit botten worden aangetoond. Laten we ook bedenken dat de ontcijfering van het pestgenoom nog maar van 2011 dateert!
Het is nu feitelijk bevestigd dat de ondergang van het Romeinse Rijk en de pre-Columbiaanse culturen ook deels aan epidemieën te wijten zou zijn.
Het is moeilijk om de vooruitgang van de mensheid van een invasie te onderscheiden. Wij Europeanen zijn het product van die processen en in onze genen zijn tot op de dag van vandaag de sporen van immigratie, verdringing en samenwerking te vinden.
De ontcijfering van ons genoom is nog maar het begin van een weg die als eindpunt de mens heeft die als eerste levende wezen op deze planeet zijn evolutie zélf in handen zou kunnen nemen. De reis van de mensheid zal verder gaan…
We zullen op grenzen stuiten maar ons niet bij die grenzen neerleggen.
Meer van Ludo Raeijmaekers
De ontcijfering van ons genoom is nog maar het begin van een weg die als eindpunt de mens heeft die als eerste levende wezen op deze planeet zijn evolutie zélf in handen zou kunnen nemen. De reis van de mensheid zal verder gaan…
We zullen op grenzen stuiten maar ons niet bij die grenzen neerleggen.
