5 november 2021
Is een warmtepomp betaalbaar voor iedereen?
'Is een warmtepomp wel betaalbaar voor iedereen?' Die vraag wordt kritisch gesteld wanneer men in de Vlaamse regering nadenkt over de mogelijkheid om vanaf 2023 verwarmingsinstallaties op fossiele brandstoffen te verbieden. Het antwoord op de vraag is 'neen, niets is dat'.
In het debat over de energietransitie lijkt de vraag 'of iedereen dit of dat wel zal kunnen betalen' hét argument om maatregelen op de lange baan te schuiven. Te pas en te onpas klinkt het argument dat het voor iedereen betaalbaar moet zijn. Als zou blijken dat niet iedereen een warmtepomp kan betalen, is het vast een slecht voorstel, want dat zou onrechtvaardig zijn.
Klopt, het is niet rechtvaardig wanneer een huishouden geen verwarming kan betalen. Net zoals het onrechtvaardig is wanneer iemand geen vers voedsel, of geen auto (laat staan elektrisch) of geen vakantie kan betalen. En toch leven ongeveer 610 000 Vlamingen in een huishouden met een inkomen onder de armoededrempel. Dat is ongeveer 1 op de 10 Vlamingen. Velen van hen zijn niet in staat om zich exact die zaken te veroorloven.
Het voorstel in kwestie is van toepassing op nieuwbouw. Ik betwijfel sterk of 'iedereen nieuwbouw kan betalen'. Ik betwijfel sterk of 'iedereen' überhaupt een eigen woning kan betalen. Met continu stijgende grond- en woningprijzen waarvoor zelfs de meeste tweeverdieners bij familie moeten aankloppen, is niets aan dit hele verhaal rechtvaardig.
Het argument in kwestie frustreert me om die reden. Plots lijkt men allergisch voor onrechtvaardigheid. En let op, ik ben de eerste om te pleiten voor een rechtvaardiger wereld. Maar laten we aan die wereld werken op een consequente manier, niet alleen wanneer het ons goed uitkomt omdat die hele energietransitie ons zenuwachtig maakt.
Bovendien is zorgen voor een snelle en efficiënte energietransitie dé manier bij uitstek om bij te dragen aan zo'n rechtvaardiger wereld. Hoewel we de klimaatcrisis overal ter wereld voelen, is de impact nu al het grootst in die landen waar men het minst aan het probleem heeft bijgedragen. Hetzelfde effect zien we ook op lokaal vlak. Wie er financieel minder comfortabel bijzit, wordt harder getroffen bij extreme hitte of koude, bij zwaar weer en overstromingen.
Dus alsjeblieft, laten we het sociale aan het ecologische koppelen en de energietransitie toegankelijk maken voor zo veel mogelijk mensen. Maar laten we daarbij geen eisen stellen die we niet verwachten bij andere regelgeving. Of die we tot nu toe niet verwachtten. Misschien merkt u na het lezen van dit stukje een inconsistentie op in uw denken, en bent u vastberaden om uw pleidooi voor rechtvaardigheid verder open te trekken. In dat geval moedig ik u oprecht en van harte aan. Zelfs in tijden van klimaatopwarming kan onze samenleving namelijk wat figuurlijke warmte gebruiken.
_Meer info:
Meer van Channa Cattoir