20 september 2019
Klimaat
Derde keer goede keer, zeggen de mensen, maar ik constateer dat de derde stelling van Doe-de-test mij weer kopzorgen bezorgt. Ik ben er weken mee bezig geweest en heb zelfs professionele hulp ingeroepen. Daarover later meer. Eerst de stelling: "De aandacht voor ecologie en klimaat is zwaar overdreven. Er zijn nog periodes van globale opwarming geweest en de natuur herstelt zich vanzelf."
Die laatste zin zal wel waar zijn, maar de vraag is of de natuur zich herstelt zoals de mens dat wenst. Is de aandacht "zwaar overdreven"? Vroeger was over het weer praten een vorm van small talk om niet over iets anders ruzie te hebben, vandaag is het een gevaarlijk onderwerp geworden.
Ik schrijf je na een feestje onder vrienden. Ik misbruik mijn vrienden door hun de derde stelling voor te leggen. "Ja of neen?", vraag ik. De min of meer Ontkenners voeren onmiddellijk het hoogste woord. Rik (fysicus) meent dat de natuur zich zal herstellen: ijstijden en opwarmingen zijn van alle tijden etc. Die etc. betekent dat ik niet slim genoeg ben de redeneringen volledig weer te geven, laat staan te weerleggen. In elk geval: Rik voelt zich niet schuldig. Hij ergert zich blauw aan de groenen.
Dankzij mijn vraag ergert iedereen zich aan iedereen. Jos leunt comfortabel achterover en zegt dat hij elektrisch rijdt. Tja, zegt Johan, om naar jouw buitenverblijf in Zuid-Frankrijk te rijden. De schuld, predikt Johan ondertussen tegen Herman, ligt bij de mens die kweekt als konijnen (Herman heeft vier kinderen en zeven kleinkinderen). Agnes doet een mislukte poging om te verzoenen en zegt dat het de schuld van de Tsjeven én alle godsdiensten is, want ze stimuleren het gezin in het algemeen en gezinsuitbreiding in het bijzonder. Ik (twee kinderen en atheïst) knik bedachtzaam. En het humanisme dan, vraagt Ludo zich af, we moeten de aarde en de natuur centraal stellen, niet langer de mens. Kortom, het werd een ongezellige bijeenkomst. Ik eindigde met zéér jonge mensen die vegetarisch of veganistisch blijken te zijn. Alcohol blijkt te mogen. Misschien is het de schuld van de drank, maar uiteindelijk besluit Hilde dat zij dat humanisme maar niks vindt. De mens staat aan het hoofd van de voedselketen en is de grootse bedreiging voor de natuur.
Wat heb ik geleerd? Langzamerhand zal iedereen wel inzien dat er een probleem is met de opwarming, maar men zal blijven ruziemaken over de oplossing. En mensen hebben zondebokken nodig. Ze schuiven elkaar de zwarte piet door (met excuus voor de uitdrukking).
Hierboven heb ik bekend dat ik professionele hulp gezocht heb. Een goede vriend én (dat is meegenomen) een échte wetenschapper heeft me ingewijd in de debatten. En ruziemaken deden ze dus vanaf het begin. De geschiedenis van elke beweging – dus ook ecologische beweging – begint met slecht nieuws, een ramp die ons te wachten staat als we niet ... Mijn vriend was zo vriendelijk de discussie uit de eerste helft van de vorige eeuw samen te vatten met de vraag of ik een Vogtian of Borlaugian was.
Dat vereist een woordje uitleg. Eén van de eerste onheilsprofeten was ene William Vogt die als remedie suggereerde: minder consumptie en technologie. Borlaug sloot zich aan bij die onheilsprofetie, maar suggereerde dat we meer wetenschap en technologie nodig hebben. Is een Humanist nu een Vogtian of een Borlaugian?
Een twijfelende mens – als ik – denkt dat beiden wel gelijk hebben, maar zich ook vergissen als ze niet met elkaar praten. Maar laat ik stoppen met mijmeren, ik vul kordaat NEEN in als antwoord op de derde stelling. En zo heb ik weer tien procent binnen. Ach ja, ik ben ook maar een mens.
Een twijfelende mens – als ik – denkt dat beiden wel gelijk hebben, maar zich ook vergissen als ze niet met elkaar praten. Maar laat ik stoppen met mijmeren, ik vul kordaat NEEN in als antwoord op de derde stelling. En zo heb ik weer tien procent binnen. Ach ja, ik ben ook maar een mens.
_PS
Toevallig hoor ik Bernie Sanders in een documentaire die vreest dat zijn kleinkinderen zullen vragen: "You knew what the scientists were saying and you didn't do anything". Zelfs zonder kleinkinderen word ik vervuld van een zekere gêne en die wil ik graag delen. Vandaar mijn suggestie om de vragen voor de test te herschrijven als DOE-vragen: wat heb je gedaan voor een beter milieu? Ik stop met schrijven, en ga wieden in mijn ecologische moestuin. Soms ben ik een Vogtian. Daarna rijd ik naar Gent met de auto in de hoop dat de Borlaugians het gaan oplossen door milieuvriendelijke auto's te maken.
_Beste JB
In de 'blogreeks' 'Brieven aan JB', schrijft em. prof. Ronald Soetaert (UGent) vriendelijk badinerende epistels aan Johan Braeckman, medestichter en bezieler van de humanistische denktank Kwintessens. De stukjes houden het midden tussen brief, blog en cursiefje en bieden de auteur het ideale forum om tongue-in-cheek te reflecteren over ernstige en minder ernstige thema's. Mens en maatschappij anno 2019, liefdevol geborsteld met enkele mild ironische, maar daarom niet minder scherpe humanistische penseelstreken. Hier leest u alle stukken.
Meer van Ronald Soetaert