14 juni 2018
De vreemdelingen herbergen
Al of niet geïnspireerd door het Vierde Werk van Barmhartigheid hebben, na alle Vlaamse universiteitsrectoren, na de meer dan 700 ondertekenaars van de uitstekende stellingname door de Liga voor Mensenrechten en de Ligue des Droits de L’Homme, nu nog 1100 academici gepleit voor meer menselijkheid tegenover vluchtelingen en mensen zonder papieren.
Humanistisch Verbond-voorzitter Mario Van Essche, en de vorige voorzitter van het HVV, Rik Pinxten, staan bij de 700 ondertekenaars. Goed zo.
Ignaas Devisch, van de Artevelde Hogeschool, heeft de laatste brief niet ondertekend, en vraagt om een meer positieve reactie.
Welaan dan: wat is er nodig om, in de praktijk, “de vreemdelingen te herbergen?”
_WOW
Dus: Woning, Onderwijs, Werk. Zijn dat onmogelijke voorzieningen/verzuchtingen in deze samenleving? Woning en werk kenmerken zowat alle diersoorten, en de O kennen we sedert Karel De Grote (748-814) (althans volgens het liedje).
_Woningen
In mijn straat stonden tot jaren na WO2 een reeks houten noodwoningen die, volgens geruchten, nog dateerden van WO1. Hedendaagse bouwtechnieken moeten het beter kunnen, bliksemsnel in afwerking, en met moderne, sobere inrichting (de isolatie moet onbrandbaar zijn, als u begrijpt wat ik bedoel). Gespreid in kleine aantallen over wijken en in alle steden, nabij openbaar vervoer en winkels. Neen aan concentratiekampachtige opvangcentra, of jungles in parken, die door de opzettelijke en kunstmatige concentratie van nieuwkomers de perceptie scheppen van een onbeheersbare “stroom” en “crisis”. Terwijl het in feite gaat over minuscule aantallen in vergelijking met de “oude” Belgen: zowat 10 000 asielaanvragen werden door België goedgekeurd in 2017, evenveel als in 2016. Daarnaast zouden er volgens officiële schattingen 50 000 “illegalen” in ons land zijn, dit zijn afgewezen asielzoekers en mensen op doorreis (De Tijd). Op 11 miljoen Belgen is dat 0,63 nieuwkomers per 100 inwoners. Vergelijk het ook eens met de jaarlijkse stroom buitenlandse toeristen, plus de Belgen die in eigen land op vakantie gaan. Duizenden logeerplaatsen vindt men in Vlaanderen in hotels en vakantiewoningen.
En dan vermelden we niet eens de zowat 120 000 kindjes die per jaar in België gemaakt worden…
Waarom “noodwoningen”? Kunnen onze private woningmarkt (mits huursubsidies), en onze sociale blokken niet volstaan? Neen, want die beantwoorden al lang niet aan de honderdduizend die jaren de wachtlijsten vullen. Ook kennen we de aarzeling van private huiseigenaars om te verhuren aan vreemdelingen. Woonbuddies die huizen zoeken voor migranten, noemen dit hun meest frustrerende werk. Er zijn ook de exorbitante prijzen in vergelijking met de ziekmakende conditie van sommige koten. Daarom is dus snelle, propere nieuwbouw de oplossing en de prioriteit.
_Onderwijs
In de krant lezen we over ouders die geen plaats vinden voor hun kinderen in de school van hun voorkeur. Ja dus, natuurlijk moeten er klassen bijkomen, en dus ook gebouwen. En meer leerkrachten, die bovendien moeten ontlast worden van geestdodende administratie. En meer moeten betaald worden, want zij zorgen voor onze toekomst, niet alleen van onze democratie en cultuur, maar ook van de bedrijven (die schreien om gepaste werkkrachten, horen we om de haverklap).
Hoe onderwijs geven aan buitenlanders? Eerst Nederlands leren? Of Frans, wat dat is ook een onderwijstaal in ons land. Dit is voor een deel een ideologische, Vlaamsgezinde discussie: “in Vlaanderen Vlaams”. Maar als het om Amerikaanse leerlingen, Canadezen, Noren … gaat, maakt toch niemand er een probleem van dat er in het Engels les wordt gegeven? (Het kost wel meer voorbereiding, en meer leerkrachten). Het zijn de volwassen migranten die de grootste moeilijkheid vormen; niet de kinderen, want ze leren snel Nederlands. Anderstalige vakleerboeken aanreiken naast de Nederlandse mondelinge les, ligt voor de hand. Hoe blij waren aan de VUB mijn studenten uit Duitsland, de Filipijnen, China, Iran … wanneer ik trachtte in een andere taal hun vragen te antwoorden – al ken ik geen Mandarijns en Farsi. De migranten uit het Midden-Oosten moeten we helpen in het Arabisch, Urdu, Farsi en uiteraard Engels: individueel bijwerken van moeilijke examenstof, maar ook vaklessen in deze talen, misschien als voorbereiding op de volgende Nederlandstalige les. Zeker, dat vereist bijna een dubbel lerarencorps. Zo maken reeks ingeburgerde migranten zich extra nuttig. En staan de Vlamingen niet wereldwijd bekend om hun kennis van vreemde talen?
