Hier gaat het om een cultureel geval van actieve ontkenning: niet bewust rekening houden met niet-bewuste, subconceptuele (=  diepe) mentaal-neuronale verwerking. Het is fundamenteel omdat het aan de bron ligt van het zien van eender wat, uiteindelijk zijnde 'dat wat zichzelf ziet'. Het is cultureel omdat het in het Westen al minstens een paar eeuwen endogeen is en vorm geeft aan de manier waarop mensen (nu nog steeds) naar zichzelf en elkaar kijken op heel wat vlakken en met de nodige impact alom. De illusie is dat gedachten, gevoelens en motivaties als het ware op magische wijze beginnen in helder bewustzijn, niet in niet-bewuste mentale verwerking. Een begeleidende illusie is dat lichaam en geest gescheiden zijn. Men kan het lichaam inderdaad niet bewust beïnvloeden op manieren die de hele dag door onbewust gebeuren. Deze dubbele illusie wordt ontkracht door een stortvloed aan wetenschappelijke gegevens. Terwijl de meeste mensen gewoonweg geen kennis hebben hiervan, wordt het actieve ontkenning wanneer velen die er wél van op de hoogte zouden moeten zijn actief blind blijven. Dat omvat bijvoorbeeld bijna het hele domein van de psychotherapie (annex psychosomatiek), met als gevolg dat de psychotherapeut effectief is, maar veelal niet de specifiek gebruikte psychotherapeutische technieken. Dat feit is al herhaaldelijk wetenschappelijk bewezen, bijna net zo lang als de psychotherapie bestaat. Is dit enigszins problematisch? Veel meer intelligente mensen verkeren in fundamentele actieve ontkenning, deels wetend, maar de andere kant op kijkend. Er is veel angst voor anderen, zelfangst, verslaving aan oppervlakkigheid, negatieve redenen en excuses. Er is dus heel wat motivatie om de weg van de ontkenning op te gaan.