6 januari 2023
Woke Brussel: 'Seksistische straatintimidatie'
'Collectief Noms Peut-Être! deed in 2020 een onderzoek naar de stripmuren, waaruit bleek dat 85 procent van de helden op de muren mannen zijn. Daarnaast is het overgrote deel van de stripauteurs man: 93 procent. Het Brusselse stadsbestuur zegt zich hiervan bewust te zijn: sinds 2018 zijn elf van de twaalf nieuwe stripmuren gemaakt door vrouwen of door een vrouw en een man, en ook het aantal vrouwelijke personages als held is toegenomen, zoals Yasmina.'
Artikel in dagblad Trouw d.d. 3 januari 2023
Toen ik bladerde in de krant en bovenstaand artikel zag, sloeg de schrik mij om het hart. Ik las dat de feministische organisatie Noms Peut-Être! naar de gemeente Brussel was gestapt met de mededeling dat zeker 13 van de 69 stripmuren beledigend zijn en moeten verdwijnen. Men zal het toch niet in zijn hoofd halen om die stripmuren over te schilderen? Dat bleek gelukkig niet het geval.
_Een vrouw is een vrouw, ook als het een man is
Na het lezen van het artikel bezocht ik onverwijld de website van Noms Peut-Être! en mijn vermoeden dat het hier een organisatie betrof die door het wokedenken was aangetast werd bevestigd. U kent ze ondertussen wel, activisten die ervan uitgaan dat je geen vrouw hoeft te zijn om een vrouw te zijn, die het woord 'vrouw' niet durven te gebruiken zonder zich in te dekken tegen het mogelijke verwijt transfoob te zijn. En inderdaad vond Noms Peut-Être! het nodig om uit te leggen wat het begrip 'vrouw' inhield, want de meeste mensen hebben kennelijk geen idee wat dat zijn, 'vrouwen':
'Met "vrouwen" wordt elke persoon bedoeld die tijdens haar leven de sociale ervaring om vrouw te zijn heeft, had of zal hebben.'
Laten we even stilstaan bij deze definitie die Noms Peut-Être! geeft. In wezen is het niet veel meer dan een cirkelredenering. Een vrouw is volgens deze woke feministen dus elke persoon die de sociale ervaring had/heeft/zal hebben om een vrouw te zijn. Maar kan een sociale ervaring iemand van geslacht doen veranderen, zo vraag ik mij af. En wat verstaat men onder 'sociale ervaring'? Stel, man A wordt seksueel opgewonden door de gedachte of het beeld van zichzelf als vrouw. En stel, deze autogynefiele man heeft seks met heteroseksuele man B. Is man A dan daarmee dan (al dan niet tijdelijk) een vrouw geworden? U zegt 'nee'? Noms Peut-Être! zegt blijkbaar 'ja'.
_'Gerecontextualiseerd vanuit feministisch perspectief'
De website van het feministisch collectief staat vol ronkende en rammelende woketaal. Zet u schrap!
'Het collectief Noms Peut-Être! bevraagt de publieke ruimte vanuit een feministisch perspectief. We hebben de telling gedaan. Van de 66 fresco's verspreid over de openbare ruimte belicht 93% het werk van mannelijke auteurs, illustratoren en scenaristen, terwijl slechts 7% het werk van [vrouwelijke – MH] illustratoren belicht. Dit draagt bij aan de onzichtbaarheid van vrouwen in de openbare ruimte. De onzichtbaarheid wordt ook gedaan voor de vertegenwoordigde personages, met slechts 21% van de vrouwelijke personages op de voorgrond (zoals Yoko Tsuno, Martine, Natacha en Tamara) voor 79% van de mannelijke personages.
Erger nog, sommige muurschilderingen lijken zelfs seksistische straatintimidatie te verheerlijken, wat het dagelijks leven van vrouwen in de openbare ruimte is en dat wordt onderdrukt door een wet uit 2014 in ons land. Andere stereotypen worden ook gepropageerd door de muurschilderingen, sommige vrouwen zijn bijvoorbeeld hyperseksueel of worden alleen getoond in een rol van moeder. Er zijn ook racistische, transfobe illustraties etc.
