22 januari 2019
Drie stemmen. Een kankermonoloog van en door Céline Broeckaert
"Zij is alles voor mij, zij behoort niet te lijden. Mijn lijf, 't is het hare, maar nu sputtert het tegen. Zij heeft zijden dijen, dat verdient niet die pijnen. Verklaar mij 't fenomeen van dat terribel oestrogeen. Geef mij woorden, geef mij dingen, die haar niet tot tranen dwingen, geef mij slechts wat haar doet zingen als we in elkaar verdwijnen. Enkel haar kan ik beminnen, zelfs ook met één borstje minder …" [fragment]
Het monstertje kanker heeft veel vrienden en familie van me gestrikt en jammer genoeg ook opgeslokt … Mijn moeder kreeg borstkanker toen ik 18 was. Sommigen zijn er niet meer, anderen maken het best tot oppergoed. Mijn moeder is er nog. Ikzelf ben gezond.
Tegelijk, of in dat kielzog, was ik jarenlang buddy voor jongeren met kanker. Mijn laatste buddy-meisje, even oud als ik, is vorig jaar overleden nadat ze van een hersentumor was hervallen en ik haar het hele palliatieve proces heb bijgestaan. Machteloos toekijken is voor mij nooit een optie geweest. Ik wil die onmacht, dat verdriet en kleine sterven omzetten in iets positiefs, iets constructiefs. De stukjes die uit de puzzel zijn verdwenen, terug opkleuren. Ik wil handvaten aanreiken waar ook anderen iets mee zijn en verder op kunnen bouwen. Vanuit mijn eigen taal en leefwereld en achtergrond.
Het is zinvoller de realiteit te omarmen en te zien als een bondgenoot waarmee we moeten leren samenleven. Hoe nukkig en wreed hij ook is.
Tegelijk, of in dat kielzog, was ik jarenlang buddy voor jongeren met kanker. Mijn laatste buddy-meisje, even oud als ik, is vorig jaar overleden nadat ze van een hersentumor was hervallen en ik haar het hele palliatieve proces heb bijgestaan. Machteloos toekijken is voor mij nooit een optie geweest. Ik wil die onmacht, dat verdriet en kleine sterven omzetten in iets positiefs, iets constructiefs. De stukjes die uit de puzzel zijn verdwenen, terug opkleuren. Ik wil handvaten aanreiken waar ook anderen iets mee zijn en verder op kunnen bouwen. Vanuit mijn eigen taal en leefwereld en achtergrond.
Het is zinvoller de realiteit te omarmen en te zien als een bondgenoot waarmee we moeten leren samenleven. Hoe nukkig en wreed hij ook is.
Intimiteit, los van kanker, is een taboe. Kanker is dat jammer genoeg ook nog al te vaak. Dus breng die twee samen en het maakt het allemaal nog een beetje hachelijker ... Er bevinden zich nog onnodig teveel vitale onderwerpen in de taboesfeer en de maatschappij wordt er tegenstrijdig-genoeg alleen maar preutser op ...
Terwijl, intimiteit is toch een basisrecht? Het onderwerp wordt soms wel aangehaald maar heel vluchtig, of op een ongeschikt moment tijdens de behandeling. Soms krijg je de indruk dat de hete aardappel wordt doorgeschoven: de borstchirurg gaat ervan uit dat dit wel wordt besproken met de verpleegster, de verpleegster vindt het dan weer de taak van de seksuoloog, de seksuoloog laat het over aan de oncoloog, en ga zo maar door ... Op het einde van de rit is er bijgevolg een groot gebrek aan accurate informatie. Het internet staat vol met info, alleen klopt niet alles wat je daar leest en zie je door het bos soms de bomen niet meer. Het is ontzettend belangrijk om op een heel directe, en persoonlijke manier, de juiste gegevens mee te krijgen; weten wat je te wachten staat, weten wat de oplossingen zijn en het leven na kanker nog zo veel moois te bieden heeft, ook al is alles radicaal anders. Temeer, het is niet omdat iemand zelf verpleger is, dat hij/zij daarom makkelijk en vlot over deze onderwerpen praat ...
