29 oktober 2021
Over taal
Het Nederlands heeft vele woorden met meerdere betekenissen. Wat denk je bijvoorbeeld van het woord 'zat'? Wat roept dit woord op bij de lezer? Denk je aan de verleden tijd van het werkwoord zitten? Of toch aan een drankje teveel? Of misschien heb je wel gewoon genoeg van iets – 'je bent het zat'.
Aangezien ik een Thaise vriendin heb, moet ik in onze communicatie elk woord 'wikken en wegen' om geen verwarring te creëren. Correct taalgebruik, en duiding van de context, is buitengewoon belangrijk voor ons om elkaar goed te begrijpen. Het juiste taalgebruik brengt ons dichter bij elkaar. Taalfouten of verwarringen over de betekenis van zinnen of uitspraken, creëren misverstanden en verwijdering.
Vandaar dit tekstje over taal.
Taal is een machtig instrument. De invloed ervan op de mens, de maatschappij en de politiek valt nauwelijks te overschatten. Wie denkt dat woorden slechts woorden zijn, vergeet de politieke, morele en emotionele lading die ze kunnen hebben.
Taal evolueert en wordt rijker dankzij nieuwe woorden die een betere nuance uitdrukken, door het systematisch kiezen tussen het mooiste woord uit twee synoniemen en dankzij literaire creativiteit. Synoniemen zijn ook nuttig en praktisch om herhaling te vermijden, maar het esthetische aspect is ook van groot belang. Geef toe, laarzen is mooier dan botten, plezant voller dan leuk, poetsen mooier dan kuisen, regenscherm Nederlandser dan paraplu en snelweg duidelijker dan autostrade, om slechts enkele voorbeelden te noemen.
Maar ook het tegendeel is waar. Slordig en verkeerd taalgebruik sluipt binnen in de taal, nestelt zich erin en beïnvloedt ook de kwaliteit van ons denken.
In België is het al gesitueerd en onderzocht: kinderen van twaalf jaar maken minder dt-fouten dan veertienjarigen en ouder. De reden? Hun vindingrijkheid in het versturen van steeds kortere sms'jes. Hun redenering is: ze begrijpen me wel, dus hoef ik geen aandacht te besteden aan schrijfwijze, vervoegingen, zinsbouw en genuanceerde woordkeuze. Dat is potentieel problematisch, aangezien taal zoveel meer is dan het schrijven van korte sms-berichten. (Wat niet betekent dat sms-taal uit den boze is.)
Veel gesproken taal wordt neergeschreven. Als de taal waarin dat gebeurt fouten bevat, dan kan dat ook de kwaliteit van de kennis zelf aantasten. Aandacht voor het correcte gebruik van taal is alleen al daarom van bijzonder groot belang. Slordig taalgebruik leidt tot slordig denken. Laat ons niet vergeten: in taal komt onze cultuur tot expressie.
Het Nederlands is een moeilijke taal, zo wordt gezegd en ook nooit ontkend. Het beheersen ervan zou ook de basis zijn van de kwaliteit van Nederlandstaligen om andere talen te leren. Een moeilijke taal goed beheersen, creëert een taalgevoel dat nuttig is bij het instuderen van vreemde talen. Wie een goed taalgevoel heeft, mag daar trots op zijn. Een andere taal kennen, biedt een extra visie op het leven.
We moeten met zoveel mogelijk mensen die taalgevoelig zijn de verloedering van taal tegengaan. Daar is niet alleen alertheid voor nodig, maar soms ook moed. Het is niet altijd eenvoudig om op taalfouten te wijzen.
Taal is ons belangrijkste communicatiemiddel. Met een betere taalbeheersing vergroot je je communicatievaardigheid. Niet alleen ben je beter in staat jezelf uit te drukken, je bent ook beter in staat te interpreteren wat een ander bedoelt.
Taal is een brug die een verbinding maakt tussen wat zich afspeelt in jouw wereld en daarbuiten. Met taal geef je uiting aan wat er omgaat in je hart en je hoofd. Zonder correct taalgebruik is het moeilijk om ten volle deel te nemen aan de wereld waarvan je deel uitmaakt. Taal is een cruciaal onderdeel van je identiteit; hoe rijker en correcter je taal, hoe beter voor je identiteit.
Vraag het maar aan mijn vriendin.
Meer van Gunther Vets