Toon en Hein zijn geboren in 1945, en 73 jaar oud bij het schrijven van het boek. Ze komen, met vader Henri Van den Brempt, lid van de Waffen-SS en moeder Lies, secretaresse van Junclaus, het Duitse hoofd van de Belgische SS, uit een “zwart nest”. Ook de rest van de familie, zowel aan vaders- als aan moederszijde, heulde mee met de vijand. Als hun ouders na de Tweede Wereldoorlog worden opgepakt, worden zij opgevoed door een tante en verblijven ze in pleeggezinnen.

In het boek vertelt Hemmerechts het verhaal van de collaborerende familie, rekening houdend met de gevoeligheden van de betrokkenen. Hierdoor is het boek geen roman: ze verwoordt de gesprekken met de tweeling. Maar ze brengt ook geen historisch realistisch verhaal, er is te weinig (of geen) wetenschappelijk onderzoek naar de achtergronden van de uitspraken gedaan. Ze getuigt ook zelf over haar gebrek aan voorkennis, wat verholpen had kunnen worden als ze zich vooraf had gedocumenteerd met boeken die over de collaboratie zijn verschenen. Onzorgvuldigheden, die jammer genoeg een schaduw werpen over het opzet, zijn hiervan in elk geval het resultaat.

In het laatste deel van het boek gaat Hemmerechts sterk de moraliserende toer op. Ze heeft uiteraard gelijk, maar nu komt het te belerend over. Haar besluit over de gruwelijke oorlog is dat nazi-Duitsland het nooit alleen had kunnen doen. Er was in alle landen medewerking van bereidwillige meelopers. Over de Vlaamse SS-leden zegt ze dat die zelfs erger waren dan de Duitsers. Zij vonden de Duitsers zelfs te laks tegenover de “terroristen” van het verzet. De auteur stelt ook vast dat de Vlaamse zaak bij de meesten niet op de eerste plaats kwam, het ging wel degelijk over Hitler en het fascisme en de wens naar een Nieuwe Orde.

Daartegenover benadrukt Hemmerechts de moed van Hein en Toon om zich af te zetten tegen de ideeën van hun familie. Helaas heeft Hemmerechts dan weer niet de moed om tegen hen in te gaan als zij zeggen dat Hitler een van de eersten was die sociale wetten en een sociale verzekering heeft ingevoerd. Ze gaat vér in de verdediging van de broers wanneer deze de feiten die door hun familie werden gepleegd minimaliseren, ontkennen of vergoelijken.

De auteur tekent op: niemand is helemaal goed, niemand is helemaal slecht; ook omstandigheden spelen een rol. Zo krijgen we inzicht in de dagelijkse en familiale aspecten binnen de subcultuur van de extreme collaborateurs tijdens en ook nog na de Tweede Wereldoorlog.

Ook de vaak gehoorde stelling dat de collaborateurs idealisten waren, weerlegt ze in haar boek.

Dat de naoorlogse repressie onrechtvaardig optrad, ontkracht ze door informatie gebaseerd op de dossiers die ze kon inzien.

Dit boek van Kristien Hemmerechts mist voor mij echter vooral overtuigingskracht. Enerzijds zorgt de auteur voor een aaneenschakeling van feiten die jou als lezer in de waan brengen dat je een wetenschappelijk onderzoek aan het lezen bent, zoals Maurice De Wilde er vanaf 1973 publiceerde. Maar dit klopt niet, want daarvoor ontbreekt het aan diepgang en heeft de auteur onvoldoende de beschreven gebeurtenissen nagekeken op hun waarachtigheid. Anderzijds vind je in dit boek een verhaal over twee innemende, progressieve zeventigers die categoriek afstand nemen van het oorlogsverleden van hun ouders, maar verder mild blijven en geen spoor van wrok tonen.

De mengeling van die twee stijlen stelt teleur en komt de geloofwaardigheid niet ten goede. Het verhaal ontwikkelt zich als een rookgordijn tussen de lezer, de twee protagonisten en de historische waarheid. Misschien was het inleven in de gebeurtenissen en het emotiegehalte van Kristien Hemmerechts te groot om ruimere objectiviteit na te streven.