Terwijl, intimiteit is toch een basisrecht? Het onderwerp wordt soms wel aangehaald maar heel vluchtig, of op een ongeschikt moment tijdens de behandeling. Soms krijg je de indruk dat de hete aardappel wordt doorgeschoven: de borstchirurg gaat ervan uit dat dit wel wordt besproken met de verpleegster, de verpleegster vindt het dan weer de taak van de seksuoloog, de seksuoloog laat het over aan de oncoloog, en ga zo maar door ... Op het einde van de rit is er bijgevolg een groot gebrek aan accurate informatie. Het internet staat vol met info, alleen klopt niet alles wat je daar leest en zie je door het bos soms de bomen niet meer. Het is ontzettend belangrijk om op een heel directe, en persoonlijke manier, de juiste gegevens mee te krijgen; weten wat je te wachten staat, weten wat de oplossingen zijn en het leven na kanker nog zo veel moois te bieden heeft, ook al is alles radicaal anders. Temeer, het is niet omdat iemand zelf verpleger is, dat hij/zij daarom makkelijk en vlot over deze onderwerpen praat ...
Een vriendin van me, Katrien Devalez, was tot op 2 jaar geleden borstverpleegkundige aan UZGent. Zij stelde in de praktijk al te vaak vast hoeveel koppels tijdens de constultatie vastlopen op onderwerpen als seks en intimiteit. Daarop bedacht ze dat het wel goed zou zijn om dit thema op een luchtige, toegankelijke manier bespreekbaar te helpen maken onder de vorm van een "toneeltje". Katrien is zelf trouwens het toonbeeld van hoe het wél moet: de dingen benoemen bij hun naam, heel direct én met respect.
Ze heeft me enkele dialogen aangeleverd die zij heeft gehad vanuit haar praktijk, gesprekken die heel tekenend zijn en waarop ik me kon baseren voor het uitschrijven van de tekst. De eerste opvoering was nog onder de vorm van een poppenspel, maar een monoloog leek me een veel directere, en dus meer doeltreffende, manier om het publiek te bereiken.
Ze heeft me enkele dialogen aangeleverd die zij heeft gehad vanuit haar praktijk, gesprekken die heel tekenend zijn en waarop ik me kon baseren voor het uitschrijven van de tekst. De eerste opvoering was nog onder de vorm van een poppenspel, maar een monoloog leek me een veel directere, en dus meer doeltreffende, manier om het publiek te bereiken.
Dus, objectief van deze monoloog is het thema van seks en intimiteit bij (borst)kanker meer bespreekbaar te maken onder (ex)patiënten en hun entourage, alsook zorgverstrekkers (gaande van verplegers, oncoloog, psycholoog, uroloog, seksuoloog, chirurg ...) aan te moedigen om hierover betere afspraken te maken: wie haalt dit thema aan?, op welke manier?, op welk moment van de behandeling?
Maar ook: wat kan er beter in de behandeling en opvang van mannen met prostaatkanker en wat met al die andere vormen van kanker?
Maar ook: wat kan er beter in de behandeling en opvang van mannen met prostaatkanker en wat met al die andere vormen van kanker?
_Daarom: van monoloog naar dialoog!
De monoloog duurt ongeveer 25' en leent zich dus heel goed als introductie tot een ruimer debat of symposium, als intermezzo, tijdens vormingen, voor lotgenotengroepen ... Na afloop van de opvoering volgt altijd een nagesprek, dat ik zelf op gang trek maar vrij in/aan te vullen valt.
De "drie stemmen" verwijzen naar de drie personages die ik vertolk in het stuk, personages die tegelijk ook centraal staan in een ziekteproces: de borstverpleegkundige (die tegelijk het gehele verzorgende personeel incarneert waar een patiënt tijdens de behandeling mee in contact komt), een jonge vrouw die borstkanker heeft gehad en nu haar leven opnieuw op de rails probeert te krijgen, en de partner van deze jonge vrouw.
Tijdens een ziekteproces gaat de gehele naaste omgeving (partner, kinderen, familie, vrienden) direct of indirect gebukt onder de situatie, zowel tijdens als na de ziekte. Alleen voelen zij zich soms een beetje in de steek gelaten, of weinig gehoord, terwijl zij met evenveel angsten, onzekerheden en vragen zitten – en steun nodig hebben. Met deze voorstelling wil ik ook de nodige aandacht naar hen laten uitgaan, en hen een platform bieden om hun verhaal te doen.
Tijdens een ziekteproces gaat de gehele naaste omgeving (partner, kinderen, familie, vrienden) direct of indirect gebukt onder de situatie, zowel tijdens als na de ziekte. Alleen voelen zij zich soms een beetje in de steek gelaten, of weinig gehoord, terwijl zij met evenveel angsten, onzekerheden en vragen zitten – en steun nodig hebben. Met deze voorstelling wil ik ook de nodige aandacht naar hen laten uitgaan, en hen een platform bieden om hun verhaal te doen.
