10 mei 2022
Maak van abortus een internationaal mensenrecht
Waar veel Amerikanen voor vreesden gaat nu waarschijnlijk gebeuren: het historische Roe v. Wade-arrest uit 1973 gaat op de schop, volgens een gelekte tekst van het Hooggerechtshof. Dat betekent dat abortus geen absoluut federaal recht meer is, maar dat staten voortaan zelf mogen beslissen hoe zij omgaan met abortus. Dat is democratischer, volgens de conservatieve rechters van het hof, zo beslist het volk zélf hoe er in hun staat wordt omgegaan met nieuw leven. In de praktijk zou zo ongeveer de helft van de staten na het terugdraaien van Roe v. Wade abortus verbieden of zeer streng beperken.
Het duizelt me als ik aan alle levens denk die hierdoor door elkaar geschud zouden worden. Een ongewenste zwangerschap is altijd moeilijk, zelfs wanneer je goedkope toegang tot veilige abortus hebt. Heel weinig mensen gaan licht over die beslissing. Maar wat als die mogelijkheid er niet meer is? In een paar Amerikaanse staten is de toegang tot abortus sinds kort al beperkt tot zes weken – het moment waarop je bij een echo een zogenaamde hartslag kan detecteren, al is er veel wetenschappelijke discussie of dat dan al wel een echte hartslag is.
Vele vrouwen hebben pas ná die termijn van zes weken in de gaten dat ze überhaupt zwanger zijn. Wie is nooit een paar weken te laat met menstrueren? De vroege signalen van een zwangerschap zijn makkelijk te missen. Te laat. Paniek. Wie tijd en geld heeft, organiseert een abortus in een staat waar dat wel nog kan. Maar volgens non-profitorganisaties die actief zijn in die staten, krijgen vele vrouwen dat niet voor elkaar. De vlucht of lange autorit is te duur. Ze kunnen geen paar dagen loon missen. Het zal niet lang meer duren voor zij uit wanhoop hun toevlucht zoeken tot schimmige afdrijvingsmethodes in onhygiënische omstandigheden.
Het is een alom bekende waarheid: een verbod op abortus zorgt er niet voor dat er minder ongewenste zwangerschappen zijn, krijgt zelfs niet eens voor elkaar dat er geen abortussen meer gebeuren. Een verbod zorgt ervoor dat abortus een klassenverhaal wordt: de rijken zoeken het elders, de armen doen het onveilig of worden gedwongen om zwanger te zijn van een kind dat ze toch niet kunnen betalen. Dat weten ook de Amerikaanse rechters en beleidsmakers die tegen abortus zijn en de burgers die om religieuze of ethische redenen op hen stemmen. Maar het kan ze niet schelen. Het ongeboren leven is belangrijker dan de keuzevrijheid. Dat het ongeboren leven in een kansloze omgeving opgroeit, maakt kennelijk niet uit. Zolang het maar geboren wordt.
Volgens een poll van Monmouth University wil zes op de tien Amerikanen Roe v. Wade behouden. Die zitten geografisch natuurlijk niet netjes over het land verspreid: er zijn inderdaad staten waar een meerderheid van de burgers tegen abortus is, en een eventuele beslissing van de overheid om abortus te verbieden dus inderdaad, zoals het Hooggerechtshof argumenteert, 'democratisch' zijn.
Maar, je zou ook kunnen stellen dat het verbieden van abortus zo veel menselijk leed veroorzaakt, dat je het niet aan overheden kan overlaten om erover te beslissen. Of ze nu democratisch zijn of niet. Hoog tijd om van abortus een internationaal mensenrecht te maken.
(Tekst oorspronkelijk gepubliceerd in de Morgen, 3 mei 2022. Overgenomen met toestemming van de auteur.)
Meer van Heleen Debruyne