7 december 2020
Simon Stevin Van Brugghe. Hij veranderde de wereld
400 jaar geleden, in 1620, overleed Simon Stevin, één van de belangrijkste en meest veelzijdige wetenschappers van de Lage Landen. Daarom besliste het Brugse stadsbestuur in samenwerking met de Universiteit Gent een tentoonstelling op te bouwen rond het leven en werk van deze wetenschapper. Parallel daarmee is dit boek ontstaan.
Simon Stevin werd immers in Brugge geboren. Blijkbaar in een bemiddeld milieu. Over zijn jeugd en opleiding is weinig bekend. De basisopleiding heeft hij wellicht genoten in Brugge en hij zou ook gestudeerd hebben aan de universiteit van Douai. Na een korte carrière als klerk in het belastingkantoor van het Brugse Vrije en als boekhouder en kassier te Antwerpen, trekt hij via Middelburg naar Leiden waar hij 1581 opduikt om er zijn verdere opleiding te voltooien, ondermeer aan de aldaar pas in 1575 opgerichte universiteit. Hij zal zich blijvend vestigen in de Noordelijke Nederlanden en overlijdt er in 1620.
De naam Simon Stevin doet doorgaans enkel aan wiskunde en natuurkunde denken. Zijn eerste werken liggen overigens ook in die lijn. In 1582 publiceert hij Tafelen van Interest, een handleiding voor de berekening van enkelvoudige en samengestelde interest. Verder beschrijft hij meetkundige problemen met hun oplossing en maakt een synthese van de bestaande kennis van algebra. Hij pleit voor de invoering van het decimale stelsel, bepaalt er de regels en de praktische toepassing van.
Na zijn werken over wiskunde levert hij ook drie omvangrijke werken over fysica af.
De naam Simon Stevin doet doorgaans enkel aan wiskunde en natuurkunde denken. Zijn eerste werken liggen overigens ook in die lijn. In 1582 publiceert hij Tafelen van Interest, een handleiding voor de berekening van enkelvoudige en samengestelde interest. Verder beschrijft hij meetkundige problemen met hun oplossing en maakt een synthese van de bestaande kennis van algebra. Hij pleit voor de invoering van het decimale stelsel, bepaalt er de regels en de praktische toepassing van.
Na zijn werken over wiskunde levert hij ook drie omvangrijke werken over fysica af.
Simon Stevin is geen kamergeleerde. Hij is ook een man van de praktijk. In 1584 verkrijgt hij een octrooi voor drie uitvindingen op gebied van scheepvaart. Twee jaar later bekomt hij een octrooi met betrekking tot een watermolen ter bemaling van de polders, van groot belang in het waterzieke Holland.
Ook buiten de Nederlanden gaat hij aan de slag. Hij is ondermeer actief bij de verdieping van de haven van Dantzig en formuleert op verschillende plaatsen aan de Oostzee suggesties om het dichtslibben van vaargeulen en havens te voorkomen.
In dienst van Prins Mauritz zorgt hij voor de aanleg van versterkingen, in Nederland alsook daarbuiten, en hij was een bron van inspiratie voor de latere welbekende Franse vestingbouwer Vauban. Hij adviseert de uitbouw van de prinselijke vloot en publiceert een werk over plaatsbepaling ter zee, wat tot een correcte navigatie moet leiden bij verre zeereizen.
Ook buiten de Nederlanden gaat hij aan de slag. Hij is ondermeer actief bij de verdieping van de haven van Dantzig en formuleert op verschillende plaatsen aan de Oostzee suggesties om het dichtslibben van vaargeulen en havens te voorkomen.
In dienst van Prins Mauritz zorgt hij voor de aanleg van versterkingen, in Nederland alsook daarbuiten, en hij was een bron van inspiratie voor de latere welbekende Franse vestingbouwer Vauban. Hij adviseert de uitbouw van de prinselijke vloot en publiceert een werk over plaatsbepaling ter zee, wat tot een correcte navigatie moet leiden bij verre zeereizen.
Hij formuleert beschouwingen over het gedrag van de burger, die hij burgerzin tracht bij te brengen, en over hoe de burgers - onder wie toen ook al veel migranten - zich moeten gedragen.
Zijn populairste uitvinding was een zeilwagen, gebouwd tussen 1600 en 1602.
In tegenstelling tot de meeste van zijn tijdgenoten schrijft Stevin overigens hoofdzakelijk in het Nederduits en niét in het Latijn.
Tot slot wordt in dit boek ook een hoofdstuk gewijd aan de oprichting van het standbeeld van Simon Stevin in Brugge op het naar hem vernoemd plein, en aan de perikelen rond dit initiatief.
Zijn populairste uitvinding was een zeilwagen, gebouwd tussen 1600 en 1602.
In tegenstelling tot de meeste van zijn tijdgenoten schrijft Stevin overigens hoofdzakelijk in het Nederduits en niét in het Latijn.
Tot slot wordt in dit boek ook een hoofdstuk gewijd aan de oprichting van het standbeeld van Simon Stevin in Brugge op het naar hem vernoemd plein, en aan de perikelen rond dit initiatief.
De auteurs slagen er met brio in de veelzijdigheid van duizendpoot Stevin aan te tonen. Het werd hoog tijd dat de figuur van deze wetenschapper, “de Leonardo da Vinci van de Lage Landen”, opnieuw onder de aandacht wordt gebracht. De benadering door verschillende auteurs, elk vanuit hun eigen perspectief, biedt zeker een meerwaarde aan het werk. Wel zijn er wellicht onvermijdbare overlappingen. Zo worden zijn jeugd en afkomst tweemaal beschreven.
Dit is een verzorgde uitgave, ze is rijkelijk geïllustreerd. De tijdlijn waarbij de levensloop van Simon Stevin gekoppeld wordt aan de voornaamste gebeurtenissen in de algemene en Brugse geschiedenis vormt een bijzonder interessante aanvulling.
Meer van Ignace Claessens
