11 juni 2020
Racisme in Amerika. 400 jaar geschiedenis van de rassendiscriminatie
Met de dood van George Floyd op de achtergrond kwam dit boek net op tijd om mij een historische blik te geven over het racisme tegenover de Afro- Amerikanen in de Verenigde Staten. Wanneer ik de vergelijking maak met de vele krantenartikels dan is dit boek degelijk, maar soms moeilijk leesbaar.
Naast het verhaal is het ook een bron voor documentatie met veel voetnoten, een lijst met de presidenten van de Verenigde Staten, de relevante amendementen uit de grondwet en een uitgebreide literatuurlijst.
_Begrippen en kader
Als je het boek openslaat, kom je meteen tot een zeer belangrijk deel van het boek: de definitie van het begrippenkader. De auteur preciseert meteen de wellicht te commerciële titel van het boek: het gaat over racisme en xenofobie in de Verenigde Staten van Amerika. Een racist groepeert de mensen op basis van huidskleur, waarbij de blanken bovenaan staan. Hij / zij negeert de opvatting dat er maar één ras bestaat: het menselijk ras. Bij xenofobie worden de mensen geordend volgens culturele afkomst, waarbij het westerse ras bovenaan wordt geplaatst.
Impliciet wordt de geschiedenis in dit boek beperkt tot de geschiedenis van de Afro-Amerikaanse bevolking in de VS - andere groepen zoals de Hispano’s of de mestiezen komen niet aan bod. De oorspronkelijke inwoners, de indianen, worden behandeld in de proloog.
Een tweede opmerking is dat xenofobie een fobie is, met andere woorden een onverklaarbare angst uit je onderbewustzijn waarvoor je best in therapie kan gaan.
In de inleiding komt ook een stukje uit België en Nederland, om aan te tonen dat racisme ook in ons land een probleem is.
Impliciet wordt de geschiedenis in dit boek beperkt tot de geschiedenis van de Afro-Amerikaanse bevolking in de VS - andere groepen zoals de Hispano’s of de mestiezen komen niet aan bod. De oorspronkelijke inwoners, de indianen, worden behandeld in de proloog.
Een tweede opmerking is dat xenofobie een fobie is, met andere woorden een onverklaarbare angst uit je onderbewustzijn waarvoor je best in therapie kan gaan.
In de inleiding komt ook een stukje uit België en Nederland, om aan te tonen dat racisme ook in ons land een probleem is.
_Wetten en hun uitvoering
Toen de Engelse kolonisten zich in Amerika vestigden, waren er geen wetten. Er was ook geen uitgebreid ambtenarenkorps om de wetten uit te voeren, meestal vroeg de sheriff de hulp van de inwoners om een vonnis uit te voeren. In die context worden de jacht op slaven en de lynchpartijen mogelijk. Met het tweede amendement op de grondwet - Iedere burger heeft het recht om zichzelf en zijn bezittingen te verdedigen” - werd de basis gelegd voor de wapenwet. Een probleem dat tot op vandaag de Verenigde Staten verdeeld.
In deel I worden de wortels van het Amerikaanse racisme beschreven: de slavencodes (Slave Codes), de onafhankelijkheidsverklaring en de Amerikaanse grondwet. Dit deel is een beetje taai voor een niet-jurist. Toch blijft het bevattelijk, al had ik graag iets meer emotie in de teksten gezien. Verderop in het boek komt de verontwaardiging wél aan bod.
In deel I worden de wortels van het Amerikaanse racisme beschreven: de slavencodes (Slave Codes), de onafhankelijkheidsverklaring en de Amerikaanse grondwet. Dit deel is een beetje taai voor een niet-jurist. Toch blijft het bevattelijk, al had ik graag iets meer emotie in de teksten gezien. Verderop in het boek komt de verontwaardiging wél aan bod.
_De burgeroorlog tussen noorderlijke en zuidelijke staten
Dit conflict tussen de Unie en de Confederatie was een conflict met veel dimensies: in het zuiden waren er grote boerderijen met veel slavenhandel, in het noorden waren er vooral kleine boerderijen.
Het feit dat de slaven ook meevochten in de burgeroorlog is een beetje onderbelicht, maar dit zal ook in de VS zo zijn.
In het boek komen de andere aspecten zoals de strijd tussen Democraten en Republikeinen, de registratiewet en de vernieuwing van het type oorlog en de wapenwedloop minder aan bod.
Een kaart had de visuele voorstelling van de burgeroorlog en de locaties bovendien kunnen verduidelijken.
Het feit dat de slaven ook meevochten in de burgeroorlog is een beetje onderbelicht, maar dit zal ook in de VS zo zijn.
In het boek komen de andere aspecten zoals de strijd tussen Democraten en Republikeinen, de registratiewet en de vernieuwing van het type oorlog en de wapenwedloop minder aan bod.
Een kaart had de visuele voorstelling van de burgeroorlog en de locaties bovendien kunnen verduidelijken.
_De transformatie van het racisme
In dit boekdeel wordt overtuigend aangetoond hoe het racisme via de opvoeding een onderdeel van de samenleving wordt en hoe de Apartheid een geïnstitutionaliseerd onderdeel van de staat wordt. Hier liggen de wortels van de problemen waarmee de Afro-Amerikanen vandaag moeten leven.
In vier jaar tijd zijn niet minder dan 1400 Afro-Amerikanen om het leven gekomen door het politiegeweld. Het fenomeen van lynching, groepen zoals de Ku Klux Klan en Jim Crow en de Jim Crow-wetten worden systematisch beschreven. Stilaan komt evenwel het verzet op gang vanuit de Afro Amerikaanse gemeenschap, met de Montgomery busboycot, Martin Luther King, de burgerrechtenbeweging en Black Power.
Interessant is dat ook de terugkeerbeweging naar Afrika in de uitgave aan bod komt.
In het boek wordt tevens de link gelegd met de twee criminaliseringsbewegingen van het Afro-Amerikaanse verzet. Alleen president Obama bracht wat rust, maar de politie had toen reeds de weg van het geweld gekozen.
Het boek eindigt met de Black Lives Matter-beweging, die vandaag luid van zich laat horen.
Meer van Lieven Vanhoutte
In vier jaar tijd zijn niet minder dan 1400 Afro-Amerikanen om het leven gekomen door het politiegeweld. Het fenomeen van lynching, groepen zoals de Ku Klux Klan en Jim Crow en de Jim Crow-wetten worden systematisch beschreven. Stilaan komt evenwel het verzet op gang vanuit de Afro Amerikaanse gemeenschap, met de Montgomery busboycot, Martin Luther King, de burgerrechtenbeweging en Black Power.
Interessant is dat ook de terugkeerbeweging naar Afrika in de uitgave aan bod komt.
In het boek wordt tevens de link gelegd met de twee criminaliseringsbewegingen van het Afro-Amerikaanse verzet. Alleen president Obama bracht wat rust, maar de politie had toen reeds de weg van het geweld gekozen.
Het boek eindigt met de Black Lives Matter-beweging, die vandaag luid van zich laat horen.