Het collectief Noms Peut-Être! vraagt dat deze muurschilderingen waar mogelijk vanuit een feministisch perspectief worden gerecontextualiseerd. Sommige, de meest problematische, hebben geen plaats in een echt "openbare" ruimte. We vragen dat ze van de muren van onze stad worden verwijderd.
We vragen ook dat de volgende fresco's systematisch zijn en alleen het werk van verschillende auteurs die voornamelijk vrouwelijke personages benadrukken, totdat pariteit is bereikt.'
Erger nog, sommige muurschilderingen lijken zelfs seksistische straatintimidatie te verheerlijken, wat het dagelijks leven van vrouwen in de openbare ruimte is en dat wordt onderdrukt door een wet uit 2014 in ons land. Andere stereotypen worden ook gepropageerd door de muurschilderingen, sommige vrouwen zijn bijvoorbeeld hyperseksueel of worden alleen getoond in een rol van moeder. Er zijn ook racistische, transfobe illustraties etc.
Het collectief Noms Peut-Être! vraagt dat deze muurschilderingen waar mogelijk vanuit een feministisch perspectief worden gerecontextualiseerd. Sommige, de meest problematische, hebben geen plaats in een echt "openbare" ruimte. We vragen dat ze van de muren van onze stad worden verwijderd.
We vragen ook dat de volgende fresco's systematisch zijn en alleen het werk van verschillende auteurs die voornamelijk vrouwelijke personages benadrukken, totdat pariteit is bereikt.'
Ik zal u niet vermoeien met een diepgaande analyse van al deze prietpraat. Als ik het goed begrijp, storen deze woke feministen zich eraan dat er vooral werk van mannelijke auteurs, illustratoren en scenaristen te zien is. Mochten er evenveel mannelijke als vrouwelijke auteurs, illustratoren en scenaristen actief zijn, dan is het inderdaad niet goed te praten dat er vrijwel uitsluitend werk van mannen te zien is, maar ik heb het vermoeden dat er aanzienlijk meer mannen dan vrouwen actief zijn op dit gebied. In dat geval is het natuurlijk onzin om 'pariteit' te eisen, maar ook dat is typisch woke: het gaat niet om gelijke kansen, maar om gelijke uitkomsten.
_Aan tafel met 'feministische en dekoloniale activisten'
Naar aanleiding van de kritiek kwam het BSI in actie, het Brussels Studies Institute. Op de website van het BSI lezen we, en ik beperk mij tot de eerste drie alinea's:
'Sinds enkele jaren wordt de Striproute van de stad Brussel bekritiseerd vanwege de seksistische en racistische stereotypen die sommige fresco's zouden uitdragen. Een jaar geleden startte het Brussels Studies Institute een samenwerking met de striponderzoeksgroep ACME en het Belgisch Stripcentrum om voor elk van de 68 fresco's een korte tekst van hercontextualisering op te stellen (die toegankelijk zal zijn via een QR-code). Ter gelegenheid van het BD Comic Strip Festival van 9 tot 11 september 2022 worden de eerste teksten gepubliceerd op de website van de Striproute.
Het bestrijden van gecontesteerde symbolen en stereotypen in de openbare ruimte is tegenwoordig een zeer gevoelig onderwerp en vergt daarom grondige werkzaamheden en een dialoog met de verschillende betrokken actoren. Een jaar lang hebben de BSI, ACME en het Belgisch Stripcentrum, op verzoek van de Stad Brussel, een brede dialoog geopend met academici, deskundigen en talrijke vertegenwoordigers van de civiele maatschappij.
Tijdens drie uitwisselingsmomenten kwamen 47 personen bijeen: academische deskundigen die gespecialiseerd zijn in de verschillende behandelde thema's (racisme, gender, geschiedenis, kunstgeschiedenis, sociologie, pedagogie, geheugen, geografie, antropologie, stripverhaal … ); mensen uit de stripsector (gidsen van de stripcursus, uitgevers, auteurs, verantwoordelijken van de stripcursus); vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld (feministische en dekoloniale activisten) en studenten Romaanse talen en literatuur (ULB) en Urban Studies (ULB/VUB).'
