6 mei 2019
De nieuwe wereldorde. Hoe China sluipenderwijs de macht overneemt.
Er komt een nieuwe wereldorde, geleid door China. Of althans met Chinese karakteristieken. Dat is de teneur in het jongste boek van Rob de Wijk, hoogleraar internationale betrekkingen aan de Universiteit Leiden en oprichter van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies.
En zoals de ondertitel aangeeft, zal dat sluipenderwijs gebeuren. Niet direct op agressieve, maar op handige wijze, gebruik makend van de op til zijnde machtsverschuivingen op het wereldtoneel. En het zal snéller gaan dan we denken. Zodanig zelfs dat China haar doelstellingen eerder zal bereiken dan wat president Xi Jinping in 2017 op het negentiende partijcongres aankondigde, zo gelooft de auteur.
Nochtans gaat de eerste helft van het boek niet zozeer over China. Daarin beschrijft de auteur binnen een historische context hoe wereldordes opkomen en terug te niet gaan. Hoe de huidige wereldorde van binnenuit wordt aangevallen en daarmee de opkomst van China wordt geholpen. En vooral dat het land dat de huidige wereldorde heeft gecreëerd, nu de grootste sloper ervan is geworden. Daarbij verwijst hij natuurlijk naar de protectionistische politiek van de Amerikaanse president Donald Trump. Tenslotte belicht de Wijk het Rusland van Vladimir Poetin dat door de opkomst van China en het Westerse machtsverval op opportunistische wijze de huidige wereldorde tracht te ontregelen.
Het tweede deel richt de schijnwerpers op China zélf. Hoe dat land over de buitenwereld denkt, komt pas aan bod in hoofdstuk 7. De groeiende assertiviteit van China en de concrete stappen die het land neemt om uit te groeien tot een mondiale militaire supermacht worden besproken in de twee volgende hoofdstukken.
In deel 3 bewijst Rob de Wijk dat China absoluut van plan is om de wereldorde naar zijn hand te zetten, met name door middel van een serie doordachte initiatieven die de afgelopen jaren zijn gelanceerd. Daarbij vormen de “nieuwe zijderoutes” het belangrijkste project: China poogt ermee landen economisch en dus ook politiek aan zich te binden.
Maar de belangrijkste vaststelling van Rob de Wijk is wel dat het land dat de “vierde industriële revolutie“ - de omslag naar 5G-netwerken, Internet of Things, machine learning, nanotechnologie, kunstmatige intelligentie, supercomputers, 3D-printen, enz. - wint, de wereldorde zal bepalen.
In hoofdstuk 11 verklaart hij nog waarom China thans de beste kaarten heeft om deze strijd van de Verenigde Staten te winnen.
Maar de belangrijkste vaststelling van Rob de Wijk is wel dat het land dat de “vierde industriële revolutie“ - de omslag naar 5G-netwerken, Internet of Things, machine learning, nanotechnologie, kunstmatige intelligentie, supercomputers, 3D-printen, enz. - wint, de wereldorde zal bepalen.
In hoofdstuk 11 verklaart hij nog waarom China thans de beste kaarten heeft om deze strijd van de Verenigde Staten te winnen.
In het slothoofdstuk legt Rob de Wijk in tien punten uit wat een wereldorde met Chinese karakteristieken precies zou betekenen. Met toevoeging van de sussende woorden dat China weliswaar niet de hele wereld onder controle zal krijgen, net zoals het machtige Amerika dat na de Tweede Wereldoorlog niet kon. Om te eindigen met een pleidooi voor een meer constructieve, op wederzijdse belangen gebaseerde samenwerking tussen de Europese Unie en de V.S., meer strategisch denken en het voor het uitzetten van een gezamenlijk koers. Om het tij te keren dus, zodat het Westen nog steeds zeggenschap over zijn eigen toekomst behoudt…
Dit is een fascinerend, verhelderend en stevig onderbouwd werk dat je in één ruk verslindt, niet zonder je na het dichtslaan ervan zorgelijk achter de oren te krabben.
Meer van Marc De Bock
