22 juli 2019
Spiritueel
Beste JB, de tweede stelling van 'Doe de Test' luidt: 'Spiritueel leven is mogelijk zonder dat je in een godheid gelooft'. Dat lijkt op het eerste gezicht een makkie. Een goddeloze als ik hoeft niet noodzakelijk een spiritueel leven te leiden maar het blijft mogelijk. Inderdaad, de vrijzinnige is geen beest, waarom zou hij/zij niet spiritueel kunnen zijn? Een retorische vraag die me toch even doet nadenken over dat begrip 'spiritueel'. Een woord waar ik een beetje van huiver. Een jeugdtrauma.
Ik google en vind twee betekenissen van spiritualisme:
- de geest, het niet-stoffelijke betreffend en
- (van personen) openstaand voor alles wat met religie en metafysica te maken heeft.
Gezien ik meen een geest te hebben, kan ik me in het eerste deel van de definitie wel vinden. Ik denk, dus ik ben, hoewel dat nog niet betekent dat ik een vrijzinnig humanist ben. Het tweede deel van de definitie is complexer en het blijft me bezig houden: 'openstaand voor alles wat met religie en metafysica te maken heeft' (ik voel me meer openstaand voor alles wat met twijfel en scepsis te maken heeft).
Tijd voor een wandeling (trouwens: wandelen zou goed zijn voor het opwekken van spiritualiteit, lees ik steeds meer in de weekendbijlagen). Ik eindig in een café, want ik wil ook wel eens weten wat de mensen denken van mijn probleem. Aan de toog vraag ik dus: 'jongens (er zijn geen vrouwen), hebben jullie een spiritueel leven?'
De barman haalt de drankkaart boven waarop na 'bieren' de rubriek 'spirits' vermeld staat. Spirits zijn gedistilleerde dranken, legt hij uit, het woord verwijst naar de alchemie. We houden het bij een Ename (ook al geïnspireerd door het bierviltje waarop een spirituele boodschap te lezen staat: 'Gezegend zij Ename'), want ik wil het gesprek op niveau houden.
Ik herhaal mijn vraag of de heren wel openstaan voor religie en metafysica. Er ontstaat een consensus over het feit dat de tooghangers dichtklappen bij God, maar over metafysica blijven ze in het ongewisse. We praten verder over boeken, films en muziek die we geconsumeerd hebben. En nog veel meer, en minder hoogstaand, maar dat laatste doet hier niet ter zake. Na een tijdje kom ik echter weer in de mijmerstand en ik herhaal de definitie van spiritueel: 'openstaand voor alles wat met religie en metafysica te maken heeft'.
Waarom hebben ze daar kunst niet bij gezet? Bijvoorbeeld de muziek van Bob Dylan die op de achtergrond klinkt (Love Minus Zero) en ik citeer via Google de Nobelprijswinnaar: "I don't adhere to rabbis, preachers, evangelists, all of that. I've learned more from the songs than I've learned from any of this kind of entity." Bob besluit: "The songs are my lexicon. I believe the songs." Het gaat om dat woordje 'geloven'. Een vrijzinnige, spirituele mens heeft God door iets goddelijks vervangen: Kunst. Nu ja, sommigen.
Toch dus metafysica? Iemand leest de betekenis van metafysica uit de gratis Van Dale: 'leer van het metafysische'. Woordenboeken houden ons soms bezig (ondertussen kunnen ze nadenken), dus we zoeken het metafysische op: 'boven het waarneembare uitgaand; = bovenzinnelijk'. Bovenzinnelijk voel ik me steeds meer die avond. Nog diezelfde avond vul ik een kordaat 'JA' in bij de eerste stelling.
Ik ben tien procent verder. En toch lig ik die nacht te woelen. Ben ik nu een religieuze atheïst geworden à la Apostel?
(wordt vervolgd)
Ik ben tien procent verder. En toch lig ik die nacht te woelen. Ben ik nu een religieuze atheïst geworden à la Apostel?
(wordt vervolgd)
_Beste JB
In de 'blogreeks' 'Brieven aan JB', schrijft em. prof. Ronald Soetaert (UGent) vriendelijk badinerende epistels aan Johan Braeckman, medestichter en bezieler van de humanistische denktank Kwintessens. De stukjes houden het midden tussen brief, blog en cursiefje en bieden de auteur het ideale forum om tongue-in-cheek te reflecteren over ernstige en minder ernstige thema's. Mens en maatschappij anno 2019, liefdevol geborsteld met enkele mild ironische, maar daarom niet minder scherpe humanistische penseelstreken. Hier leest u alle stukken.
Meer van Ronald Soetaert