22 augustus 2019
De eeuw van Xi
Stefan Blommaert (° 1958) is een Vlaamse journalist. Hij studeerde Hedendaagse Geschiedenis aan de VUB. In 1984 kwam hij in dienst bij het radionieuws van de toenmalige BRT, een jaar later stapte hij over naar televisie. Hij deed verslaggeving voor en was tevens presentator van ‘Het Journaal’.
Blommaert specialiseerde zich in de geschiedenis en de actualiteit van Oost-Europa. Van 1993 tot 1994 was hij correspondent in Moskou. Van 2012 tot 2014 werd hij de vaste correspondent vanuit het Chinese Peking.
In ‘De eeuw van Xi’ vraagt Blommaert zich af hoe we moeten reageren op de toenemende invloed van China. Hoe zal China onze toekomst bepalen? Blommaert vertelt hier op meeslepende wijze de verhalen die ons kunnen helpen om beter te begrijpen wat er met China aan het gebeuren is.
In ‘De eeuw van Xi’ vraagt Blommaert zich af hoe we moeten reageren op de toenemende invloed van China. Hoe zal China onze toekomst bepalen? Blommaert vertelt hier op meeslepende wijze de verhalen die ons kunnen helpen om beter te begrijpen wat er met China aan het gebeuren is.
Het boek schetst een vrij allesomvattend beeld van het huidige China. Je krijgt een duidelijk, maar ook genuanceerd beeld van hoe de gewone Chinees zijn wereld ervaart. De reportages zijn van een journalist die de maatschappij van binnenuit leerde kennen. Blommaerts ervaringen met de praktische kant van de Chinese maatschappij zorgen bovendien voor een erg kleurrijk beeld.
Een eenduidige ‘tekening’ van China maken, is evenwel niet mogelijk - zowel door de omvang van het land als de grootte van de bevolking. In tien hoofdstukken maakt de auteur in deze uitgave detailstudies die ons toch moeten helpen een beter zicht te krijgen op dit land en zijn bevolking.
Blommaert volgt de Chinese leider Xi al sinds november 2012. Deze is sindsdien steeds machtiger geworden via de juiste connecties, door in de luwte te werken, en vooral door geen fouten te maken. Nu is hij erin geslaagd levenslang partijleider, president en legerleider te worden. Dit boek gaat echter niet in de eerste plaats over Xi, maar behandelt in algemene zin het hedendaagse China.
Eigenlijk begint het boek in 1989, wanneer Blommaert voor het eerst in China is en de sfeer in mei op het Tiananmenplein meemaakte. In 2014 – 25 jaar later – is hij er opnieuw en start zijn boek. In de tien hoofdstukken krijg je vervolgens zowel het verhaal van de westerse verslaggever als dat van de Chinese inwoners. We krijgen voorbeelden van de macht van de communistische partij. Blommaert verwoordt onder andere hoe Xi de campagne tegen corruptie opstart en stuurt. Het deel over de censuur op pers en internet klinkt bekend, maar ook hier zorgt Blommaert voor de nodige kanttekeningen, waarvoor hij uit zijn praktijkervaring put. Hij zorgt ervoor dat je in de eerder korte hoofdstukken toch heel wat informatie krijgt. Tegelijkertijd blijf je echter op je honger zitten en kan je enkel vermoeden dat de auteur nog heel wat méér zou kunnen vertellen.
Blommaerts ervaring is ruim en hij weet te boeien, bijvoorbeeld met een hoofdstuk over geloof en bijgeloof of met een over het Chinese economische wonder. Waar het past illustreert hij zijn verhaal met veelbetekenende cijfers die hij steeds relativeert met opgave van cijfers uit het westen.
De auteur is op zijn best als hij het verhaal kan doen over de Chinese geneeskunde of over de hoge prestatiedrang bij de Chinese scholieren. Uiteraard komt ook het thema milieu aan bod, en ook hier beschrijft hij de enorme verwezenlijkingen van de Chinese overheid, maar stipt hij tegelijkertijd aan dat er nog een lange weg af te leggen valt.
De spanningen met Japan en Taiwan boezemen Blommaert trouwens wel degelijk angst in, en een oplossing lijkt niet direct voor de hand te liggen.
De spanningen met Japan en Taiwan boezemen Blommaert trouwens wel degelijk angst in, en een oplossing lijkt niet direct voor de hand te liggen.
Het boek eindigt met de ondertussen bekende Nieuwe Zijderoute, een miljardenproject dat China moet verbinden met de andere werelddelen om aldus de handel te bevorderen. Hij vergelijkt het met een soort maxi-Marshallplan, maar met leningen in plaats van schenkingen.
De auteur stelt vast dat onze perceptie van de Chinese realiteit vaak erg gedateerd is. Hij denkt niet dat ‘de Belg’ minder belangstelling toont voor de (Chinese) wereld, wél dat deze stiefmoederlijk wordt behandeld doordat er amper buitenlandse correspondenten voor de Belgische media overblijven. De vaagheid die hieruit volgt, wordt soms misbruikt om verouderde of foute opinies in stand te houden.
Dit boek kun je beschouwen als een poging om China op een heldere manier dichter bij ons te brengen. Blommaert geeft een degelijk, evenwichtig en kritisch beeld van China, waarin heel wat aspecten aan bod komen. Hij heeft een vlotte schrijfstijl, gebruikt een duidelijke taal en beschikt over een rijke woordenschat.
Xi komt als persoon minder aan bod dan de titel doet vermoeden, maar we komen des te meer over “zijn” land te weten. En dat China dichterbij komt, is een niet te verwaarlozen feit.
Tot slot een kritische opmerking. Een verklarende lijst van de gehanteerde Chinese begrippen en een (of meer) kaartje(s) van China hadden kunnen helpen om te weten wáár de auteur zijn verhaal precies situeert.
Meer van Paul Van Aelst
