7 oktober 2020
Terug naar Birkenau
´Een van de twee vrouwen pakt mijn arm, ik ben naakt. Ze tatoeëert me: nummer 78599. Er zijn erbij, schijnt het, die het uitgillen van pijn, de verbazing, de schrik. Ik weet niet eens of het pijn doet, zo sterk, zo schrijnend is de schaamte voor mijn naaktheid. Iets anders voel ik niet.’
Het was er opnieuw onmiddellijk, dat zware gevoel in de maag bij het lezen van deze beknopte uitgave. Net zoals bij het boek Bij ons in Auschwitz van Arnon Grunberg dat ik hier nog niet zo lang geleden besprak. Je zou willen dat je fictie las, maar dat is het helaas niet. De negentienjarige Frans-Joodse Ginette Kolinka werd, onwetend van wat haar te wachten stond, samen met haar vader, broer en neef op een mensonterende manier naar Birkenau gedeporteerd. Bij aankomst raakt ze hen al meteen kwijt, samen met haar waardigheid. En al heel snel ook die onwetendheid.
Wat volgt is opnieuw een gruwelijk relaas van een moeilijk te vatten kwalijke episode uit onze geschiedenis. Nog maar eens een verschrikkelijk verhaal, nog maar eens een nuttige getuigenis. Uitgaves over concentratie- en vernietigingskampen blijven relevant. Omdat de rechtstreekse getuigen wegvallen, maar vooral als wat verplicht leesvoer zou moeten zijn voor ontkenners, vergeetachtigen en onwetende jeugd.
Dit dunne boekje leest, ondanks de loodzware inhoud, merkwaardig vlot en is bijgevolg uitermate geschikt voor een breed publiek en vooral om gebruikt te worden in middelbare scholen.
Sophia De Wolf
Wat ik geleerd heb en wat me bijblijft uit beide boeken is dat gehaaidheid in de concentratiekampen noodzakelijk gedrag was om te overleven. Met beleefdheid, voorkomendheid en het laten voorgaan van het welbevinden van je lotgenoten haalde je het niet. Ginette Kolinka heeft vooral een heel grote dosis geluk gehad. Samen met journaliste Marion Ruggieri reconstrueert ze haar persoonlijke herinneringen aan de kou, de honger, de haat, de wreedheid en alles wat ze er meemaakte.
Het is al zó verschrikkelijk erg dat dergelijke verhalen werkelijkheid geweest zijn, nog erger is dat ze dezer dagen blijkbaar meer dan ooit noodzakelijk verspreid moeten worden. Ginette Kolinka deelt al sinds het begin van deze eeuw haar ervaringen met Franse scholieren. Nu is er ook dit boek. Boeken over dit onderwerp zijn níet overbodig. Ze draagt het heel passend op aan ‘al mijn kameraden die niet zoveel geluk hebben gehad als ik’.
Meer van Sophia De Wolf