_Werk
Zodra de overheden beslissen geld vrij te maken voor noodwoningen en meer scholen, neemt het aantal arbeidsplaatsen toe. De uitbetaalde lonen stromen meteen terug naar de private economie, de kleinhandel. De sector bouw, de voedingssector, producenten van huishoudmateriaal en pampers moeten hun productie opdrijven. Migranten met technische beroepservaring kunnen meteen aan de slag in de hout- en metaalbewerking of als loodgieter, en in die handenarbeid waarvoor we zo moeilijk autochtonen vinden. Voor dezen met de laagste opleiding zijn er “dienstencheque”-achtige jobs, een succesvolle formule met overheidssubsidie die al jaren zorgt voor 130 000 arbeidsplaatsen met ziekte- en pensioenrechten.
Natuurlijk is een slechte kennis van een landstaal of van het Engels een handicap in veel jobs, maar dat mag niet leiden tot uitstel van tewerkstelling. Taalcoaches in elke arbeidssector kunnen helpen om al doende te leren. Het is toch niet de eerste keer in de geschiedenis dat arbeiders, evenzeer als hoogopgeleiden werden tewerkgesteld bij een anderstalige baas …
Maar ook overheden en de non-profit zouden eindelijk de noden aan personeel kunnen opvullen, zodra er vacatures worden geopend: bij het verplegend en verzorgend personeel, in de gevangenissen, het onderwijs, de bijzondere jeugdzorg, cultuur, zelfs bij de politie, bij justitie, de fiscale administratie, de controles RMZ – waar er nu tekorten zijn. Misschien zijn sommige gevluchte moslims die we aan een nieuwe toekomst helpen wel geschikt als tegengif tegen de zo gevreesde radicalisering?
_Wie betaalt?
Ofschoon de burger dagelijks te horen krijgt dat er geen geld is, tonen de cijfers dat er miljarden cash in private handen is – niet bij de overheden, dus. Dit voorjaar werden door Belgische bedrijven (noterend op de Brusselse beurs) 12,5 miljard winsten uitgekeerd aan aandeelhouders (De Tijd 31/3/2018). Het Duitse chemisch concern Bayer heeft zopas de Amerikaanse producent van ggo-zaden en Roundup, Monsanto, opgekocht voor 63 miljard dollar: of ze eventjes geld hebben. Internetmultinationals die honderden miljarden winst maken: Google, Amazon, Facebook, Apple, Booking.com betalen zo weinig belastingen dat de Europese Commissie hun boetes oplegt, en een nieuwe soort taks tracht in te voeren.
Eerder heeft iedereen kunnen vernemen hoe grote winsten worden versluisd naar belastingsparadijzen, dankzij slimme juridische constructies (postbusbedrijven). De Anti Tax Avoidance Directive van de EC komt in voege in 2019.
Zelfs onze federale regering eist nu dat elke belastingsplichtige een rekening in het buitenland moet melden aan de fiscus en of hij/zij juridische constructies heeft opgezet, en welke, die enig voordeel hebben opgeleverd (aangifte van 2018).
Samengevat: er is heel veel geld en regeringen en wetgevers zouden er kunnen beroep op doen om al die noden in de samenleving te lenigen. Het WOW voor migranten is slechts een kleintje, en bijna alle geldinjecties zullen meteen terugvloeien naar de bedrijven, de fiscus en de sociale zekerheid.
Het is een ideologische, morele keuze of deze mogelijkheden al of niet worden beslist en uitgevoerd; het is de keuze voor de samenleving die we willen.
Ik vraag me af: waarom zijn zovele politici en journalisten-opiniemakers de woorden van Jezus vergeten, ofschoon ze in grote meerderheid katholiek zijn opgevoed?
_Post scriptum
Kort na de Duitse inval in mei 1940 beslisten mijn ouders met hun drie kinderen naar Engeland te vluchten. Die episode bleef in onze gesprekken terugkomen als “de vlucht”. Volgens de huidige criteria waren wij illegalen, want we bezaten geen Engels inreisvisum, en we waren niet bedreigd. Duitsers hadden we nog niet gezien, en na de capitulatie door Leopold III, de toenmalige koning der Belgen, scheen de oorlog in België voorbij te zijn. Iedereen ging weer aan het werk, zoals Leopold had gevraagd. Wij waren dus economische migranten: mijn ouders hoopten gewoon op een beter leven voor hun kinderen in Engeland, dan onder de nazibezetting. Vandaag zouden ze beschouwd worden als profiteurs.
Meer informatie:
Meer van Frank Roels
- Het Vierde Werk van Barmhartigheid
- Opiniestuk van de Liga voor Mensenrechten en la Ligue des Droits de l'Homme
- Open brief: Recht op menselijkheid gevraagd (VRT)
Gustave Van de Woestyne, Gastvrijheid voor vreemdelingen, 1920, Gent, Museum voor Schone Kunsten