6 februari 2020
De odyssee van Mohamed, Mohamed El Bachiri
Ik kreeg onlangs dit piepklein, handig vestzakboekje, toegestuurd. Ik zou het net zoals zoveel andere gelijkaardige werken, ik ben de tel kwijt, eventjes recenseren. David Van Reybrouck - ik ken hem onder andere van hét standaardwerk over onze ex-kolonie Congo - tekende op, en meteen was mijn aandacht gescherpt.
Dit werd niettegenstaande het klein formaat een voltreffer, en zo rond de middag was het boekje al uitgelezen. Sterker nog, ik ging meteen ook het eerste werkje van dezelfde schrijver, ‘Een jihad van Liefde’, halen. ´s Avonds was ook dàt boekje uitgelezen en gesmaakt.
Mohamed El Bachiri is een Belgische Marokkaan, of is het andersom, van de eerste generatie met een volwaardig Belgisch geboorteattest. Hij is een eenvoudige man, metrobestuurder en gehuwd met Loubna. Zijn roots liggen in het Rifgebergte - een stugge berber dus met een eigen taal, het Tamazight - terwijl zijn vrouw afkomstig is uit Salé in de buurt van Rabat, waar de mensen opener zijn. ‘Ze was ook moslim, maar ze droeg geen sluier, ze vond dat niet noodzakelijk voor haar levenspad’.
Ze krijgen drie kinderen en leiden een heel onopvallend leventje in Schaarbeek. Loubna geeft gymles in de islamitische Al-Ghazalischool, terwijl Mohamed zijn metrostel bestuurt in de ondergrond van de hoofdstad.
Die avond op 21 maart 2016 kust hij haar voor het slapengaan nog eventjes liefdevol op de schouder. Het is de laatste keer!
Ze krijgen drie kinderen en leiden een heel onopvallend leventje in Schaarbeek. Loubna geeft gymles in de islamitische Al-Ghazalischool, terwijl Mohamed zijn metrostel bestuurt in de ondergrond van de hoofdstad.
Die avond op 21 maart 2016 kust hij haar voor het slapengaan nog eventjes liefdevol op de schouder. Het is de laatste keer!
24 uur later is ze omgekomen in het metrostation van Maalbeek en is het leven van Mohamed en de kinderen een puinhoop. Hij verzamelt zijn gedachten en gevoelens en besluit om een boodschap te brengen. Het wordt niet een boodschap van haat en wraak, maar wel van liefde en begrip. Hij haalt de media en alles komt in een stroomversnelling terecht.
Zijn boekje ‘Een jihad van Liefde’ wordt in meerdere talen vertaald, wordt onder meer gelezen door de paus en de koning van Marokko. De eenvoudige man verschijnt in praatprogramma’s en zijn verzoenende woorden klinken zelfs in New York voor de Verenigde Naties. Er komt nadien ook nog een vervolg, ‘De odyssee van Mohamed’. Ik lees dit werkje tot tweemaal toe en stop het in mijn uniformjas. Kan van pas komen in de gevangenis (waar ik werk)!
In ‘De odyssee van Mohamed’ heeft hij het over zijn eigen odyssee, zijn jeugd, zijn frustraties maar ook zijn visie op oplossingen en een betere wereld. De politiecontroles, de pesterijen en vooral het gevoel er niet bij te horen achtervolgen hem nog steeds, zelfs nu na wat hem en zijn gezin is overkomen. Te laat komen op een afspraak met minister Geens omdat hij er alweer wordt uitgehaald door overijverige politieagenten. ‘Op het ministerie leg ik uit waarom ik te laat bij minister Geens ben, en hij verontschuldigt zich. Dat is aardig van hem, maar ik wil geen excuses van de minister. Ik wil gewoon correct behandeld worden.’
Na de aanslagen en nog afgezien van het leed en de pijn, gaat het echt niet goed met Mohamed. ‘Achteraf bezien denk ik dat ik misschien niet het ideale uiterlijk had om slachtoffer te zijn. Veel empathie of een voorkeursbehandeling was niet voor ons weggelegd, waarschijnlijk omdat ik er eerder uitzag als een terrorist dan als een slachtoffer.’
En toch, niettegenstaande wat deze man meemaakte, doet hij in dit boekje een ernstige poging om te begrijpen, te herstellen en vooral anderen te inspireren. ‘Ik ben maar een doodgewone man die de duisternis heeft leren kennen, die leeft met verdriet maar voor het voetlicht is gebracht.’
In het hoofdstuk Scherven van de spiegel heeft hij het met trots over de islam van Bagdad en Al-Andalus, de filosofie van Socrates, Protagoras, Epicurus en Amin Maalouf. Hij gaat geen enkel heikel punt uit de weg, en waar zovelen zich onnodig druk over maken, blijken zijn eigen antwoorden verbazend eenvoudig, bijna humanistisch. Homoseksualiteit binnen de islamitische gemeenschap, de waardigheid van de vrouw, onverdoofd slachten en jawel, zelfs bezorgdheid om het klimaat en de wereld die we samen delen; zijn visie is verfrissend.
Ook heel verfrissend (en vooral na negatieve ervaringen met arrogante imams, verstikkende dogma’s en geradicaliseerde geloofsgenoten die beweren het allemaal veel beter te weten) zijn de positieve verwijzingen naar precies diezelfde islam. ‘We hoeven geen beloning te verwachten of straf te vrezen in het hiernamaals om een goed mens te zijn. Rabia al-Basra, een soefivrouw uit de achtste eeuw, een mystica, liep met een fakkel en een emmer water door de straten van Basra en verkondigde luid en duidelijk: “Ik trek eropuit om het paradijs in brand te steken en de hel te blussen, zodat die twee sluiers verdwijnen.”
Ik heb dit boekje heel aandachtig gelezen en raad het iedereen aan die op een heel eenvoudige manier wil weten wat er omgaat bij die Belgen die het door alleen hun uiterlijk nog een stuk moeilijker hebben gekregen na de aanslagen. ‘Maar nu wordt een jongen van twintig er meteen van verdacht én crimineel én terrorist én vluchteling te zijn, het hele pakket! Hij krijgt alle verdenkingen ineens op z’n bordje, alstublieft.’
Michel Ackaert
_Herinnering
Op 22 maart 2016 en net terug uit Sri Lanka, gelukkig in de aankomsthal als de bommen afgaan, zit ik na enkele uren zwerven door de kille straten van Zaventem eindelijk in onze transfer-taxi op weg naar Brugge. Ik was op amper een meter beton van het drama en krijg pas nu de meeste informatie via de autoradio. Niet alleen in de luchthaven maar ook in het station van Maalbeek zijn bommen ontploft, en ook daar zijn heel wat mensen omgekomen. ‘Loubna!’
Nu ga ik meteen ook nog dat andere boekje, ‘Een jihad van liefde’, voor de tweede maal lezen.
‘Zij wachten op het einde van de wereld,
ik wacht op het begin van de menselijkheid.’
(Youssoupha, Polaroïd Experience)
Meer van Michel Ackaert
‘Zij wachten op het einde van de wereld,
ik wacht op het begin van de menselijkheid.’
(Youssoupha, Polaroïd Experience)
