29 juni 2021
Hongarije en homorechten, een geschiedenis die zich herhaalt
Europa staat op zijn achterste poten vanwege de inperking der LGBTQ+-rechten in Hongarije. Door het benadrukken van het gezin als de kern van de maatschappij tracht Orbán de conservatieve krachten op zijn hand te krijgen om alzo de verkiezingen te winnen. Maar lijden wij niet allen aan een heel kort geheugen? Want de geschiedenis herhaalt zich gewoon. De gebeurtenissen van vandaag zijn een doorslag van wat zich enkele decennia geleden in het Verenigd Koninkrijk voltrok onder Margaret Thatcher. Ook zij gebruikte homoseksualiteit als politiek wapen in haar verkiezingsstrijd.
Hoe reageerde ze namelijk op het volledig schrappen in 1987 van homoseksualiteit uit de DSM, zeg maar de psychiatrische bijbel? Het motiveerde haar om section 28 door het Lagerhuis te jagen. Deze clausule uit 1988 was een controversiële wetswijziging in Groot-Brittannië die erop neerkwam dat hij lokale overheden verbood 'homoseksualiteit te promoten' of materiaal als pamfletten en boeken te verspreiden waarin dat type van relaties als normaal werd beschouwd. Scholen durfden het onderwerp niet meer klassikaal aan te snijden uit angst overheidssteun te verliezen en studentenwerkgroepen rond dit item hielden op te bestaan.
Laten we niet vergeten dat heel deze geschiedenis van amper dertig jaar terug dateert! En laten we tegelijk benadrukken dat de discriminatie in kwestie die onder Thatcher in de Britse wetgeving werd ingelast pas afgeschaft zou worden in 2003! Wat ikzelf toch wel het meest opmerkelijke vind in dit hele verhaal, is dat op het ogenblik wanneer medische specialisten tot het besluit komen dat homoseksualiteit niet langer als een stoornis kan worden beschouwd, er opeens out of the blue een politica durft te poneren dat het toch nog altijd besmettelijk bleef en dat de jeugd ertegen beschermd moest worden.
Hoe slaagde de Iron Lady erin homoseksualiteit tot politieke pasmunt te transformeren? Het paste in haar kraam omdat ze er een beschadigingsoperatie mee wist uit te voeren bij haar tegenstanders, de leden van Labour. Wie de film Pride zag, weet dat de solidariteit van de holebigemeenschap met de mijnwerkers tijdens hun historische staking uit 1984 resulteerde in een wederzijdse sympathie: de miners liepen niet alleen mee in de Gay Pride van juni 1985 te Londen, hun National Union, de NUM, oefende ook druk uit op de Britse arbeiderspartij om in de partijstatuten gelijke rechten voor gays op te nemen – in datzelfde 1985 werd er namelijk op het jaarlijkse Labourcongres dankzij block voting van deze NUM een resolutie goedgekeurd die discriminatie strafbaar stelde.
Midden jaren '80 leek alles opeens in een stroomversnelling terecht te komen voor de LGBT-rechten.
Zo dook er in november 1985 te Manchester voor de allereerste keer een openlijk lesbische burgemeester op, Margaret Roff. Maar ook publiceerde de Greater London Council tot ieders verrassing een handvest, Changing the World: A London Charter for Gay and Lesbian Rights, waarmee de Raad zich engageerde om op te komen voor gelijke burgerrechten. Voorvechters binnen Labour en binnen de Liberal Party waren al jaren bijzonder actief, maar werden altijd met een kluitje in het riet gestuurd. Dit keer echter had 'Red Ken' Livingstone niet enkel toezeggingen gedaan dat – wanneer zijn partij aan de macht zou komen – hij de homoverzuchtingen zou ondersteunen, maar hij hield ook echt woord, dit in tegenstelling tot de nationale politici en de leiders van Labour.
Bedoeld voor de Engelse hoofdstad, zette het betreffende handvest natuurlijk ook de krijtlijnen uit voor de rest van het Verenigd Koninkrijk – indien het dat al niet deed voor de hele westerse wereld. Discriminatie werd aangepakt, de houding beschreven die men moest aannemen tegenover homoseksuele jongeren en hun ouders, religie, huisvesting, gezondheid enzovoort. Het stipuleerde ook hoe de problemen precies dienden te worden opgelost en men trok onder andere 750 000 toenmalige pond uit voor het openen van de London Lesbian and Gay Centre in Cowcross Street.
Hier sprongen de tabloids op, net als de Councils van het hele land, of ze nu links waren dan wel rechts. Een aardschok die nog verder ging toen de Londense Raad het tegen alle verwachtingen in presteerde om bij de volgende elections herkozen te raken. Dat was koren op de molen van Thatcher. Want terwijl de Engelse hoofdstad er misschien rijp voor was, ging zoiets niet op voor de rest van het land, voor de moral majority.
En toen sloeg het noodlot toe! Beroering hield het land in zijn greep; protestdemonstraties staken overal de kop op. De bevolking was namelijk als de dood voor de gays – letterlijk. Want in 1986 groeide de aidsepidemie uit tot dramatische proporties. En aids werd onlosmakelijk geassocieerd met homoseksualiteit … en dus ook met de verdedigers ervan, de Labour Party. Verdere stigmatisering en verscherping van de vooroordelen bleken het gevolg, een negatieve houding die piekte in 1987. Homo's werden gewoon aangevallen op straat. 'First we were fighting for our rights, now we are fighting for our lives.' En in datzelfde jaar won Thatcher voor de derde keer op rij glansrijk de verkiezingen.
Meer van Rudy Van Giel