16 maart 2020
Het erotisch experiment
Door een combinatie van de studie van literatuur, kunst, geschiedenis en sociologische context in verschillende culturen (landen, klassen, religies) zet de auteur een filosofisch experiment op die aantoont dat de meeste mensen, culturen zichzelf opsluiten in een eerder beperkt, eendimensionaal denken over seksualiteit. Hij probeert dit open te trekken door de lezer vanuit diverse invalshoeken naar ons denken over seksualiteit te laten kijken. De erotische fantasie en verbeeldingsdimensie spelen volgens hem een grote rol hierin.
Eerst iets over de opzet van het boek. Deel 1, Seksuele personages, handelt over verbeeldingskracht in relatie tot het persoonlijke. Deel 2, Erotische Atmosferen, gaat over het culturele aspect van erotiek in verschillende tijden en landen. In Deel 3 Experimentum Eroticum zoekt de auteur een opening van de erotische verbeeldingskracht op. Hij noemt het zelf het theoretische zwaartepunt van het boek.
Er is een uitgebreide literatuurlijst en een tweetal bladzijden voetnoten… en ook een inleiding van 10 bladzijden met veel referenties, die je misschien pas na het lezen van het boek zal snappen.
Er is een uitgebreide literatuurlijst en een tweetal bladzijden voetnoten… en ook een inleiding van 10 bladzijden met veel referenties, die je misschien pas na het lezen van het boek zal snappen.
_Deel I Seksuele personages
Hij start het eerste hoofdstuk met de visie van Foucault op de geschiedenis van de seksualiteit: volgens deze schrijver ontstaat in de 17de eeuw een nieuwe verhouding tot seks: men start vanaf dan met onderzoek en menselijk gedrag, verlangens, handelingen en seksuele entiteiten worden ingedeeld in categorieën.
De Boer vervolgt met ´seksuele personages´. Dit is een stuk over identiteit en hoe het te bepalen, over het kiezen, het vereenzelvigen met een bepaalde identiteit - wat zowel ruimte kan geven aan seksueel handelen en denken als ruimte beperken. ‘We verworden tot marionetten in ons eigen poppenspel’.
De Boer vervolgt met ´seksuele personages´. Dit is een stuk over identiteit en hoe het te bepalen, over het kiezen, het vereenzelvigen met een bepaalde identiteit - wat zowel ruimte kan geven aan seksueel handelen en denken als ruimte beperken. ‘We verworden tot marionetten in ons eigen poppenspel’.
Daarna komt een beschouwing over de mens en het ‘apparaat’, op basis van een boek van Giorgio Agamben die het heeft over allerlei invloeden in de omgeving van de moderne zogenaamd vrije mens. Het gaat over invloeden die sturen zonder dat de mens het beseft: instituties, social media, pers, porno, religies, …
Hij heeft het hierna over hoe de moderne mens alles onder controle wil hebben en het risico van erotiek en liefde tot een minimum probeert te herleiden door gebruik te maken van animatiefiguren, porno, datingsites… Dit doet hij aan de hand van ‘Ode aan de liefde’, een boek van de filosoof Alain Badiou, waarin deze onder andere de datingsite Meetic analyseert.
Hij heeft het hierna over hoe de moderne mens alles onder controle wil hebben en het risico van erotiek en liefde tot een minimum probeert te herleiden door gebruik te maken van animatiefiguren, porno, datingsites… Dit doet hij aan de hand van ‘Ode aan de liefde’, een boek van de filosoof Alain Badiou, waarin deze onder andere de datingsite Meetic analyseert.
Tot slot volgt een beschouwing over erotische zelfgerichtheid met als voorbeelden onder meer de Don Giovanni mythe (en de interpretatie hiervan door Kierkegaard), Markies de Sade, de figuur Van Norden uit een boek van Henry Miller, de figuur Tengo uit een boek van Murakami. Telkens elk in een volledig hoofdstuk.
_Deel 2 Erotische atmosferen
Dit hoofdstuk start met een beschouwing over de moderne erotische ruimte. De visies van Bacon, Lamettrie, Darwin en Freud die elk op hun manier menselijk gedrag verklaren door mechanische principes van oorzaak/gevolg, worden besproken. Concrete voorbeelden worden gehaald uit allerlei pornofilmpjes.
Daarna komt een stukje geschiedenis over het erotisch toneel in de middeleeuwen en de Renaissance, periodes met een rijke verbeelding, ook op erotisch vlak. Mensen dachten toen overigens dat demonen, engelen, heksen en satyrs echt bestonden. Als voorbeeld wordt de verzoeking van Sint-Antonius beschreven aan de hand van (onder andere) een boek van Flaubert, Celestiale erotiek in Corpus Hermeticum, een basiswerk van een soort esoterische school (de zon, maan, sterren en andere hemellichamen beschouwden ze als god) en mystici zoals Theresa van Avila, Mechtild von Magdeburg, Tristan en Isolde, Ibn Arabi,… Ook erotiek in het oude Egypte komt aan bod, naast die van het oude China en van India (tantra in boeddhisme en in hindoeïsme).
Het tweede hoofdstuk eindigt met enkele voorbeelden van demonische en profane aspecten van volkserotiek uit verschillende culturen: het demonische in Apollo en Daphne bij Ovidius, de god Kali in India, de vos in China, heksensabatten in de middeleeuwen; de volkserotief en profanatie in de Canterbury Tales van Chaucer, de Decamerone van Boccaccio, de Kamasutra, de verhalen van Duizend-en-één nacht.
Het tweede hoofdstuk eindigt met enkele voorbeelden van demonische en profane aspecten van volkserotiek uit verschillende culturen: het demonische in Apollo en Daphne bij Ovidius, de god Kali in India, de vos in China, heksensabatten in de middeleeuwen; de volkserotief en profanatie in de Canterbury Tales van Chaucer, de Decamerone van Boccaccio, de Kamasutra, de verhalen van Duizend-en-één nacht.
_Deel 3 Experimentum Eroticum
Naast een synthese geven waarbij hij duidelijk maakt dat de vorige twee hoofdstukken het eigen erotische kader kunnen openbreken, probeert de auteur tot slot een pleidooi te houden voor de combinatie van denken en doen, ook op het erotische vlak.
Het boek geeft een goed overzicht van erotische literatuur en kunst in verschillende tijden en culturen. De schrijver maakt bovendien originele vergelijkingen. In het boek stond veel wat ik nog niet wist. Dit gebeurt wel in doorlopende tekst met weinig alinea-indeling, wat het soms niet makkelijk maakt om ‘de draad’ te volgen van de gedachtegang van de auteur. Hij maakt vluchtig wel wat reclame voor tantra yoga.
Meer van Veerle Deconinck
Het boek geeft een goed overzicht van erotische literatuur en kunst in verschillende tijden en culturen. De schrijver maakt bovendien originele vergelijkingen. In het boek stond veel wat ik nog niet wist. Dit gebeurt wel in doorlopende tekst met weinig alinea-indeling, wat het soms niet makkelijk maakt om ‘de draad’ te volgen van de gedachtegang van de auteur. Hij maakt vluchtig wel wat reclame voor tantra yoga.