De hele tekst kunt u hier lezen.
_De schepen
Op de website van BRUZZ werd op 16 november 2022 een artikel gepubliceerd waarin de schepen Arnaud Pinxteren (Ecolo) aan het woord kwam. Enkele fragmenten:
'Wie die QR-codes scant, die bij de tekeningen staan, komt terecht bij een tekst die meer context geeft over de muurschildering, legt Arnaud Pinxteren (Ecolo) uit. Hij is als schepen van Stad Brussel onder meer bevoegd voor stadsvernieuwing, en blijft achter het gebruik en de investering van 30 000 euro staan. (…)
Toch benadrukt Pinxteren dat ze de QR-codes na verloop van tijd zullen evalueren. "Indien zich daarna nog problemen voordoen, dan kunnen we zien of er bepaalde stripmuren weggehaald moeten worden."
Maar Noms Peut-Être zien de dertien "problematische" stripmuren liever vandaag dan morgen verdwijnen. "Wegens seksistisch en racistisch", aldus de activisten in een verklaring. Voor alle duidelijkheid: de actiegroep viseert niet alleen muurtekeningen die onder de bevoegdheid van het stadsbestuur vallen, maar ook schilderingen op privégebouwen. (…)
Dat de openbare ruimte moet vervrouwelijken, beseft de Brusselse schepen maar al te goed. "Wij zijn bezig aan een inhaalbeweging, want sinds 2018 zijn elf van de twaalf nieuwe stripmuren gemaakt door vrouwen of door een vrouw en een man. Bovendien is sindsdien ook het aantal vrouwelijke personages die als held wordt afgebeeld, ook gestegen."'
De 'problematische' stripmuur van Mehro
_De striptekenaar
Eveneens op 16 november 2022 werd striptekenaar Mehro (geestelijk vader van de Kiekeboes) op Radio2 gevraagd te reageren op het protest tegen zijn stripmuur. Mehro:
'Het wordt hoe langer hoe gekker. Ze hebben het over een wulpse Fanny die met een hoepel staat, in een jaren vijftig kleedje. Als ze daar al over vallen, dan zouden ze mijn strips eens moeten lezen. Dan krijg je andere dingen te zien. (…) Het vreselijke in deze tijd is dat je er altijd in mee moet gaan, in dat soort dingen.'
Een overzicht van alle 'problematische' muurschilderingen kunt u hier vinden.
_Tot slot
Het is een beproefd recept: Wokeactivisten beschuldigen deze of gene persoon of instelling van racisme, kolonialisme, transfobie, seksisme, misogynie of wat ze maar kunnen bedenken. Vervolgens gaan ze – buiten het zicht van de camera's - met begripvolle (of bange) bestuurders om de tafel zitten en halen de buit binnen. Soms is de buit groot. Soms is de buit niet zo groot, zoals in dit geval. Maar binnen is binnen. En morgen is er weer een dag. De 'progressieve' schepen zei het immers zelf: 'Indien zich daarna nog problemen voordoen, dan kunnen we zien of er bepaalde stripmuren weggehaald moeten worden.' Of er zich nog problemen zullen voordoen? Als het aan de woke feministen ligt, dan komen die er ongetwijfeld.
In mijn volgende artikel zal ik het zéér interessante boek van Coen de Jong bespreken dat december 2022 verscheen: Wokeland. Hoe een radicale voorhoede vat kreeg op de samenleving.
Dat de situatie in Nederland niet wezenlijk verschilt van die in België mag blijken uit deze regel op de achterkant van het boek:
'De Nederlandse autoriteiten bogen opvallend snel mee onder de morele druk van activisten, zonder dat er een publiek of politiek debat aan te pas kwam.'
Meer van Martin Harlaar