Over bomen en mensen. Geschiedenis en toekomst van ons klimaat   /    /   Op 23 maart 2023 – een datum die zich makkelijk laat onthouden – gaf Valerie Trouet de vijfde lezing ter nagedachtenis van veelzijdig humanist Karel Poma (1920-2014). Trouet is gelauwerd professor dendrochronologie aan de universiteit van Arizona, maar zette in januari dit jaar deze job op pauze. Dat deed ze om de functie van wetenschappelijk directeur van het nieuw opgerichte Belgisch Klimaatcentrum op zich te nemen (wat u gegeven de brede nieuwsdekking niet zal zijn ontgaan). 29 juli 2023

De mierenmens   /    /   Een boek – of eerder een uit de hand gelopen essay van net geen 150 bladzijden – dat aanvangt met de volgende rake woorden heeft voor mij al half gewonnen. “Mensen zijn vreemde dieren. We zijn het enige dier met een hoog ontwikkeld denkvermogen en, alsof dat nog niet genoeg is, gebruiken we dat om te denken dat we geen dier zijn, maar iets anders.” De schrijver ervan, Jelle Reumer, is bioloog en emeritus-hoogleraar paleontologie (Universiteit Utrecht). 9 januari 2023

Het plein en de toren: Verborgen netwerken uit de geschiedenis.   /    /   De Britse historicus Niall Ferguson hoeft geen onbekende te zijn. De echtgenoot van Ayaan Hirsi Ali doceert aan verscheidene gerenommeerde universiteiten en schrijft wereldwijde bestsellers, waaronder “Empire: How Britain Made the Modern World” (2003), “Civilization: The West and the Rest” (2011) en de biografie van Henry Kissinger (2015). Kissinger was als minister van Buitenlandse Zaken onder Nixon en Ford in zijn tijd “waarschijnlijk de invloedrijkste persoon in de wereld,” volgens Ferguson. Het uitpluizen van het globale politieke achterkamernetwerk van Kissinger voor diens biografie gaf later de aanleiding voor dit boek. Want, stelt Ferguson, “zowel mijn research als de ervaring leert me dat we op onze hoede moeten zijn voor de tirannie van het archief. Veel grote veranderingen in de geschiedenis zijn voortgekomen uit informeel georganiseerde groepen die nauwelijks zijn gedocumenteerd.” 17 mei 2022

Supermens: Ben jij klaar voor een upgrade?   /    /   Het menselijke verlangen naar zelfverbetering is van alle tijden. En dan gaat het niet alleen over het genezen van zieken. Supermensen met dierlijke lichamen en dito krachten of zelfs halfgoden verschijnen in zowat alle verhalen, van het Gilgamesj-epos tot de huidige kaskrakers starring bat of spiderman. 10 november 2021

Vuur, taal, schoonheid, tijd. Hoe culturele evolutie de mens heeft gevormd   /    /   Brits wetenschapper en freelancejournaliste Gaia Vince schreef zich in enkele jaren tijd een weg naar de wereldtop, en zal ook in de toekomst nog van zich laten horen. 17 juni 2021

Pessimisme is voor losers. Op de rand van een nieuwe tijd   /    /   In anderhalf jaar tijd (april 2018 tot december 2019) schreven auteur Joris Luyendijk en econoom Kees van Lede – beide bekende Nederlanders – elkaar 27 brieven. Luyendijk neemt daarbij de rol op van de kritische of zelfs cynische tot pessimistische filosoof-vragensteller, terwijl van Lede de ervaren kapitalist, maar ook de praktische vooruitgangsoptimist belichaamt. 4 februari 2021

Wij zijn ons lichaam. Wat sport en beweging ons vertellen over menselijk gedrag   /    /   Aldo Houterman is Amsterdams docent filosofie en fervent wielrenner. In dit debuut ´Wij zijn ons lichaam´ tracht hij Dick Swaabs these getiteld ´Wij zijn ons brein´ (2010) te weerleggen. 23 november 2020

Hoop. 100 wetenschappers, kunstenaars en ondernemers vertellen wat hun hoop geeft   /    /   ‘Hoop’ is het vijfde boek uit de serie “Nederland in ideeën” waarin (bijna) jaarlijks “rond de 100 toonaangevende Nederlandse denkers samen komen rondom 1 curator en 1 thema”. 14 oktober 2020

Het goede in de mens. De evolutionaire wortels van onze samenleving   /    /   ’Het goede in de mens’ viel in mijn brievenbus toen ik net drie andere, gerelateerde werken had gelezen. Vooral de link met Bregmans ’De meeste mensen deugen’ (2019) – nu al een bestseller in onze contreien – lijkt het grootst. Het lijkt alsof Bregman zich liet inspireren door Christakis’ boek, dat een half jaar eerder verscheen. 19 maart 2020

Iedereen aan de robot! Hoe robots onze economie en democratie gaan redden   /    /   Trendwatcher en futurist Marcel Bullinga geeft ons in dit boek de keuze uit 2 toekomstscenario’s op basis van ‘robots’. Het ene scenario bestaat uit de hedendaagse aanwas van de negatieve gevolgen van de industriële revolutie, het andere uit een nieuwe renaissance met meer individuele vrijheid en democratie. 16 december 2019