_Voor wie?
Iedereen komt direct of indirect met kanker in aanraking. Deze monoloog richt zich dus tot iedereen, maar in de eerste plaats tot patiënten en ex-patiënten, omdat het contact tussen lotgenoten ontzettend nodig en zinvol blijkt. Tegelijk is het zo ontzettend belangrijk om de entourage te bereiken alsook de mensen die niet meteen in een kankerverhaal betrokken zijn. Iedereen kan wat van elkaar opsteken: hoe te reageren wanneer je verneemt dat een naaste ziek is? (want daardoor springen jammer genoeg veel vriendschappen af), welke kleine dingen kunnen de ander plezier doen?, wat zijn de aanbevelingen van (ex-)patiënten naar zorgverleners en buitenstaanders toe?, wat nà kanker?, en wat met die andere vormen van kanker?
Vandaar de reden waarom ik ook de opleidingen wil bereiken: dit moet een volwaardig onderdeel worden van verplegend personeel in opleiding. Het is daar dat de juiste richtlijnen moeten worden meegegeven, en afspraken worden gemaakt.
Vandaar de reden waarom ik ook de opleidingen wil bereiken: dit moet een volwaardig onderdeel worden van verplegend personeel in opleiding. Het is daar dat de juiste richtlijnen moeten worden meegegeven, en afspraken worden gemaakt.
De monoloog wordt ook aangeboden in een uitgebreider programma genaamd IN*TEAM, een project in samenwerking met de stichting Beautiful After Breast Cancer.
Daarbij wordt de monoloog gebruikt als aanzet, en volgen er na een kort nagesprek informatieve modules via een doorschuifsysteem.
Concreet: we brengen een 4 à 5-tal professionelen of organisaties samen, die elk aan een tafeltje hun werking of kennis kunnen toelichten. Na de monoloog wordt het publiek opgedeeld in kleine groepjes. Om de 10 à 15' schuiven de groepjes dan door, zodat iedereen op het einde van de rit een heel gamma aan gevarieerde info meekrijgt omtrent het thema kanker en seksualiteit, werkhervatting, lymfoedeem, hormonenbehandeling, haaruitval bij kanker, sport na kanker, revalidatie ...
We werken vaak samen met de fantastische prikkelshop Tutti Passi, Rentree (werkhervatting na kanker), artsen, seksuologen, borstchirurgen, ziekenhuizen uit de desbetreffende regio ...
Via deze link lees je er iets meer over.
Daarbij wordt de monoloog gebruikt als aanzet, en volgen er na een kort nagesprek informatieve modules via een doorschuifsysteem.
Concreet: we brengen een 4 à 5-tal professionelen of organisaties samen, die elk aan een tafeltje hun werking of kennis kunnen toelichten. Na de monoloog wordt het publiek opgedeeld in kleine groepjes. Om de 10 à 15' schuiven de groepjes dan door, zodat iedereen op het einde van de rit een heel gamma aan gevarieerde info meekrijgt omtrent het thema kanker en seksualiteit, werkhervatting, lymfoedeem, hormonenbehandeling, haaruitval bij kanker, sport na kanker, revalidatie ...
We werken vaak samen met de fantastische prikkelshop Tutti Passi, Rentree (werkhervatting na kanker), artsen, seksuologen, borstchirurgen, ziekenhuizen uit de desbetreffende regio ...
Via deze link lees je er iets meer over.
Dus samengevat:
Voor meer info en voorwaarden: [email protected] of T 0486 56 96 50
- Enkel de monoloog:
Duur: ongeveer 25'
Benodigdheden: een tafeltje met 3 stoelen
Makkelijk in te plannen in een algemene vergadering, als luchtige aanvang of intermezzo tijdens een themadag, studiedag e.a. - IN*TEAM: monoloog + infosessies
Duur: via deze formule kunnen we makkelijk 2 à 2,5 u. opvullen en voorzien wij, in samenspraak met de organisator, de mensen die het woord zullen nemen.
De organisator voorziet een geschikte ruimte, enkele tafels en onthaal
Benodigdheden: een geschikte ruimte, ondersteuning in de promo
Voor meer info en voorwaarden: [email protected] of T 0486 56 96 50
IN*TEAM